Eğitimci, yazar, edebiyat tarihçisi (D. 1910, Antakya - Ö. 14 Eylül 1995, İstanbul). Babası Attaroğullarından Reşit Efendi, annesi Azize Hanım’dır. Dört yaşında mahalle mektebine verildi. On yaşında ilkokulun ikinci sınıfına alındı. Ortaokuldan sonra okulu bıraktı. Yıllarca babasıyla birlikte sebzecilik, meyvecilik, ipekböcekçiliği yaptı. 1934’te lise birinci sınıfa yazıldı. 1937’de Adana Erkek Lisesini, 1941’de İstanbul Yüksek Öğretmen Okulunu bitirdi. Kars Lisesinde dilbilgisi ve edebiyat öğretmeni olarak çalışmaya başladı. 1943’te Trabzon Lisesine atandı, orada evlendi. 1947’de Balıkesir Necatibey Eğitim Enstitüsüne, 1948’de Bolu’da yeni açılan öğretmen okuluna gönderildi. Yöneticiliğe müdür yardımcısı olarak burada başladı. 1949’da Kastamonu Lisesine atandı, burada öğretmenlikle birlikte müdür başyardımcılğı yaptı. 1950’de Çorum Lisesi Müdürlüğüne, 1951’de Diyarbakır Millî Eğitim Müdürlüğüne, 1952’de Sivas Millî Eğitim Müdürlüğüne atandı. 1953’te İstanbul’da açılan İmam Hatip Okulu Müdürlüğüne getirildi. 1955’te müdürlükten istifa ederek Pertevniyal Lisesine öğretmen olarak geçti. Bu arada özel okullarda öğretmenlik, müdür yardımcılığı da yaptı. 1962’de Çapa Eğitim Enstitüsü öğretmenliği ile Yüksek Öğretmen Okulunun müdür yardımcılığına atandı. Enstitü Fikirtepe’ye taşınınca Yüksek Öğretmen Okulu ile ilgisini kesti. Bir ara Eğitim Enstitüsünde bölüm şefliği yaptı. 1972 yılı karışıklıklarında öğrencilerle işbirliği yaptığı savlamasıyla enstitüden alınıp Kabataş Erkek Lisesine atandı. 1973’te kendi isteğiyle emekliye ayrıldı.
Deneme ve inceleme yazıları 1954 yılından itibaren Varlık, Türk
Dili, Yelken vd. dergilerde yayımlandı. Zaman zaman Yelken ve
Türk Dili dergilerinde de yazıları çıkan Cemil Yener’in ilk yapıtı olan Halit
Ziya Uşaklıgil’e Dair: Bir Romancının Dünyası adlı kitabı 1959’da
yayımlandı. 1966’da yayımladığı Fuzulî’nin Dünyası adlı eseriyle Türk
Dil Kurumu Deneme-Eleştiri Ödülünü aldı. 1970’te TRT’nin açtığı Kültür Sanat ve
Bilim Ödülleri Yarışmasında “Yardım ve Armağan Üzerine” başlıklı
yazısıyla deneme dalında mansiyon aldı. Türk Dili ve Türk Folklor
Araştırmaları dergileri ile Yeni Ortam gazetesinde de yazıları
çıktı. Ansiklopedik Yayıncılık kuruluşunun çıkardığı Resimli Ansiklopedik
Büyük Sözlük’ün redaksiyon kurulunda bulundu ve sözlüğün tasavvuf terimleri
ile aynı kuruluşun çıkardığı Büyük Ansiklopedi’nin din ve tasavvuf
terimlerini yazdı. Son yıllarında yazıları ara sıra Cumhuriyet
gazetesinde ve Türk Dili dergisinde yer aldı. Edebiyat tarihi konularındaki
çalışmalarıyla tanındı. Edebiyatçılar Derneği Onur üyesi ve Dil Derneği
üyesiydi.
ESERLERİ:
İNCELEME: Bir Romancının Dünyası (Halit Ziya Uşaklıgil
üzerine, 1959), Fuzûlî’nin Dünyası (1966, gen. bas. Fuzulî
adıyla, 1977), Varidât (Şeyh Bedrettin’in eserinin Arapçadan çeviri ve
incelemesi, 1970), Mevâidü’n-Nefâis fi Kavâidi’l-Mecalis (Toplantı
Kuralları Üzerine Nefislikler Sofrası, Gelibolulu Mustafa Âli’den, günümüz
Türkçesine çevirisi, 1976),
ANTOLOJİ: Türk Halk Edebiyatı Antolojisi (1972).
KAYNAK: Cemil Yener / Fuzûlî’nin Dünyası (1966), TDE Ansiklopedisi
(c. 8, 1976-98), Behçet Necatigil / Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü (18. bas.
1999), Şükran Kurdakul / Şairler ve Yazarlar Sözlüğü (gen. 6. bas. 1999), İhsan Işık / Resimli ve Metin Örnekli
Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2. bas., 2009).