Mucit (D. 1941, Adana – Ö. 4
Ağustos 2010, New York / ABD). Lise öğrenimi sırasında füze çalışmaları ile
dikkat çekti. “Harika Çocuk” olarak tanındı. Zamanın Başbakanı Adnan Menderes
tarafından “Yüksek Zekâlı Çocuklar Fonu’’ndan ABD’ye gönderdi. Burada Columbia
Üniversitesinde öğrenim gördü. Houston Nükleer Araştırma Merkezi’nde çalıştı.
Uzaydaki atom yükünü ölçen bir cihaz geliştirdi. 4 Ağustos 2010 tarihinde
geçirdiği kalp krizi nedeniyle ABD’din New York kentinde öldü. Cenazesi
Türkiye’ye getirilerek Adana’da toprağa verildi.
İrfan Mavruk’un Adana’da yaşayan
ağabeyi Abit Mavruk, bir gün okulda atom dersi işlenirken kardeşinin
anlatımının kendisine ABD’nin kapısını açtığını ifade ederek, şöyle devam etti:
“Bunun üzerine öğretmen idareye haber veriyor,
konu valiye kadar gidiyor. ABD mühendisleri geliyor ve tepkili motorları
soruyorlar, kardeşim de izah ediyor. ‘Bunda bir fevkaladelik var’ diyorlar.
Vali bey eski TBMM Başkanı Refik Koraltan’a bir mektupla gönderdi. Koraltan
durumu dönemin Başbakanı Adnan Menderes’e anlatıyor. Menderes de kardeşimi
çağırdı. Dolmabahçe Sarayında Koraltan, bakanlar ve Menderes vardı. Koraltan
‘Bahsettiğim çocuk bu’ dedi. ‘Yüksek zekalı çocuklar fonu’ndan ABD’ye
gönderelim dediler. 1959’da New York’a gönderdiler. ABD’liler teste tabi tutup
Colombia Üniversitesine kaydettiler. ” Kardeşinin, ABD’de Houston’da bir
nükleer araştırma merkezinde çalıştığını ifade eden Abit Mavruk, “Hidrojen
bombasını icat eden bilim adamı da vardı. Nükleer silahların parçalarını üreten
fabrikalarda çalıştı. ’Atom bataryası’ geliştirdiklerinden bahsetmişti. Füzeler
uzaya çıktığında patlıyordu, bunun sebepleri ve çareleri üzerine çalışmıştı”
dedi.
Radarsız uzaya atılan roketi
geliştirdi.
İrfan Mavruk’un, ABD’de İspanyol
kökenli bir bayanla evlendiğini ve 3 çocukları olduğunu kaydeden Abit Mavruk,
“Mutlu bir aile yaşamı sürdü. Önceki sene emekli olmuştu ve New York’ta
yaşıyordu” diye konuştu. Mavruk, ABD’ye gittikten sonra 16 Şubat 1965 tarihli
gazetelerde hakkında geniş haberler yer aldı. Türkiye’deki gazeteler,
“Amerikalıların üstüne titrediği harika çocuk. İrfan Mavruk” ve “Hakkında özel
kanun çıktı, gizli polis de onu koruyor” şeklinde başlıklarla verdikleri
haberlerde, “25 yaşındaki bir Türk genci feza ilmine ışık tutuyor. İrfan Mavruk
tarafından yapılan ve radarsız olarak uzaya fırlatılan roket büyük bir başarı
sağladı” yazdılar. (Milliyet)
KAYNAKÇA:
Adanalı mucit İrfan Mavruk, ABD'de öldü (milliyet.com.tr, 10.08.2010), Sır gibi saklanan dahi Türk öldü (t24.haber.com, 17
Ağustos 2010), Türkiye Yazarlar Birliği / Türkiye Kültür Sanat Yıllığı (2011).
