İktisatçı, düşünür (D. 1
Haziran 1925, Giresun - Ö. 5 Temmuz 1987, İstanbul). İstanbul Üniversitesi
İktisat Fakültesi’nden mezun olduktan sonra burada asistan olarak göreve
başladı. Doktorasını yaptı ve doçent oldu. Fakülte kurulunun profesörlüğe yükseltilmesi için aldığı
karar, Üniversite Senatosu tarafından onaylanmadı. Bunun üzerine Danıştay' da
açtığı davayı kazanmasına karşın, profesörlüğüne ilişkin kararname on yıllık
bir gecikmeyle 1976'da yürürlüğe girdi. Otuz yılı
aşkın öğretim üyeliğinin yanı sıra Osmanlı ve Cumhuriyet dönemi Türkiye’sinin
toplum düzeni, yakın tarihle ilgili resmî tarih görüşüne aykırı tespitleriyle
tanındı.
27 Mayıs 1960’tan sonra
özellikle Yön dergisinde yazılarıyla tanındı. Yön ve And
dergileriyle, Milliyet ve Akşam gazetelerinde incelemeler ile
güncel siyasî yorumlar yayımladı. Türkiye İşçi Partisi (TİP)’nin bilim ve
yönetim kurulu üyeliklerinde bulundu. Düzenin Yabancılaşması (1969)
kitabında batılılaşmayı sorguladı. 1973’te, Kurtuluş Savaşı’nın antiemperyalist
olmadığı tezini savundu. Doğu toplumunda doğan, batıdan etkilenen bir bilim
adamı olarak “Ben doğulu muyum yoksa batılı mıyım?”, “Neyiz ki? Neyi
değiştirebiliriz?” sorularının cevaplarını araştırdı. Görüşleriyle, Osmanlı
Türk tarihini “Asya Tipi Üretim Tarzı” çerçevesinde ele alan kuramcılar
arasında yer aldı. Düzenin Yabancılaşması’nda geleneksel ilericilik
kavramını irdeledi. Ölümünden kısa bir süre önce Sosyal Demokrasi Partisine
girdi. Bu döneminde yazdığı son yazılar İktisat dergisinde (sayı: 274)
yayımlandı.
ESERLERİ:
Gelişmiş ve Az Gelişmiş
Ülkelerin İlişkileri Üzerine (1966), İktisat İlkeleri Üzerine (1967), Düzenin
Yabancılaşması (1969), İktisat İlkelerine Yeniden Bakış (1972), Yön
ve And Yazıları / Cuntacılıktan Sivil Topluma (1994), Sivil Toplum
Yazıları (1994), Bitmemiş Son Eser / Halk Demokrasi İstiyor mu? (1994),
Anılar ve Düşünceler (1994), İdris Küçükömer’le Türkiye Üzerine
Tartışmalar (1994).
KAYNAKÇA: AnaBritannica (c.
14, s. 168-169, 1987), Fethi Naci / Dönüp Baktığımda
(1999), Şükran Kurdakul / Şairler ve Yazarlar Sözlüğü (gen. 6. bas. 1999), İhsan
Işık / Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları
Ansiklopedisi (2006, 2007) - Ünlü Fikir ve Kültür Adamları (Türkiye Ünlüleri
Ansiklopedisi, C. 3, 2013) - Encyclopedia of Turkey’s Famous People (2013).