“Amid doğumlu Seyyid Nuh, Sultan Mehmed Han ve Sultan Ahmed Han dönemlerinde yaşamış, dönemin en önemli bestekârlarından olup, tımar erbabındandır. Dili çok usta bir şekilde kullanır idi. "Baba Tahir" makamında "Havide" usulünde eserler vermiştir ki bunlardan otuz kadarı gerçekten takdire şayandır. 1126 tarihinde hayatı son bulmuştur”.
Osmanlı sarayının yüksek sanat ve bilim merkezi olan Enderûn-i Hümâyûn’da baş hanende (okuyucu) olmuştur. Kendisine tımar verilerek emekli olmuş ve Diyarbekir’e dönmüştür."
Şeyhülislâm Es’ad Efendi 30’dan fazla beste semâî ve şarkı bestelediğini yazıyorsa da, bu sayı Es’ad Efendi’nin bizzat bildiği veya dinlediği eserlerin sayısıdır.
Klasik Türk musikisinde mümtaz bir yeri olan Seyyid Nuh’un günümüze sadece 15 kadarı eseri ulaşmıştır. Bestekârımızın bugün unutulan makamlar arasında olan “Tahir” makamında eserleri olduğu gibi, Şehnaz bestesi Türk Musiki klasiklerinin şaheserlerindendir.
Seyid Nuh’un eski güfte mecmualarında yüzden fazla eserinin güftesi yazılı olup bunlardan, Millet Kütüphanesi Ali Emiri Manzum Eserler, Nu: 732 ve ayrıca Nu: 736’da kayıtlı bulunan XVIII yüzyıla ait Hasan Gülşenî’nin güfte mecmuasında 11 eseri mevcuttur. Seyid Nuh Efendi’nin günümüze kadar gelen eserlerinden tespit edilenler şunlardır:
1-Neva Peşrevi “Dil-güşay” (Hamparsum-Mardoli, 224)
2-Saz semâîsi (Hamp. 225)
3-Seng-Endaz Peşrevi (Hamp. 571)
4-Saz Semâîsi (Hamp. 571)
5-Tahir Ağır Remel I. Beste (Meyletdi gönül bir meh-i hurşîd-tırâze)
6-Tahir Çember II. Beste (Nesîm-î bül-heves, gîsûy-i cânânımdan el-çeksin)
7-Tâhir Aksak Semâî (Hevây-i aşka uyup, kûy-i yâre-dek gideriz)
8-Tâhir Yörük Semâî (Ne hevây-î bâğ-ı ruhsar, nê esîr-î zülf-i yârim)
9-Hümâyûn Hafîf Beste (Ol kaaşı kemânımla hemen bâyıla kaldım)
10- Hümâyûn Nakış Sengîn Semâî (Şeb-cûnûn-‘ı dil, dîmâğımrâ perîşan kerde)
11- Hümâyûn Nakış Yürûk Semâî (Kâmîlu’l-mâ’nâ vasla nasıybî, Arapça)
12- Şehnâz Ağır Çenber Beste (Bezm-i meyde sâkiyâ, devr eylesîn mül, gül gibi)
13-Şehnâz Evsat Dâğî Şarkı (Nice sevmiyeyim dostlar, bîr acâib dili var)
14- Nühüft Darb-ı Fetih Beste (Tâ kim hatın-ey mah-cebîmin yüze çıkdı)
15-Arazbâr-Buselik Muhammes Peşrev
KAYNAK:
Şeyhlîslam Es’ad Efendi / Atrabu’l-Âsâr (madde; Mecmû’a Konya Mevlânâ Müzesi,
Küt., no: 2.1939, Mecmû’a (güfte cöngü, Mevlânâ Küt:, nu: 1.661), Diyarbakır’ın
Türk Musikisindeki Yeri (Zafer gazetesi 1/2/1953, sayfa. 3), Alaeddin Gövsa /
Meşhur Adamlar Ansiklopedisi (C. 4), Ali Emiri
/ “Esâmî-i Şu’arây-i Amid” (Millet Kütüphanesi-sayı: 781) - Ali Emiri
Kütüphanesi Manzum Eserler no: 732-736, 849), Arel Kütüphanesi, nota
koleksiyonları, Bursalı Mehmet Tahir / Osmanlı Müellifleri (İstanbul
Seyyid Nuh’un notaları bilinen eserlerinden
ikisinin güfteleri şunlardır:
Şehnaz makamında:
Bezm-i meyde sakıyâ devr eylesûn mül gül gibi
Bülbül etsin sad hezârân nağmesin gül gül gibi
Bertaraf kıl ruhlerinden turre-i müşkinini
Gülistanda olmaya rağbette sümbül gül gibi
Nişabur makamında:
Çemende cûy veş bu cüst ü cûlar hep seninçündür
Miyân-ı bülbülânede püft ü gülar hep seninçündür
Reg-i tâk-i hafâdan coşâ gel ey bade-i tahrik
Kadehler şişeler humlar sebular hep seninçündür
KAYNAK:
Vedat Güldoğan / Diyarbakır Kültürü (2011).
Çok insan anlayamaz eski mûsikîmizden
Ve ondan anlamayan bir şey anlamaz bizden
Açar bir altın anahtarla rûh ufuklarını
Hemen yayılmaya başlar sadâ ve nûr akını
Ve seslenir büyük Itrî, semâyı örten rûh
Peşinde dalgalanır bestesiyle Seyyid Nûh
O mutlu devrede Itrî’ye en yakın bir dost
Işıklı danteleler bestekârı Hâfız Post
KAYNAK:
Vedat Güldoğan / Diyarbakır Kültürü (2011).