Hikâye ve roman yazarı (D. 1886, İstanbul - Ö. 1940, İstanbul). İlkokula İstanbul Beyazıt’taki Kalender Çeşmesi Mektebinde başladı. İlk ve ortaöğrenimini askerî kaymakam olan babasının görevi nedeniyle Halep ve Beyrut’ta tamamladı (1903). Beyrut’ta Amerikan Üniversitesinin tıp hazırlık sınıfını okudu. İstanbul’da Mekteb-i Tıbbiyeyi bitirdi (1911). Darülmuallimin’de öğretmenlik (1909-12) yaptı. 1912’den itibaren Karantina İdaresine geçerek Cidde, Karaman, Tebük’te Balkan Savaşı yıllarında Yanya cephesinde; Birinci Dünya Savaşı sırasında ve daha sonra (1927-34) Arabistan’da doktor (sıhhiye reis muavini) olarak çalıştı. Galata Karantina ofis şefi oldu. Antalya’da Frengi Mücadele Teşkilâtında çalıştı. Antalya, Çanakkale ve Samsun’da Sağlık müdürü olarak görev yaptı. Savaşın sonlarında Batum’da Şark Orduları başmenzil müfettişliğinde başhekim yardımcısı oldu. Suriye, Hicaz ve Ceziretü’l-Arap’da yedi sene (1927-34) doktor olarak çalıştı. Son görevi, 1935’ten ölümüne kadar Devlet Deniz Yolları doktorluğuydu.
Edebi hayatı tıbbiye öğrenciliği yıllarında
başladı. Önce Servet-i Fünûn nesri tarzında mensur şiir ve küçük hikâyeler
yazdı (1908-12). Bu dönemde ürünleri; Servet-i Fünun, Âşiyan, Resimli Kitap,
Musavver Muhit, Mehâsin, Bahçe dergileri ve Tanin gazetesinde
yayımlandı. Daha sonra Servet-i Fünûn dergisi ve Tanin
gazetesinde tefrika edilen İnhizam, Kadın Ruhu gibi romanlarıyla
tanındı. Fecr-i Ati Kütüphanesi adı altında çıkan ilk kitap onun Timsâl-i
Aşk adlı hikâye kitabıdır. Fecr-i Ati edebiyatçılarının önde gelen
temsilcilerinden olmasına karşılık, hayatının büyük bölümünü çeşitli yerlerde
doktorluk mesleğinde geçirmiş olması nedeniyle edebiyat çalışmaları yarım
kaldı. 1923’ten itibaren Güneş dergisinde (1927) ve Vakit gazetesinde
hikâye ve yazıları yayımlandı.
Dili, kendi dönemindeki yazarlara oranla
sadedir. Hikâyelerinde doktor-hasta ilişkileri, aşırı duygusal davranışları
olan hastalıklı tipler, mutsuz ilişkiler konu edildi.
ESERLERİ:
HİKÂYE: Timsal-i Aşk (1909), Uk-de
(1912).
ROMAN: İnhizam (Servet-i Fünun’-da
tefrika edildi, 1909-10), Kadın Ru-hu (1910, Tanin’de tefrika
edildi), Siyah Gözler (1911).
HAKKINDA: Mehmet Behçet Yazar / Edebiyatçılarımız
ve Türk Edebiyatı (1938), TDE Ansiklopedisi (c. 1, s. 128), Behçet Necatigil /
Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü (18. bas. 1999), Şükran Kurdakul / Şairler ve
Yazarlar Sözlüğü (gen. 6. bas. 1999), TBE Ansiklopedisi (2001), Orhan Okay /
Büyük Türk Klâsikleri (c. 11, s. 333-334, 2004).
