Tahsin Yücel

Roman Yazarı, Çevirmen, Öykü Yazarı, Yazar

Doğum
17 Şubat, 1933
Eğitim
İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Fransız Dili ve Edebiyatı Bölümü
Burç

Öykü ve roman yazarı, çevirmen. 17 Şubat 1933, Elbistan / Kahramanmaraş doğumlu. Elbistan Gazi Paşa İlkokulu, parasız yatılı olarak okuduğu Galatasaray Lisesi (1953), İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Fransız Dili ve Edebiyatı Bölümü (1960) mezunu. Yükseköğrenim öğrenciliği yıllarında Varlık Yayınevinde çalıştı. Bitirdiği bölüme asistan olarak girdi, 1969’da doktorasını tamamladı. 1972’de doçentliğe, 1978’de profesörlüğe yükseldi. XIX. ve XX. yy. Fransız edebiyatı ve göstergebilim alanında uzmanlaştı. 2000 yılında öğretim üyeliğinden emekliye ayrıldı.

İlk öyküsü “Dert Çok, Hemdert Yok!”, Yeni Hikâyeler adlı bir derlemede yer aldı (1950). Öyküleri daha sonra Varlık’ta başlayarak Seçilmiş Hikâyeler, Yeryüzü, Beraber, May gibi dergilerde yayımlandı. Hikâyelerinde başlangıçta Elbistan yöresinin insanlarını anlattı. Daha sonra öykünün ya da romanın bütününe yayılan ve altan alta yürüyen ironik bir anlatımla kentli insanları konu edindi. İnsanların ruhsal dünyasını derinlemesine ve gerçekçi bir bakışla dile getirdi. Onların acılarını, kırgınlıklarını, ezikliklerini yoğun bir lirizmle işledi. Fransız edebiyatından seksen civarında çeviri yaptı. Haney Yaşamalı adlı eseriyle 1956 Sait Faik Hikâye Armağanını, 1959’da Türk Dil Kurumu Öykü Ödülünü, 1984 yılında Azra Erhat Çeviri Yazını “Üstün Hizmet Ödülü”nü, Peygamberin Son Beş Günü adlı kitabı ile de 1993 Orhan Kemal Roman Ödülünü, Söylemlerin İçinden adlı deneme kitabıyla 1999 Sedat Simavi Ödülünü, Yalan adlı romanı ile 2003 Yunus Nadi Roman Armağanını aldı. Komşular eseri 1999’da Dünya Kitap dergisi tarafından Yılın Telif Kitabı seçildi.

Yalan’ın kahramanı “Yusuf Aksu, belki Alman romantiklerine uzanan, Andre Breton’un “İki Cinsli İlk Yaratık”ında yetkin deyişini bulan bir aşkı özlemektedir. Buysa Doç. Dr Ayla Gökmen’in Tahsin Yücel’in yapıtlarındaki aşk denklemi çözümlemesinin sonucuna uygun düşer: ‘Aşk = Birlik’ ve ‘Ben + Öteki = Özne + Nesne, dolayısıyla Aşk = Bir.” (Ahmet Oktay)

Yalan’la ilgili sorularımı düzene sokmaya çalışırken, bir öncelik sorunu çıkıyor karşıma. Önce romanın içimde soluk alıp veren insanlardan, yani romanın kahramanlarından, onların yaşadıklarından, oluntulardan mı yola çıkmalı, yoksa kavramlardan, romanın ele aldığı temel sorunlardan mı? Bu zorluk, aslında, romandaki bütün öğelerin (kişi, olay, durum, düşünce, kavram, sorun, vb.) birbirleriyle çok sıkı ilintilendirilmesinden, ayrılmaz bir bütünlük kazandırılmış olmasından kaynaklanıyor. Diyeceksiniz ki bütün iyi romanlarda bu böyledir. Ama Yalan’da iyice böyle.” (Nursel Duruel)

“Yalan, çok yönlü, çok katmanlı, biçemiyle, içeriğiyle özgün bir yapıt. Gülünç ile acıklı sürekli yer değiştiriyor roman boyunca. Hiçbir özelliği olmayan Yusuf Aksu’dan, herkesin kendini kandırarak bir mit yaratmasının öyküsü, aynı zamanda içinde yaşadığımız yalan ve çöküş ortamının da romanı olarak beliriyor. Yusuf Aksu’nun kendini kandırmasıyla başlayan zararsız bir yalan, toplumun kalburüstü kesimlerinden insanların kendilerini aldatmalarıyla günümüz toplumunun hastalıklı yanlarına ulaşıyor.” (Cemil Kavukçu)

ESERLERİ:

ÖYKÜ: Uçan Daireler (1954), Haney Yaşamalı (1955), Düşlerin Ölümü (1958), Yaşadıktan Sonra (1969), Dönüşüm (1975), Ben ve Öteki (1983), Aykırı Öyküler (1989), Komşular (1999).

ROMAN: Mutfak Çıkmazı (1960), Peygamberin Son Beş Günü (1992), Bıyık Söylencesi (1995), Yalan (2002), Kumru ile Kumru (2005).

ANLATI: Dönüşüm (1975), Vatandaş (1975).

DENEME: Yazın ve Yaşam (1976), Yazının Sınırları (1982), Tartışmalar (1993), Yazın Gene Yazın (1995), Alıntılar (1997), Söylemlerin İçinden (1998), Salaklık Üstüne Deneme (2000).

İNCELEME-ARAŞTIRMA: Anadolu Masalları (1957), Dil Devrimi (1968), L’Imaginaire de Bernanos (1969), Anlatı Yerlemleri (1980), Dil Devrimi ve Sonuçları (1982), Yapısalcılık (1982), Eleştirinin Abece’si (1991), Figures et Messages dans la Comédie Humaine (1972), yazar tarafından yapılmış Türkçe çevirisi: İnsanlık Güldürüsünde Yüzler ve Bildiriler, 1997),

SÖYLEŞİ: Görünmez Adam (söyleşi: Kaan Özkan, albüm, 2001).

DERLEME: Yazı ve Yorum (R. Barthes seçkisi, 1990).

ÇEVİRİ: Amok - Usta İşçi (S. Zweig’dan, 1954), Arı Maya (W. Bonsels’ten, 1954), Tom Amca’nın Kulübesi (E.H. Beecher-Stowe’dan, 1954), Malezya Tılsımı (1954) - Tehlikeli Geçit (1957) (S.W. Maugham’dan), Jane Eyre (C. Bronte’den, 1954), Taraskonlu Tartarin (1954) - Sapho (1959) (A. Daudet’den), Yarına Dö­nüş (U. Sigrid’den, 1954), Bir Numaralı Evde Olanlar (1955) - Ak Bıldırcın (1968) (J. Steinbeck’ten), Geçmiş Günler (F. Carco’dan, 1955), Genç Kızlar (1955) - Kadın­lara Acıyın (1955) - İyilik Şeytanı (1955) - Cüzzamlı Kadınlar (1956) - Bekârlar (1962) (H. de Montherlant’tan), Güzel Kadın Meyhanesi (1955) - Ya Ger­çek Olsaydı (1956) (R. Dorgeles’ten), Kedinin Masalları (1955) - Duvargeçen (1956) - Kaz Baba (1960) - Konuşan Hayvanlar (1961) - Yeşil Kısrak (1970) - Nuhun Gemisi (1979), Suluboya Kutuları (1981) - Yağmur Yağdıran Kedi (1981) (M. Ay­mé’den), Kan (C. Malaparte’tan, 1955), Kanatlılar (J. Kessel’den, 1955), Kolej Yılları (V. Larbaud’dan, 1955), Yeryüzünde Bir Yolcu (J. Green’den, 1955), Katil (1956) - Kaçak (1959) (G. Simenon’dan), Kül Kedisi (C. Perrault’tan, 1956), Taşralı Kız (1956) - Dik­tatörün Kadını (1960) - Evli­lik (1965) (A. Moravia’dan), Madam Bovary (G. Flaubert’ten, 1956), Büyük Sürü (J. Giono’dan, 1956), Colomba (P. Mérimée’den, 1958), Küçük Prenses (F.H. Burnett’ten, 1958), Kar Topu (G. de Maupassant’dan, 1958), Vatikan Zindanları (1958) - Dünya Nimetleri (1959) - Ayrı Yol (1960) - Ye­ni Nimetler (1960) - Kalpazanlar (1963) - Kadınlar Okulu (1967) (A. Gide’den), Pamuk Prenses (J. Grimm’den, 1959), Kırmızı Zambak (A. France’tan, 1959), Uzaktan (1959) - Duygusal Sürgün (1991) (Colette’ten), Kadın ve Kukla (P. Louys’tan, 1959), Bella (J. Giraudoux’dan, 1960), Paris Sıkıntısı (C. Baudelaire’den, 1961), Eugenie Grandet (1961) - Vadideki Zambak (1962) - Goriot Baba (1972) (H. de Balzac’tan), Swann’ın Bir Aşkı (M. Proust’tan, 1961), Çoban Prens (1962) - Cennet Bahçesi (1969) - Parmak Kız (1972) - Karlar Kraliçesi (1973) (H.C. Andersen’den), Sisifos Efsanesi (1962) - Tersi ve Yüzü (1963) - Başkaldıran İnsan (1967) - Yaz (1994) - Sürgün ve Krallık (1996) (A. Camus’den), Kamelyalı Kadın (A. Dumas’dan, 1963), Sinekler (J.P. Sartre’dan, 1963), Altenburg’un Ceviz Ağaçları (A. Malraux’dan, 1966), İklimler (E. Herzog’dan, 1967), Politika ve Propa­ganda (J.M. Domenach’tan, 1969), Tolstoy’un Hayatı (R. Rolland’dan, 1969), Kale (1970) - İnsanların Dünyası (1970) (A. de Saint-Exupéry’den), Beckett: Tanrının Şerefi (J. Anouilh’ten, 1972), Eleştiri Kuramları (J.C. Carloni-C. Filloux’dan, 1975), Yaban Dü­şünce (C. Levi-Strauss’tan, 1984), Kral Solomon’un Bunalımı (E. Ajar’dan, 1985), Sevgili (M. Duras’dan, 1986), Yazının Sıfır Derecesi (1989) - Çağdaş Söylenler (1990) - Göstergeler İmparatorluğu (1996) (R. Barthes’tan), Hastane Günlüğü (G. Herve’den, 1992), Kısa Düzyazılar (M. Tournier’den, 1993).

HAKKINDA: Zeynep Ankara / Edebiyatın Sınırları Daralıyor (Milliyet Sanat, 15.2.1997), Behçet Necatigil / Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü (18. bas. 1999), Feridun Andaç / Edebiyatımızın Yol Haritası (2000), Cemil Kavukçu / “Yalan”la Ortalığı Kasıp Kavuran Bir Yazar: Tahsin Yücel (Cumhuriyet Kitap, 16.5.2002) - Düzmece Dil Kuramından Topluca Paylaşılan Aldatmacaya: Bir Çöküş Ortamının Romanı (Virgül, sayı: 51, Mayıs 2002), Tufan Erbarıştıran / Yaşamın Derinliğine Uzanan Bir Yolculuk (Heceöykü, Aralık-Ocak 2004).

 

FOTO GALERİ

İLGİLİ BİYOGRAFİLER

Devamını Gör