Asker, genel
kurmay başkanı, siyaset adamı, milletvekili (D. 1870, İstanbul - Ö. 1938, İstanbul). Maiyet-i Seniye Erkan-ı Harbiye Reisi Müşir Şakir
Paşa'nın oğludur. Harp Okulunu asteğmen (1891), Harp Akademisini kurmay
yüzbaşı olarak (1894) bitirdi. Osmanlı - İtalyan ve Balkan Savaşlarına katıldı.
Birinci Dünya Savaşı’nda Bulgar sınırında, Çanakkale Boğazı’nda ordu
komutanlığı yaptı, 5-18 Mart 1918
zaferinin kazanılmasında büyük yararlılık gösterdi. Bundan dolayı kendisine “18
Mart Kahramanı” unvanı verildi. Daha
sonra Galiçya ve Filistin cephelerinde görev yaptı. 7. Ordu Komutanı oldu.
Mütareke (1919)’de Malta'ya gönderildi, oradan dönüşünde Adana ve Diyarbakır bölgelerinde
komutanlık yaptı.
Cevat Çobanlı; korgeneral
rütbesiyle Harbiye Nazırlığına (1918-19), iki kez de Genelkurmay Başkanlığına
(1919 ve 1920) getirildi. 1920'de İngilizler tarafından Malta'ya sürüldü.
1923'te Elazığ milletvekili seçildi ve 3. Ordu Komutanlığına atandı. Musul ve
Irak sınırı sorunlarının çözümü için Milletler Cemiyeti’nde Türkiye temsilci
olarak bulundu. 1924'te her iki
görevinden de ayrıldı. 1926'da orgeneralliğe yükseltildi ve Yüksek Askeri Şûra üyeliğine
atandı. Bu görevi sırasına İstanbul'da öldü ve Erenköy'de toprağa verildi.
“Orgeneral
Cevat Çobanlı tarihî kişiliği olan büyük bir asker, Türk ahlâk ve karakterinin
seçkin bir siması, otoriter fakat şefkatli ve yardımsever bir komutandı. Görüş,
düşünüş ve uygulamalarda vatanseverliği ve milletinin selâmeti daime birinci
plânda gelirdi.Her türlü koşullar içinde hiçbir zaman karamsar olmamış,
iyimserliğini davranış ve görünüşü ile çevresine de aşılamıştı.Az ve öz
konuşur, daha çok tutum ve davranışlarıyla astlarına örnek olur ve onları gerektiğinde
ölümü hiçe sayacak şekilde eğitirdi.Kimsesizleri korur, gençlerin daima
ellerinden tutar, onların memlekete yararlı birer insan olarak yetişmeleri için
maddî, manevî hiçbir fedakârlıktan çekinmezdi.Yaşamı çok sade, yurt sevgisi
sonsuzdu. Bu nedenle İstiklâl Harbi komutanlarının en yaşlı ve kıdemlisi olduğu
halde, İstanbul’dan yaptığı desteklemelerle yetinmemiş, bu yüzden sürgün
edildiği Malta’dan dönüşünde Elcezire Cephesi Komutanlığı’nı kabul ederek
yararlı hizmetlerini sürdürmüştür.” (Nusret Baycan
KAYNAK: Türkiye
Ansiklopedisi 3 (1974), Nusret Baycan / Orgeneral Cevat Çobanlı (atam.gov.tr,
10.8.2015).
