Sultan Murad II

Osmanlı Padişahı, Şair

Doğum
00 Haziran, 1404
Ölüm
03 Şubat, 1451
Burç

Altıncı Osmanlı padişahı, şair (D. Haziran 1404, Amasya – Ö. 3 Şubat 1451, Edirne).  Babası Çelebi Mehmed (I. Mehmed), annesi Dulkadiroğulları Beyliği’nden Emine Hatun olup, II. Mehmed (Fatih Sultan Mehmed)’in babasıdır. Çocukluk yılları Amasya’da geçti. 1410’da babasıyla Bursa’ya giderek orada saray eğitimi aldı. 12 yaşında iken lalası Yörgüç Paşa ile Amasya’da, Tokat-Sivas-Çorum ve Osmancık civarını yönetmek üzeri Rum eyaleti beyi olarak görevlendirildi. 1416’da Börklüce Mustafa’nın İzmir ve Saruhan (Manisa) tarafında çıkardığı ayaklanmaların bastırılmasında görev aldı. 1418’de, sonraki lalası Hamza Bey ile Çandaroğulları Beyliği’nden Samsun’u aldı. 

25 Haziran 1421'de, babasının ölümünden kırk gün sonra, henüz 17 yaşında iken, Yıldırım Bayezid’in damadı Şeyh Emir Buharî’nin kılıç kuşatmasıyla hükümdarlığını ilan etti. Tahta çıkışını izleyen ilk üç yıl ülkede bir bunalım ve karışıklık hüküm sürdü. Doğu Roma İmparatoru Manuel tarafından Limni’de gözaltında tutulan Murad’ın amcası Mustafa Çelebi, Gelibolu’nun Bizans’a bırakması karşılığında serbest kaldı ve padişah ilan edilerek Bizans donanma filosu ile Limni’den Rumeli’ye geçmesi sağlandı. Sultan Murad, Bizans’a sert tepki gösterdi ve Konstantinopolis (İstanbul)’i karadan kuşatmaya aldı (1422). Kuşatmadan kurtulmak için, II. Murad’ın küçük kardeşi Mustafa’yı ayaklanmaya teşvik ettiler. Karaman ve Germiyan beyleri ile birlikte hareket eden Mustafa, Bursa’yı kuşattı. İznik üzerine yönelerek burayı eline geçirdi ve padişahlığını ilan etti. Bunun üzerine Sultan Murad Anadolu yakasına geçerek Şehzade Mustafa’yı yakalatıp idam ettirdi. 

II. Murad, 1425’te Anadolu’nun birliğini sağlama çalışmalarına girişti. Ancak doğuda bulunan Karaman ve Çandarlı beyliklerinin egemenliklerine son verilemedi. Timur’un yerine geçen Şahruh’un bir zamanlar Selçuklular ile İlhanlıların hükümdarlığı altında bulunan bütün araziler üstünde hak iddia etmeye başlaması ve bir istila hareketine girişmesi bunu engelledi. Germiyanoğlu II. Yakup Bey’in 1429’da, ölümünün ardından Germiyanoğulları Beyliği Osmanlı topraklarına katıldı. II. Murad, Anadolu’da barışı sağladıktan sonra tüm gücünü Venediklilere yöneltti ve 1430’da Selanik’i, ardından da Yanya’yı fethetti.

Osmanlı iç savaşı sırasında Balkanlarda Macar etkisi artmış ve 1427 yılında Sırp Despotu Stefan Lazareviç’in ölümünden sonra Macaristan ile Osmanlılar arasında Sırbistan’a egemenlik üzerinde çekişme çıkmıştı. 1428’de Yorgo Brankoviç, yapılan antlaşma gereği, Sırp Despotu olarak tanındı. 1431’de antlaşmanın süresi dolunca Macar Kralı, Balkanlardaki kimi yerler üzerindeki egemenliğinin resmen tanınmasını istedi. Bu hareketle Macaristan Osmanlıya savaş ilan etmiş oldu. Anadolu’da ve Asya’da meydana önemli gelişmeler II. Murad’ın Balkan sorunlarına dikkatini yoğunlaştırmasını bir süre engelledi. Murad, 1440’da Stefan Lazaroviç’in ölümünden sonra Macar işgali altında olan Belgrad’ı kuşattıysa da başaralı olamadı. Bu dönemde yeni Macar Kralı Ladislas, Osmanlı topraklarına karşı saldırıya geçerek Mezid Bey’i öldürüp ordusunu bozguna uğrattı. 1443’ün sonbaharında Hunyadi Yanoş, Macar Kralı Ladislas ve Sırp Despotu Yorgo Brankoviç ile birlikte Osmanlıya ilerlemeye devam edip, Balkan geçitlerine dayandı ise de İzladi’de durduruldu ve yapılan anlaşmaya göre Osmanlılar ve Macarlar Tuna’yı geçmemeyi kabul ettiler.

Bu antlaşmanın ardından II. Murad, Karamanlılar ile ilgilenmek üzere Anadolu’ya geçti.  Yenişehir antlaşması ile Akşehir ile Beyşehir’i Karamanlılara bıraktı. Bu şekilde hem Batıda hem Doğuda barışı sağladığını düşünüyordu. Murad, bu antlaşmanın ardından tahttan çekilerek yerini oğlu II. Mehmed (Fatih Sultan Mehmed)’e bıraktı. Ardından, Macar Kralı Ladislas Osmanlılarla yaptığı antlaşmayı geçersiz sayarak yeni bir haçlı seferine çıkacağını duyurdu. Bu haberden sonra Murad, oğlu tarafından Edirne’ye geri çağrılarak, 1444’teki Varna Savaşı’nda Macar ordusunu yenilgiye uğrattı; Kral Ladislas savaş meydanında öldü. Murad ise Manisa’ya çekildi.

II. Murad, ikinci saltanatında, isyan eden Balkanlar’daki yerel hanedanlara Osmanlı egemenliğini kabul ettirmekle uğraştı. Bunların arasında özellikle Arnavutluk’ta İskender Bey’le ilgilenmek durumunda kalmıştı. 1446 yılında Mora despotuna karşı sefere çıktı. 1448’de İskender Bey’e karşı birinci seferini yaptı. Aynı yıl Kosova Savaşı’nda Hunyadi’nin ordusunu bir kez daha yenilgiye uğrattı. 1449’da Eflak seferini, ertesi yıl da İskender Bey’e karşı ikinci seferini düzenledi.

1451’de dinlenmek üzere çekildiği Edirne’de felç geçirdi ve burada vefat etti. Bursa Muradiye Camii türbesine gömüldü.

Öldüğünde, Osmanlı Devleti, Timur’la yapılan 1402 Ankara Savaşı’nda aldığı darbeden tümüyle kurtulmuştu. Onun yönetimde bulunduğu dönem, ilk üç yıl hariç,  ülke yönetiminde istikrarın sürdüğü, işlerin ahenk içinde yürüdüğü bir dönem olmuştur. II. Murad, soyunun Kayı boyuna mensubiyetini göstermek için, sikkelerine, Kayı boyuna ait iki ok ve bir yaydan oluşan Kayı damgasını bastırmıştı.

Muradî mahlasıyla rindâne ve dervişâne şiirler de yazmış olan Sultan II. Murad, şair olarak kendisinden sonra gelen ünlü şairlerden Nef’î’yi de etkilemiştir. Doğu bölgeleri ve diğer ülkelerden gelerek Bursa'ya yerleşen Molla Gürani, Şerefeddin Kirimi. Alaeddin Semerkandi. Seyyid Ali, Acem Sinan gibi bilginleri koruyup gözetti. Bedr-i Dilşad bin Mehmed, Muradnâme adlı ansiklopedik manzum eserini, Ahmed-i Daî, Tezkiretul Evliya’sını ve Yazıcıoğlu Mehmed Bican da Muhammediye adlı eserlerini II. Murad adına yazdılar. Osmanlıların, Oğuzların Kayı boyundan geldiğini ileri süren ilk tarih kitapları da onun döneminde yazılmış ya da Türkçeye çevrilmiştir.

HAKKINDA: “Murat II” (Büyük Larousse, c. 14, s. 8382-8383, 1986), “Murad II” (Ana Britannica, c. 16, s. 300-301, 1987), Tayyip Gökbilgin / “Osmanlı-Macar Mücadeleleri Esnasına Edirne”  (1993), İsmail Hakkı Uzunçarşılı / Büyük Osmanlı Tarihi (1995), Halil İnalcık / Fatih Devri Üzerinde Tetkikler ve Vesikalar I (1995), Coşkun Ak / Şair Padişahlar (s. 49, 2001), Franz Babinger / Fatih Sultan Mehmed ve Zamanı (2003), Halil İnalcık / “Murad II” (TDV İslam Ansiklopedisi, c. 31, s. 164-172, 2006), Halil İnalcık / Osmanlı İmparatorluğu Klasik Çağ: 1300-1600 (2008).

FOTO GALERİ

İLGİLİ BİYOGRAFİLER

Devamını Gör