İslâm alimi, şair (D. 1080/1669, Gördes [bugünkü adı
Korent, şimdiYunanistan sınırları içinde]- Ö. 1151/1738, Edirne). Asıl adı
Hasan bin Ali’dir. Şiirlerinde “Sezai” mahlasını kullandı. Gülşeni Tarikatı
şeyhidir. On sekiz yaşına kadar doğum yeri olan Gördes’te kaldı. 1687’de
Venedikliler o beldeyi istila edince, gemi ile Gördes’ten İstanbul’a geldi.
Yolculuk esnasında, Halvetiyye Tarikatının büyüklerinden biri ile tanışıp
sohbetinde bulundu. İstanbul’dan Edirne’ye geçti, bir taraftan oradaki
alimlerden zahiri ilimler öğrenirken, diğer yandan kendisine tasavvuf yolunda
manevi terbiye verecek bir rehber aradı. Gemi yolculuğu esnasında tanıştığı
zatın tesiri ve gördüğü bir rüyadaki işaret üzerine, Âşık Musa Dergahında
bulunan Şeyh Muhammed Sırri Efendi’nin öğrencisi olarak bir süre onun
hizmetinde bulundu. Muhammed Sırri’nin
ölümünden sonra, onun vekili olan ve yerine geçen Muhammed La’li Fenai
Efendi’ye bağlandı. Hasan Sezai’ye dergahın vakıflarının gelirlerini toplama
görevi verildiğinden ona Cabi Dede Efendi de denildi. Hasan Sezai oradan mezun
olunca Gülşeni Veli Dede Dergahının şeyhi oldu. Buradaki görevinin altı ayı
dolduğu sırada hocası MuhammeDLa’li’nin halifesi Muhammed Hamdi Efendi ölünce
onun yerine geçti. Mısır’a gitti. Kahire’de, Gülşeni Dergahında görev yapan
İbrahim Çelebi tarafından, Gülşeni meşrebinde ikinci pir olarak kabûl edildi.
Orada öldü ve Bostanpazarı’nda kendi adı ile anılan dergahın bahçesine defnedildi.
Aşağıda belirtilen eserlerinin dışında Niyâzî-i Mısrî’nin;
“Halk içre bir âyîneyim. Herkes bakar bir an görür.” mısraı ile başlayan
altı beyitlik bir gazelinin şerhini yapmış olan Hasan Sezai Efendi, kibar, asil
ve heybet sahibi, iyi ahlâklı, çok zeki ve yakışıklı bir kişiydi. Edirne’deki
dergâhında elli üç yıl öğrenci yetiştirmişti. Öğrencilerinin sayısının beş yüz
bini bulduğu ve bunların yiyip içmelerinin bizzat kendisi tarafından
karşılandığı bilinmektedir. İlme çok hizmet etti. Divanı düzenlenerek basıldı.
ESERLERİ:
Divan-ı Hakayık (mürettep
ve matbu), Mektûbât.
HAKKINDA: Özlem Ağırgan / Dünden
Bugüne Edirne İsimler Sözlüğü (2004).
