Asker, siyaset ve devlet adam (D. 1883,
İstanbul – Ö. 1956). Harp Okulunu (1902) bitirerek Beyrut ve Hicaz'da
(1902-09), Osmanlı-İtalyan savaşlarında (1911-12) bulundu, Balkan Savaşı
(1912-13) ile Birinci Dünya Savaşı'na (1914-18) katıldı. Kurtuluş Savaşı'nda
5. Kafkas Tümeni komutanı olarak Batı Cephesinde savaşan Toydemir 1927'de
tümgeneralliğe, 1933'te korgeneralliğe, 1942'de orgeneralliğe yükseldi. Askeri
Yargıtay Başkanlığı, I. Ordu Komutanlığı (1943) görevlerinde bulunarak 1946
yılında emekliye ayrıldı.
Cemil Cahit Toydemir, 1946 seçiminde
Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) listesinden İstanbul milletvekili seçilerek Türkiye
Büyük Millet Meclisi (TBMM)’ne girdi. 1946-47 yıllarında Recep Peker Hükümetinde
Millî Savunma Bakanı olarak görev yaptı.
“İkinci Dünya Savaşı sırasında, Hitler’in davetlisi olan Org. Cemil
Cahit Toydemir
başkanlığındaki
bir Türk heyeti Almanya’ya gidecekti. Gezisi dahilinde Hitler’le görüşen
Toydemir, gördüklerini ve intibalarını dönemin reisicumhuru İsmet Paşa’ya bir
rapor halinde sunmuş, Türkiye’nin Almanya’nın yanında savaşa girmemekle çok
isabetli bir karar aldığını belirtmişti. Rapordan, Hitler’in Türk ordusundan
çekindiği ve savaşın başındaki gibi kendisinden emin ve kararlı olmadığı sonucu
çıkıyordu. (…)
“Türk Ordusu subaylarından mürekkep bir heyet Org. Cemil Cahit Toydemir’in risayeti altında Führer’in davetlisi olarak 25 Haziran 1943’den, 7 Temmuz 1943 tarihine kadar şark cephesi ve Manş Kanalı kıyılarını gezdi. Ayrılıştan bir gün evvel heyet, Führer ve Kara Or. Kur. Bşk. tarafından kabul edildi. Resimde Führer’in sağında Org. Toydemir ve Mareşal Keitl görülmektedir. (Fotoğrafın arkasındaki yazıdan alıntılanmıştır.” (Rıfat Bali)
KAYNAK:
Türkiye Ansiklopedisi 4 (1974), Rıfat N. Bali / Ordu Komutanı Orgeneral
Cemil Cahit Toydemir’in Almanya Gezisi Hitler İle Görüşme (www.rifatbali.com, forum.axishistory.com/viewtopic’den
naklen 10.8.2015).