Ulvi Cemal Erkin

Besteci, piyanist (D. 1906, İstanbul – Ö. 1973, Ankara). Galatasaray Lisesi’nden mezun olduktan sonra Milli Eğitim Bakanlığı’nın yurtdışı eğitimi için açtığı sınavı kazanarak Paris’e gitti (1925). Paris Konservatuarı’nda ve Ecole Normale de Musique’te, Gallon ile Boulanger’den kompozisyon dersleri aldı. Döndüğünde, Ankara Musiki Muallim Mektebi’ne armoni ve piyano öğretmeni olarak atandı. Bu mektep 1936’da Devlet Konservatuarı olarak yeniden tertip edildiğinde de piyano dersleri vermeye devam etti. 1949–51 yılları arasında müdür olarak görev yaptığı Devlet Konservatuarı’nda, hayatını kaybedene kadar piyano bölümü şefi ve piyano öğretmeni olarak çalışmayı sürdürdü.

İlk müzik eğitimini küçük yaşta annesinden alan Erkin, yedi yaşında Adinolfi’nin yanında piyano derslerine başladı. Kendi bestelerinden oluşan ilk konserini 1946 yılında verdi. Yurt dışındaki öğ­reniminden döndükten sonra yaptığı çok­sesli türkü düzenlemeleri dışında piyano, oda ve orkestra müziğinde Batı'nın gelenekleşmiş sonat biçimlerini kullandı. Bu biçimlerin ana mimarîsi dışın­daki öz işlemelerinde “geç romantizm ile izlenimcilik” akımlarının etkisi derinlik kazandı. Teksesli Türk müziğinin tüm inceliklerini yakından tanıyan sanatçı, bu kaynağı eserlerinde işlemiştir. Ayrıca, aynı eser­lerin ağır bölümlerinde Türk folklor mü­ziğinin üslûp uygulaması, çabuk tempo­lu, özellikle scherzo karakteri taşıyan bö­lümlerinde ise çoğunlukla Karadeniz böl­gesinin ritim işlemleri gözlenir. Erkin, mü­zikte soyut anlayışı sınırlı denemelerle yansıtarak tonal dışı tekniği kendi yazış yönteminde kullanmadı. Buna karşı­lık yeni akımları hoşgörüyle izledi ve öğ­rencilerinin bu akımlara eğilmesini des­tekledi.

1943 yılında Cumhuriyet Halk Partisi’nin açtığı beste yarışmasına Köçekçe ve Piyano Konçertosu ile katıldı. Piyano Konçertosu ödüle layık görüldü. Bu eser, aynı yıl Riyaset-i Cumhur Orkestrası tarafından eşi Ferhunde Erkin solistliğinde seslendirildikten sonra 1943’te Berlin’de yine Ferhunde Erkin’in solistliğinde Berlin Şehir Orkestrası tarafından seslendirildi. Sanat yaşamındaki başarıları nedeniyle Fransız ve İtalyan devletlerinin onur ve liyakat nişanları ile ödüllendirilen Erkin, 1971 yılında “devlet sanatçısı” unvanı aldı. Ölümünün ardından 1985 yılında anısına pul bastırıldı. 1991 yılında da Sevda-Cenap Ant Müzik Vakfı onur ödülü altın madalyası verildi.

ESERLERİNDEN BAZILARI:

İki Dans (1930), Beş Damla (1931), Bülbül ve Ayın On Dördü (1932), Bayram (1934), Yaylılar Dörtlüsü (1935-36), İki Sesli Halk Şarkıları (1936), Yedi Halk Türküsü (1939), Karagöz (1940), Sanat (1946).