Siyaset bilimci, akademisyen, profesör (D. 1927, İstanbul – Ö. 29 Temmuz 2015, İstanbul). İstanbul’da Amerikan Kız Koleji’ni bitirdi. Üniversite öğrenimini ABD’de gördü. Lisans, yüksek lisans ve doktora çalışmasını siyasetbilimi ve uluslararası ilişkiler alanında yaptı. Lisansüstü çalışmasını California Üniversitesinde (Berkeley), doktora sonrası araştırmalarını da London School of Economics, Colombia ve Princston üniversitelerinde sürdürdü. Doktora ve doçentlik tezlerini tamamlayarak profesör oldu. Çalışmalarını Boğaziçi Üniversitesi’nde siyasal bilimler ve devrim tarihi dersleri vererek öğretim üyesi olarak sürdürdü.
Başta Amerika
Birleşik Devletleri (ABD) olmak üzere, birçok ülkenin çeşitli üniversite ve
bilim kuruluşunda çağrılı ya da konuk öğretim üyesi olarak dersler verdi,
bilimsel toplantılara katılarak bildiriler sundu: 1977-78 akademik
yılında Los Angeles / California Üniversitesi Siyasal Bilimler Fakültesi’nde konuk
öğretim üyesi olarak bir süre çalıştı. Peru’dan İsveç’e, Pennsylvania’dan
Nijerya’ya, Londra’dan Almanya’ya, Çin Halk Cumhuriyeti’ne kadar pek çok
ülkedeki çeşitli üniversitelerin ve bilim kuruluşlarının çağrılısı ve konuk
öğretim üyesi olarak pek çok yerde ders verdi ve bildiriler sundu.
Prof. Kili, yurtiçinde
ve dışında pek çok seminer, kongre, sempozyum ve benzeri bilimsel toplantıya
katıldı. “Uluslararası Siyasi İlimler Dergisi” (IPSA) ve “Arap Bölgesi -
Türkiye ve İran Sosyal Bilimler Dergisi” (ASSARTI) gibi çeşitli bilim
kuruluşlarının üyesi olan Prof. Kili, IPSA’nın Siyasal Eğitim Komitesi ikinci
başkanlığını da yaptı. 1998 yılında Erasmus Üniversitesi Rotterdam Rektörlüğü’nce
bu üniversitede konferanslar vermek üzere davet edildi. Yine 1998’de Harp
Akademileri’nce düzenlenen ve Türkiye’nin Ortadoğu, Kafkaslar ve Avrasya’ya
yönelik siyasalarının incelendiği sempozyuma çağrıldı. 1997’de Birleşmiş
Milletler Türk Derneği’nce Çanakkale’de düzenlenen “İnsan Hakları ve Türkiye”
konulu toplantıya bir bildiriyle katıldı. Harp Akademileri’nin daveti üzerine
1996-97 Akademik Yılı açılış dersini Atatürk ve laiklik konusunda verdi. Yaklaşık
son on beş yıldan beri Türk-Atlantik Konseyi’nce Antalya’da düzenlenen Güvenlik
ve İşbirliği konferansına katılmaktadır. Boğaziçi Üniversitesi öğretim üyesi
olan Prof. Kili, bu üniversitede siyasal bilimler ve devrim tarihi dersleri
okutmaktadır.
1986 yılında Arjantin Tarih Kurumu
üyeliğine seçilme Suna Kili’nin bilimsel kuruluşlardan aldığı çok sayıda ödül arasında;
1981 Türk Dil Kurumu Bilim Dili Ödülü, 1992 Rockfeller Foundation Bellagio
Ödülü, Fullbright Ödülleri, 2006 Orta Doğu Teknik Üniversitesi Atatürkçü
Düşünce Topluluğu ‘Atatürkçü Düşünceye Yaşam Boyu Hizmet’ Ödülü vardır. Ayrıca;
2003 ABD, Avrupa ve Türkiye’deki Atatürkçü Düşünce topluluklarının verdiği
‘Akılcı Eğitim Ödülü’, 2002 Almanya Atatürkçü Düşünce Dernekleri’nce verilen
‘Atatürk İletişim Ödülü’, 2001 İstanbul Üniversitesi Rektörlüğü’nün verdiği
‘Atatürk İlkeleri ve Devrimleri Ödülü’, 2001’de Çağdaş Eğitim Vakfınca verilen
ödüllerin sahibidir…
Çok
sayıda İngilizce ve Türkçe eserleri olan Prof. Dr. Suna Kili, özellikle Türk
aydınlanma devrimi ile doğrudan ilgilendi.
Vefatı:
Boğaziçi Üniversitesi öğretim
üyesi Prof. Dr. Suna Kili, 29 Temmuz 2015 tarihinde İstanbul’da hayatını
kaybetti. 30 Temmuz 2015, Perşembe günü Yeniköy Camii’ndeki ikindi namazından
sonra İstanbul’da toprağa verildi.
Boğaziçi Üniversitesi Siyaset
Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü’nde öğretim üyesi olan Prof. Dr. Kili,
Siyasal Bilimler ve Devrim Tarihi dersleri veriyordu.
Son yolculuğundan önce yıllarca
görev yaptığı, yüzlerce öğrenciye yol gösterdiği Boğaziçi Üniversitesi’nde
Prof. Dr. Suna Kili için bir anma töreni düzenlendi. Çok sayıda öğretim üyesi
ve öğrencinin katılımıyla gerçekleşen anma töreninde söz alan Prof. Dr. Suna
Kili’nin mesai arkadaşları ve öğrencileri onun mükemmeliyetçi ve tutkulu
çalışma hayatından ve birebir ilişkilerinden bahsetti.
Anma töreninde konuşan Rektör
Yardımcısı Prof. Dr. Ali Tekcan, Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler
Bölümü’nün çok değerli bir hocasını kaybettiğini belirterek ailesine ve
Boğaziçi Üniversitesi camiasına baş sağlığı diledi. Sonrasında söz alan
İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Ayşegül Toker, Prof. Dr.
Suna Kili’nin hocaların hocası olduğunu ve İktisadi ve İdari Bilimler
Fakültesi’nin ilk yıllarından itibaren çekirdek kadrosu içerisinde bulunup çok
sayıda öğrenciye yol gösterdiğini belirtti. Siyaset Bilimi ve Uluslararası
İlişkiler Bölüm Başkanı Prof. Dr. Mine Eder, Suna Kili’nin “kuzum” diyerek
seslendiği öğrencilerinden biri olduğunu belirterek başladığı konuşmasında
“Siyaset teorisi ve siyasetin ilintili konular olduğunu ilk olarak ondan
öğrendim. Kendisinin bütün meslek hayatı boyunca uluslararası standartları
yakalamaya çalışan ilkeli bir tavrı oldu. Erkek yoğun bu akademik ortamda bir
kadın olarak 1950’li yıllardan itibaren siyaset bilimi dersleri verdi” dedi.
Ödülleri:
1981 Türkiye İş Bankası Siyasal
Bilim Büyük Ödülü
1981 Türk Dil Kurumu Bilim Dil
Ödülü;
1986 Arjantin Tarih Kurumu
üyeliğine seçilme
1992 Rockefeller Foundation
Bellagio Ödülü
1992-1993 Fulbright Ödülü (UCLA)
1998 "Aydınlanmanın Kadını
Ödülü"
2001 Istanbul Üniversitesi "
Atatürk İlke ve Devrimleri Ödülü"
2001 "Çağdaş Eğitim Vakfı
Ödülü"
2002 "Atatürkçü Düşünce
İletişim Ödülü" (Almanya)
2003 ‘’Akılcı Eğitim Ödülü"
2006 ‘’Atatürkçü Düşünceye Yaşam
Boyu Hizmet Ödülü"
ESERLERİ:
Türk
Anayasa Metinleri: Tanzimattan Bugüne Kadar
(1967), Kemalism (1969), Turkey: A. Case Study of Political Development (Türkiye’nin
Modernleşmesi Üzerinde Bir İnceleme, 1968), Kemalizm (1969), Turkish
Constitutuions of 1924 and 1961 (Türk Anayasa Gelişmeleri, 1924 ve 1961
Anayasaları Üzerinde Bir İnceleme, 1971), 1960-75 Döneminde Cumhuriyet Halk
Partisinde Gelişmeler: Siyaset Bilimi Açısından Bir İnceleme (1976), Atatürk
ve Devrimleri (1977), Çayırhan: Bir Orta Anadolu Köyünde Toplumsal
Değişme, Siyasal Davranış (1978), Bugünkü Türkiye ve Kemalizm (1980),
Osmanlı ve Türk Anayasaları (1980), Atatürk Devrimi ve Bir Çağdaşlaşma
Modeli (1981), Türk Anayasaları (1982), Türk Devrim Tarihi (1982),
27 Mayıs 1960 Devrimi - Kurucu
Meclis ve 1961 Anayasası (İstanbul 1998), CHP’de Gelişmeler (2001).
KAYNAKÇA:
İş’te Kitap (Bahar 2002), İhsan Işık / Resimli ve Metin Örnekli Türkiye
Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2006, gen. 2. bas. 2007) - Ünlü
Kadınlar (Türkiye Ünlüleri Ansiklopedisi, C. 4, 2013) - Encyclopedia of
Turkey’s Famous People (2013), Prof. Dr. Suna Kili’yi kaybettik (haberler.boun.edu.tr,
30 Temmuz 2015).