Hasan Sabri Ayvaz

Yazar

Ölüm
-

Yazar (D. 1878, Alupka – Ö. 1938?). Medrese öğrenimini Kırım’da tamamladıktan sonra özel Rus hocalardan Rus dili ve pedagojisi öğrendi. 1900’lü yıllardan itibaren Gaspıralı’nın en yakın arkadaşı ve 1905 Milliyetçi İnkılapçı Genç Tatarlar Hareketinin en önemli simalarından biri ol­du. 1905 yılına kadar Alupka’da kendisinin Usûl-i Cedîd üzerine tesis ettiği okulda öğretmenlik yaptı. Tercüman, Hayat, İrşad, Hakikat, Güneş gazetelerinde devamlı olarak yazdığı ilmî, edebî ve sosyal alandaki makaleleriyle yalnız Kı­rımlıların değil, Kafkasyalıların da fikirlerinin aydınlanmasına hizmet etmiştir. Uzun süre Tercüman gazetesinde redaktörlük yapan Ayvaz’ın bu gazetenin halk arasında tutulmasında çok hizmeti oldu. 1905 devrim girişiminden sonra siyasete atılarak siyasî partilerle beraber çalıştı ve Kırım Türk-Tatar gençlerinin ilk fikir yayını olan Vatan Hadimi gazetesinin başyazarlığını yaptı. 1908’den itibaren Kırım’da Çarlık baskısının artması üze­rine İstanbul ve Kahire’ye giderek Jön-Türklerle ilişkiye girdi. Kırım’a döndükten sonra tutuklanıp hapse atıldı (1909). Ancak, kaçmayı başararak İstanbul’a geldi ve bir sene kadar burada kaldıktan sonra tekrar Moskova’ya döndü. 1913 yılına kadar Türkçe öğretmenliği yaptı ve Bakü ga­zetelerine siyasî makaleler yazdı. 1917’deki Kırım-Tatar Millî Hareketinin en önemli şah­siyetlerinden biri oldu. Nitekim 9 Aralık 1917’de kurulan Kırım-Tatar Millî Kurultayı başkanlığına seçildi. Eylül 1918’de ise Kırım Hükümetinin İstanbul elçiliğine atandı. 1919’a kadar İstanbul’da kaldı. 1922 yazında Kırım’daki büyük açlık karşısında yardım talebinde bulunmak üzere Kırım Muhtar Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti tarafından Ankara’ya gönderildi. Ayvaz, 1920’li yılların sonlarında tutuklandı ve idam edildi. Ayvaz’ın çok sayıda hikâye ve Neden Bu Hale Kaldık? (1901) adlı bir tiyatro eseri vardır.

KAYNAK: Ertuğrul Yaman / Türkiye’deki Türk Dünyası (A.K. Bolaç – A. Esatoğlu ile, 1998), İhsan Işık / Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2. bas. 2009).

 

İLGİLİ BİYOGRAFİLER

Devamını Gör