Şair (D. 1900, Diyarbakır - Ö. 27 Kasım 1977, Ankara). Tam adı
Cemal Edhem Yeşil olup, Birinci Dünya Savaşı’nda Kafkas Cephesinde şehit düşen
Dr. Binbaşı Edhem Hakkı Bey’in oğludur. İstanbul Lisesi 11. sınıf öğrencisi
iken askere alındı. Yedek subaylığı sırasında (1918) açılan sınavı kazanarak
Ekim ayında Mekteb-i Mülkiye (Siyasal Bilgiler Fakültesi)’ye girdi. 1921’de
Mülkiye’yi bitirdi ve arkadaşları ile birlikte Millî Mücadele’ye katılmak üzere
Ankara’ya gitti. 26 Temmuz 1921’de Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti Maliye
Vekâleti Muhasebat Umum Müdürlüğünde bir göreve atanarak devlet hizmetine
girdi.
Nisan 1923’te açılan sınavı kazanarak Maliye Müfettiş
Yardımcılığına alındı. Bu arada bir yıl süre ile Fransa Maliye Bakanlığında
müfettişlik stajı yapmak üzere Paris’e gönderildi. 1925’te ehliyet sınavını
vererek 4. Sınıf Müfettişliğe yükseldi. 1936’da 1. Sınıf Maliye müfettişi iken
Maliye Bakanlığı Bütçe ve Maliye Kontrol Genel Müdürlüğüne, 1938’de Maliye
Bakanlığı Müsteşarlığına, 1942’de Başbakanlık Müsteşarlığına, 1947’de
Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliğine yükseltildi. 1951’de Kâbil
Büyükelçiliğine, 1956’da Budapeşte Elçiliği’ne atandı. 1960 yılında Dışişleri
Bakanlığı Baş Hukuk Müşavirliğine, 1962’de Varşova Büyükelçiliğine getirildi. Bu
görevde iken Temmuz 1965’te emekliye ayrıldı.
Cemal Yeşil, 1956 yılında evlenmişti. Bir erkek ve bir kız çocuğu
vardır. Amatör fotoğrafçılık ve sinema ile uğraşmayı bir tutku haline
getirmişti. Varlık ve Hisar dergileri başta olmak üzere çeşitli
dergilerde şiirleri ve rubaileri yayımlandı. Rubai şairi olarak tanınmıştır.
“Mülkiye Marşı ile tanınan Yeşil, Varlık dergisinde yayımladığı rubailerinde
günümüz Türkçe’sini ustalıkla kullandı; bu türe hem öz, hem iç uyum yönünden
katkılarda bulundu. Nurullah Ataç’ın belirttiği gibi, sesini yükseltirken
haykırıya kaçmayan, en acıklı konulara değinirken bile gülümsemeyi bırakmayan
duygan bir hava getirdi.” (Şükran
Kurdakul)
ESERLERİ (Şiir):
Rubailer (1950),
Rubailer II (1979).
HAKKINDA: Mücellidoğlu Ali Çankaya / Yeni Mülkiye Tarihi ve
Mülkiyeliler (c. IV, 1968), Yurt Ansiklopedisi (c. IV, 1982), Şevket Beysanoğlu
/ Diyarbakırlı Fikir ve Sanat Adamları (c. 2, 1997, s. 416-417), Behçet
Necatigil / Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü (18. bas. 1999), Şükran Kurdakul /
Şairler ve Yazarlar Sözlüğü (gen. 6. bas. 1999), TBE Ansiklopedisi (2001),
Mehmet Nuri Yardım / Edebiyatımızın Güleryüzü (2002), Halil Soyuer / Şair
Dostlarım (2004), İhsan Işık / Türkiye
Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2. bas. 2009) - Diyarbakır
Ansiklopedisi (2013).
BÜTÜN YOL
Yıpranmış tezgâhımda
cansız bir mum
Bayramlığı gündelik
yumaktan dokudum
Tek sayfada tek satır
bütün yol, onu da
Yalnızlığımın loş
kafesinden okudum
NE VAR?
Yol döndü dolaştı..
Son bayır, son patika
Uğrak mı, durak mıdır
şu ıssız baraka?
Avcumda yumak tükendi,
örgümde ne var?
Birçok ilmik, biraz
düğümden başka?
(Hisar, Temmuz 1969)
YOL VAR
Süphan, Ağrı,
Toroslar, Zığana
Bildikler için bir
diyecek var mı bana?
Dengimle binek
taşımdayım, bekliyorum
Yol var bu yakında
Hindikuş dağlarına
(Hisar, Mart 1951)