Müzisyen, Türk Sanat Müziği Ses ve
Saz Sanatçısı, Kanunî, Müzik Araştırmacısı, Yazar. Bazı kaynaklarda Cüneyd
ismiyle de geçmektedir. 3 Kasım 1931’de İstanbul Fatih’te dünyaya geldi. Meşhur
bestekâr Hammâmîzâde İsmâil Dede Efendi'nin bir zamanlar yaşadığı mahallede
doğup büyüdü.
Babası Mehmet Vedat Kosal hukukçu
bir noterdi. Müziğe ilgisi ise annesi Sâcide Kosal'dan geliyor. Zonguldak
Mehmet Çelikel Lisesi'nden mezun olan Cüneyt Kosal, 1949'da tıp eğitimi almak
maksadıyla tekrar İstanbul'a döndü. Tıbbiye'yi üçüncü sınıfta yarıda bıraktı.
Arkadaşı Ayhan Sökmen'in vesilesiyle Emin Ongan ile tanıştı ve Üsküdar Musiki
Cemiyeti'nin çalışmalarına katılmaya başladı.
Tahsilini sırasıyla Bolu Feyz-i
Cumhuriyet İlkokulu, İstanbul Şişli Ortaokulu, Zonguldak Mehmet Çelikel
Lisesinde sürdürdükten sonra İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesine başlamışsa
da musiki hayatına fazlaca ehemmiyet verdiğinden dolayı eğitimini yarım
bırakmıştır. Cüneyt Kosal’ın üç erkek kardeşi vardır.
İlkokul yıllarından itibaren güzel
bir sese sahip olduğu için çevresinden de teşvik gören Cüneyt Kosal, lise son
sınıfta eline geçen kanun sazını çok sevmiş ve kısa zamanda bildiği şarkıları
çalabilecek duruma gelmiştir. Üniversite yıllarında ses sanatçısı olarak
Üsküdar Musiki Cemiyeti, Üniversite Korosu ve özel topluluklarda musiki
çalışmalarını sürdürmüştür.
Lise son sınıfta kanun eğitimi
sonrası Nevzat Atlığ'nın teşvikiyle 1952'den itibaren radyoda da icra etmeye
başladı. Yıllar boyunca Münir Nurettin Selçuk, Perihan Altındağ Sözeri, Sabite
Tur Gülerman, Bekir Sıtkı Sezgin, İnci Çayırlı, Niyazi Sayın, Ahmet Özhan,
Ahmet Hatipoğlu, Cinuçen Tanrıkorur, Nezih Uzel, Ulvi Erguner, Aka Gündüz
Kutbay gibi sanatçılarla çalıştı. İsim babası da olduğu "Klasik Türk
Sazları Beşlisi" 'nin bir üyesi olan Cüneyd Kosal (Kanun) Doğan Ergin
(ney), Nihat Doğu (Kemençe), Abdi Çoşkun (Tanbur) ve Vahit Anadol (Ritm) ile
birlikte bir grup oldu ve pek çok kayıt yapıp icra sergiledi. Yurtdışında da
pek çok icra sergiledi ve kayıt yaptı.
1 Ekim 1959 yılında Ayşe Fitnat
Çelik (Kosal) ile evlendi. Türkiye Diyanet Vakfı'nın İslam Araştırmaları
Merkezi'ne Türk musikisi nota arşivini bağışladı. Kosal'ın ismi Üsküdar'da bir
sokağa verilmiştir. TRT Müzik kanalında yayınlanan bir belgeselde de Kosal'ın
hayatı anlatıldı. Ayrıca TRT Nağme kanalındaki "Gönül Ustalarımız"
programında kendisiyle bir bölüm hazırlanmıştır. 2016 yılında Beyoğlu
Belediyesi'nce verilen Itri Türk Mûsikîsi Ödülleri'nde Hayat Boyu Başarı Ödülü
takdim edilmiştir.
Yunus Emre'nin "Ben dost ile
dost olmuşam" ilahisine yaptığı beste ilk bestesidir.
Üniversite Korosu şefi Nevzat
Atlığ tarafından kanun çaldığı öğrenilince, sazendeler arasına giren Kosal bu
tarihten itibaren ses sanatçılığını bırakmış ve kanun sanatçılığına ağırlık
vermiştir. Musiki çalışmalarının yoğunluğundan dolayı bir süre sonra tıp
tahsilini yarıda bırakmış ve İstanbul Basın Yayın Temsilciliğine memur olarak
girerek bir yıl çalıştıktan sonra askere gitmiştir. Askerlik hizmetini
Kâğıthane İstihkâm Okulu ve İzmir İstihkâm Er Eğitim Merkezinde tahrip
öğretmeni olarak tamamlayıp İstanbul’a dönmüş ve Radyoevi’ne Müzik Yayınlarında
memur olarak göreve başlayıp altı sene bu görevi sürdürmüştür.
Cüneyt Kosal, Basın Yayın
Temsilciliğinde memur iken ve askerlik sonrası radyodaki memuriyeti esnasında
kanun sanatçısı olarak Radyoevi’ne de devam etmiştir. Bu yıllarda İstanbul
Radyosu Müzik Yayınlarında, önce memur ve daha sonra şef olan Ayşe Fitnat Çelik
ile tanışıp 1 Ekim 1959 tarihinde evlenmiştir. Bu yıllarda İstanbul Radyosu ve
sahne konserlerinde pek çok sanatçıya eşlik etmiştir. Kısa bir süre gazino
çalışması da olmuştur. 1964 senesinde babasının ısrarı ile memuriyetten ayrılıp
sanayiciliğe girmiş ve 1976 yılına kadar devam etmiştir.
Ancak bu faaliyetler esnasında
radyo saz sanatçılığını hiç bırakmamış ve 1970 yılından 1996 yılına kadar Konya
ihtifalleri ve yurt içi-dışı Mevlevi Ayin icralarında yer almıştır. 1976
senesinde kurulan İstanbul Devlet Klasik Türk müziği Korosunun kuruluşunda
çalışmış ve bu koroda sanat kurulu üyesi, saz sanatçısı olarak 1985 senesine
kadar bulunmuştur.
Bu dönem sonrası ferdi faaliyetler
yapmakla beraber önce, icrası yapılmamış eserleri çalmak üzere saz arkadaşları
ile kurdukları ve ismini koyduğu “Klasik Türk Sazları Beşlisi” ile yurt içi ve
dışı birçok saz eseri ağırlıklı icralarda bulunmuştur. Beşlideki sanatçılar;
Nihat Doğu (kemençe), Cüneyt Kosal (kanun), Doğan Ergin (ney), Abdi Coşkun
(tanbur), Vahit Anadolu (ritim) dur. Bu topluluk solistliğini Ahmet Özhan’ın
yaptığı Güldeste ve İstanbul Müzik Festivali etkinliklerinde birlikte
çalışmışlardır.
1991 senesinde Kültür Bakanlığınca
kurulması planlanan İstanbul Tarihi Türk Müziği Topluluğunun kuruluş
çalışmaları ve sonrasında genel yönetmen yardımcısı, çalıştırıcı ve saz
sanatçılığı görevini 1996 senesinde yaş haddinden emekli oluncaya kadar
sürdürmüştür.
Cüneyt Kosal’ın; Nişabur makamında
1 Mevlevi Ayini, 3 Saz Eseri, Ferahnakaşiran makamında Beste, Ağır Semai, Yürük
Semaiden oluşan bir takımı, 1 Durak, 6 Şarkı, 2 Köçekçe ve 68 İlahi olmak üzere
84 eseri mevcuttur.
Kendi tertiplediği Yapı Kredi
Bankası yayınlarından 1986 baskılı “İlahiler”, Kültür Bakanlığınca 1991 yılı
baskılı “Yunus İlahileri Güldestesi”, Marifet Yayınları tarafından 1994 yılında
basılan “99 makamda İlahiler” olmak üzere 3 kitabı vardır. Kendisi hakkında
Sertaç Tezeren tarafından önce tez olarak hazırlanıp, sonra 2007 yılında CD eki
bulunan kitap haline getirilen bir çalışma mevcuttur.
Yine Cüneyt Kosal'a ait çok
kapsamlı ve Türkiye’de sayılı bir nota ve kitap koleksiyonu bulunmaktadır.
Birçok tez, kitap ve müzik yayını için müracaatta bulunan kimseyi geri
çevirmemekle tanınan bir şahsiyettir.
Cüneyt Kosal; 1969 senesinde Milli
Eğitim Bakanlığınca kurulan Türk Musikisi Komisyon üyeliği ve bu komisyonca
hazırlanan klasik eser notalarının yayınlanmasına katkıda bulundu. Bu
komisyonun Kültür Bakanlığı bünyesinde yeniden kurulması ile tekrardan
görevlendirildi.
İstanbul Radyosu’nda Emin Ongan
başkanlığında kurulan Repertuar Kurulu üyeliği, Kısa bir süre İstanbul Devlet
Konservatuarı Repertuar Kurulu üyeliği görevlerinde bulundu.
Hollanda KRO Radyosu’nun bir kış
boyu sürecek haftalık izahlı Türk Müziği programları için Hollanda’da yapılan
arşiv ve bu vesile ile verilen konserlere katıldı.
1982 – 1998 yılları arasında
Karagümrük’teki Türk Tasavvuf Musikisi ve Folklorunu Araştırma ve Yaşatma Vakfında
kanun sanatçısı, araştırmacı olarak çalışıp, ses kaydı olan yüzlerce eseri
onarıp, notalarını yazarak tasavvuf müziğine kazandırdı.
Bütün bu çalışmalar vesilesi ile
Avustralya hariç diğer dört kıtada sayısız konser ve etkinliklerde bulunmuştur.
Halen TRT bünyesinde kurulmuş
bulunan Araştırma ve Tasavvuf Müziği kurullarında görev yapmaktadır.
Kitapları:
İlahiler (1986), Yunus
İlahileri Güldestesi (1991), 99
Makamda İlahiler (1994)
KAYNAKÇA:
Sertaç Tezener / Cüneyt Kosal Sanatı ve Hayatı (2007), Özgeçmişler (ittmt.org,
28.10.2011), Eskimeyen Yol Arkadaşlarımız (devletkorosu.com, 22.06.2015),
Nebahat Konu Yılmaz röportajı - Cüneyt Kosal: ben Dost İle Dost Olmuşum (Kadem
dergisi, sayı: 7 - nebahatkonuyilmaz.blogspot.com.tr, erişim 29.06.2017 - Kadem
Dergisi).
CÜNEYT KOSAL İÇİN NE DEDİLER?
Röportajlar: NEBAHAT KONU
YILMAZ
“Yanındaki sazları rahat ettiren, müzik kalitesi yüksek bir sanatkârdır.”
Erol Deran
Kanuni, Ressam
***
Cüneyt Kosal’ı incelerken dört sahada görmek gerekiyor. Bir kere Kanun’dan evvel sesi üzerinde durup şarkı söylemesi geniş bir repertuara sahip olması demektir. Repertuarının olması kanuna tesir etmiştir. Bu nedenle de ses sanatçısına refakat ederken söyler gibi çalıyor. Çünkü şarkıyı biliyor ve ezberinde… Güfteyi manasıyla biliyor. Refakatinde olsun, saz eserlerinde olsun başarılı, çok sağlam… Yanındaki sazları rahat ettiren, müzik kalitesi yüksek olan bir sanatkârdır. Hatta ve hatta bir toplulukta çaldığı vakit ona güvenirler. O çok önemli. Bir eser fa natürel mi, fa diyez mi? Eserin bütün alternatif yazılımları da Kosal’da vardır. Son olarak’ta bestekârlığı sahasında görmek gerekir. Böyle başarısının sebebi onun yüksek, sağlam karakteri, terbiyeli, saygılı ve dürüst olması. İyi arkadaşlığı vardır. Çok iyi aile reisidir. Çok güzel bir insandır.
***
“Hepimize insanlık dersi vermiştir.”
Ömer Tuğrul İnançer
Sanatçı
Emin Ongan hocamın Radyo neşriyatlarında üç tane olmazsa olmazı vardı. Tonmayster Yavuz Özüstün olacak, Kemanda Cahit Peksayar olacak. Kanun da Cüneyt Kosal abi olacak. Eğer başka stüdyoda işi varsa beklerdik. Emin hocamın tabiri ile Cüneyt hocanın lakabı “Lokomotif Cüneyt”tir. Cüneyt abiyi ilk orada tanıdım. Cüneyt abi kanuniliğinin yanı sıra benim diyen solistlere taş çıkartacak kadar güzel bir ses sanatçısıdır. Meraklısı değil, okumuyor o başka. Şahane okur. Kanun’da da hocası yoktur. Kendi kendine öğrenmiştir. Çok ciddi, ciddiyeti kadar mütevazı. Taksim yap, şöyle yap dendiğinde hep çekimser davranır. Ön planda durmak istemeyen ama sanatıyla, şahsıyla hep önde olması, yukarıda olması icabeden bir büyüğümüzdür. Adam gibi adamdır. Çok seyahat ettik. Amerika’sından Japonya’sına, Cezayir’inden İspanya’sına… Pijamalı hayatımızda beraber geçerdi, smokinli hayatımızda… Ömür verdiği, emek verdiği, göz nuru döktüğü arşivini bir kamu kurumuna vererek hepimize insanlık dersi vermiştir.
***
“Yakın geçmişimize ışık tutan çok önemli bir sanat adamıdır.”
Sertaç Tezeren
Kemençe Sanatçısı, Yazar
Cüneyt Kosal aşkın sırrına varan, yaptığı her işi aşkla yapan, bitmek tükenmek bilmeyen çalışma azmi, kanûnîliği, besteciliği, şairliği, üretkenliği, araştırmacılığı ve daha pek çok üstün vasıfları olan ve ayrıca yakın geçmişimize ışık tutan çok önemli bir sanat adamıdır. Hiç şüphesiz bu üstün vasıflar O’nu diğer zamanlara taşıyacak önemli unsurlardır. Hayatını kaleme alıp kitap haline getirecek kadar sevip değer verdiğim, birçok konserde yanında klâsik kemençe çalma şerefine eriştiğim Sayın Cüneyt Kosal’ı tanıdığım ilk günden itibaren daima örnek alıp istifade etmeye çalıştım. Bütün bu söylenenlerin ışığında Türk Müziğine gönül vermiş kişilerin O’nu tanıması, eserlerini inceleyip icrâ etmesi Türk müziği için çok önemli bir kazanç olacaktır. Cüneyt Kosal’ı kelimelerle anlatmak imkânsız. Nitekim hayatını ve eserlerini içeren çalışmamda bunu daha iyi anladım.
***
“Mûsikî dünyamızın zirvesindedir.”
Necdet Yaşar
Tanbur Sanatçısı
Cüneyt Kosal hem icrakârlık, hem bestekârlık yönüyle mûsikî dünyamızda zirveye oturmuş seçkin bir sanatçımızdır. Tasavvuf müziğinde de uzman bir icracıdır. Gerek sazına hâkimiyeti gerek icrakârlığı, gerek ciddiyeti ve repertuar zenginliğiyle ile o daima katıldığı programlarda maystro bir sazende olmuştur. Kendisi ile üniversite gençlik yıllarımızdan beri, yakınlığımız, tanışıklığımız, arkadaşlığımız oldu. Hatta aile büyükleri bile gözlerimin önündedir. Yukarıda ki zikrettiğim özelliklerinin yanı sıra koleksiyonculuk yönü çok önemlidir. Kimsede bulunmayan çok zengin bir kütüphaneye sahiptir. Birçok meraklısının bulamadığı eserleri onun arşivinde bulmam mümkündür.
KAYNAK: Nebahat Konu Yılmaz röportajı - Cüneyt Kosal: ben Dost İle Dost Olmuşum (Kadem dergisi, sayı: 7 - nebahatkonuyilmaz.blogspot.com.tr, erişim 29.06.2017 - Kadem Dergisi).