Vahit Lütfi Salcı

Müzisyen, Halk Bilimci (Folklor Araştırmacısı), Şair

Doğum
Ölüm
03 Şubat, 1950
Eğitim
Harbiye Nezareti Sanayi İdadisi
Diğer İsimler
Abdülvahit Coşkunlu, Vahit

 Şair, müzisyen, halkbilimci (D. 1883, İstanbul - Ö. 3 Şubat 1950, Kırklareli). Asıl adı Abdülvahit Coşkunlu’dur. Vahit mahlasını da kullandı. İlk ve ortaöğrenimini Nuruosmaniye’deki Taş Mektep ile Darüşşafaka ve Harbiye Nezareti’ne bağlı Sanayi İdadisinde (lise) yaptı. Harbiye (Harp Okulu)’nin ikinci kurmay sınıfındayken işlediği bir disiplin suçu yüzünden okuldan çıkarılarak Dersim (Tunceli)’e (1905) sürüldü. Müzisyen olduğunun anlaşılması üzerine Elazığ Alay Bandosunun şefliğine getirildi. Sivas  Valisi  Akif Paşa bu bölgede halk edebiyatı ve müziği örnekleri toplamasına yardımcı oldu. Çalışmaları sırasında Rusya sınırına ulaştığında Rus yetkililer tarafından Moskova’ya davet edildi. Kısa bir süre Lepinski Orkestrası’nda (1907) ikinci kemancı olarak çalıştı. Meşrutiyet’in ilanında (1908) İstanbul’a döndü ve bir süre sonra Edirne’ye gitti. Vaslilikoz (sonradan Bulgaristan’da kalan) ilçesi tahrirat kâtipliğine atandı. Balkan Harbi’nin başlaması üzerine (1912) İstanbul’a döndü. Kurtuluş Savaşı’nın bitimine kadar Edirne, Kırklareli, Çanakkkale, Trablusşam, Kudüs ve İstanbul’da çeşitli devlet görevlerinde bulundu; öğretmenlik yaptı. Trakya’nın Yunanlılar tarafından işgalinde, göbeğine kadar bıraktığı sakalı, başına sardığı siyah sarığı ve eline aldığı asası ile köy köy gezip dolaştı. Bu nedenle Trakya halkı onu “Vahit Dede” adıyla tanımıştı. Son görev yeri olan Kırklareli’nin Yoğuntaş (Polos) bucağı nüfus memuru iken yaş sınırı nedeniyle (1948) emekliye ayrıldı

Bektaşi tarikatına mensup olması ile Kızılbaş şairler üzerine yaptığı araştırmalar şiirleri üzerinde etkili oldu. Şiirleri edebiyat çevrelerinden çok halk arasında yankı bularak, özellikle Trakya dolaylarında dilden dile dolaştı. Şiirlerinde duru bir Türkçe kullanmaya özen gösterdi. Aruz ölçüsüyle de yazabileceğini göstermek için Divan edebiyatının birkaç türünde örnekler verdi. Geniş kitlelerce tanınması Alevi-Bektaşi şiiri ve müziği hakkında yayımladığı kitaplar ve makalelerle oldu. Halk şiiri ve müziği üzerine Varlık, Karabük, Türk Folklor Araştırmaları, Karaelmas, Ülkü, Altıok, Halkbilgisi Haberleri, Bartın, Yeşilyurt gibi dergi ve gazetelerde çıkan yazıları özgün çalışmalar olması bakımından önemlidir. Trakya ve çevresinin Bektaşi kültürünü edebi ve müzikal yönleriyle derleyerek “gizli” kalmış bir kültürün ilk araştırmalarını yapanlardan biri oldu. Genç Amatör, Müzik ve Sanat Hareketleri, Ülkü, Millî Mecmua, Folklor Postası gibi dergilerde çıkan “Gizli Halk Müziklerine” ilişkin yazıları büyük ilgiyle karşılandı. “Trakya’da Türk Kabileleri”, “Türk Alevî Kadın Şairleri”, “Bektaşî Nefesleri ve Notaları” adlı incelemeleri, sekiz öyküsü ve bir piyesi yayımlandı.

ESERLERİ:

ANI: Feryad-ı İstibdat (1910).

ŞİİR: Saz Şairleri Gibi... (1940), Benim Gibi (1945).

OYUN: Hafiye Darbesi yahut Bir Kızın İntikamı (1911).

ARAŞTIRMA-İNCELEME: Gizli Türk Halk Musikisi ve Türk Musikisinde Armoni Meseleleri (1940), Gizil Türk Dinî Oyunları (1941).

KAYNAK: Vahit Lütfi Salcı Jübilesi (1949), M. Halit Bayrı / “Vahit Lütfi Salcı”, Türk Folklor Araştırmaları, 1950), Cahit Öztelli / Vahit Lütfi Salcı’nın Gizli Hazinesi (Türk Folklor Araştırmaları, 1952), TBE Ansiklopedisi (2001), Mevlüt Yaprak / Vahit Lütfi Salcı’nın İzinde, Şeref Özsoy / Varlık Kitap (Mayıs 2004),  İhsan Işık / Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2. bas., 2009).

 

İLGİLİ BİYOGRAFİLER

Devamını Gör