Karikatürcü, yazar (D. 1923, İstanbul - Ö. 2000). Tam adı Ferruh
Doğan Akdilek. Parmakkapı 45. İlkokulu ve Taksim Lisesini bitirdi. İstanbul
Hukuk Fakültesindeki öğrenimini son sınıfta bıraktı. Babıâli’ye on üç yaşında Doğan
Kardeş adlı çocuk ve Şaka adlı mizah dergileriyle girdi. İlk
karikatürü 1945’te Şaka dergisinde yayımlandı. Doğan Kardeş, Pazar
Postası, Hafta, Yeditepe, 41 Buçuk, Dolmuş, Kim, Tef, Taş-Karikatür, Akbaba,
Ant, Özgür İnsan, Toplum dergileriyle Cumhuriyet, Milliyet, Yeni
İstanbul, Vatan, Akşam, Dünya, Ulus, İstanbul Ekspres dergi ve
gazetelerinde çalıştı. 1956 yılında Asrileşen Köy albümü mahkeme kararıyla toplattırıldı.
Yurtiçinde ve İtalya, Belçika, Yugoslavya’daki uluslararası karikatür
yarışmalarında çok sayıda ödül aldı. İtalya Tolentino’da Onur Diploması almaya
hak kazandı. Birçok yabancı ülkede yapıtları yayımlandı. Bazı karikatürleri
İtalya’daki Tolentino Uluslararası Mizah Müzesi’ne girdi. Hıfzı Topuz, Mahmut
Tali Öngören, Tan Oral, Vecdi Sayar, Önder Şenyapılı, Süleyman Coşkun, Haluk
Ünsal ve Nezih Danyal ile Karikatür Vakfı Danışma Kurulunda görev aldı.
Birçok yazarın kitabını resimledi.
“Ferruh Doğan’ınki kadar pastel ve
İstanbul’a benzeyen bir yüz düşünemiyorum. Bütün hayatı Beyoğlu’nda geçmiş,
Üçhoron Kilisesi’nin, Aya Triada’nın avlusunda saklambaç oynamış. Mavi ispirto
içip içip resim yapan Beyaz Ruslar, Ermeniler, Yahudiler, Rumlar arasında
büyümüş. Tünel’le Şişli arasında. Başka bir kültür: Meşin ciltli kitaplar,
pembe topuklu kadınlar... (…) Evet, şair de. Yine de bugün bakıyorum,
daha çok düşünür. Hatta biraz da politikacı. Yitirdiği yan orda. Amatörlüğünü
yitiriyor. Bunu şunun için söylüyorum, en amatör adam da o aslında. (…) Edebiyata
en yakın çizgici.” (Cemal Süreya)
“Ferruh’un, karikatür dili ile şiir dili
arasında öngördüğü paralelliğin, mecazlı, allegorili, istiareli, dolayısıyla
da, karikatüre, onu çoğul okumalara açan imkanlar sağladığını söyleyebiliriz.
Ama karikatürün, her zaman bu anlamda bir müphemiyeti ve elbette çok
anlamlılığı taşımasının söz konusu olmadığının da idrakinde idi.” (Hilmi Yavuz)
ESERLERİ:
KARİKATÜR ALBÜMÜ: Asrileşen Köy (1956),
Çizgili Dünya (1969), Paramoni (1990), Tutanak (1997), Politika.
ÇEVİRİ: Masallar (La Fontaine’den,
1960).
MASAL: Nasrettin Hoca / Ye Kürküm Ye (1997).
HAKKINDA: Özel Sayı: 5 Ferruh Doğan (Gül
Diken, sayı: 19, Güz 1999), Cemal Süreya / Ferruh Doğan (İzdüşümler) - Fethi
Naci / Ferruh Doğan İçin - Tan Oral / FE2 - Semih Gümüş / Ferruh Doğan’ın
Kendisiyle Barışık Çizgi Dünyası - Tarık Dursun K. / Kırmızı Kedi - Orhan Duru
/ Ferruh Çizgisi - Prof. Dr. Ünsal Oskay / Ferruh Doğan - Semih Poroy /
‘İstanbul Gibi Pastel Bir Yüz’ (Cumhuriyet Kitap, 2.3.2000), Melih Aşık /
Ferruh Doğan (Milliyet, 10.6.2000), Hilmi Yavuz / Zaman Yazıları (Zaman, 16.6.2000).
