Seyda Molla Muhammed Cımzerkî

Son dönem İslâm âlimlerinden. Asıl adı Muhammed Ünsal olan Molla Muhammed Cımzerkî, 1937 yılında Siirt’in Kurtalan ilçesine bağlı Cımzerk köyünde dünyaya gelmiştir. Babası adı İbarahim olup, ailece Kozluk’tan Cımzerk’e yerleştiklerinden, Cımzerkî nisbesi doğduğu köyden almıştır. Hoca için bunun dışında başka lakaplar da kullanılmıştır. Bunlar hocanın kendisinde imamlık yaptığı köylerden dolayı hocaya verilmiştir. Onlardan bazıları Fetlê, Hola, Hacıyê, İvacıxê’dır. Bu köylerin tümü Diyarbakır’ın köyleridir. Buna bakıldığında hoca ne kadar aslen Kurtalanlı ise de, Diyarbakır ile meşhur olduğu anlaşılmaktadır.

Molla Muhammed, küçük yaşlardan itibaren elifbadan başlayarak Kur’ân-ı Kerîm’i öğrenmeye çalışmıştır. Bu sırada köylerinde okul yapıldığından her evden bir kişinin okula gidilmesi talep edilmiştir. Ancak hocanın babası onun dinî ilimleri okuması için onun yerine kız kardeşini okula göndermiştir. Hoca kendi köyünde Kur’ân okuduktan sonra Kürtçe-Arapça bir sözlük olan Nubihara Bıçukan adlı eserden başlayarak Şerhu’l-Muğnî’ye kadarki medrese eserlerini okur. Daha sonra köylerine yakın bir köyde ders veren Şeyh Adil adında bir zatın yanına gider. Orada okumaya devam eder. Daha sonra Kurtalan’ın Çırrê, Avdonk köylerinde Oxin Şeyhlerinden Muhammed Halid’in öğrencilerinden Molla Muhammed Şirin’den ders alır. Hocanın tahsil gördüğü yerlerden birisi de Norşin’dir. Bir süre orada okuduktan sonra Kozluk’un Reşdar’a köyüne gider. Burdan da Tatvan’ın bir köyüne gider. Orada zor şartlarda samanlıklarda okur. Hocanın eğitim görüğü yerlerden birisi ise, Zıvınga Şıkaka köyüdür. Burada Molla Muhammedê Zıvıngî’nin medresesinde okur. Molla Muhammed en son Silopi’de ilim ile meşhur olan Seyyid Hasanê Gırıkî’nin yanına gider. Orada icazet alacak duruma gelir ve icazetini Seyyid Hasan’dan alır. Molla Hasan’dan hadis ilminde de çok istifade eder.

Molla Muhammed, medrese eğitimini 1960 yıllarında tamamladıktan sonra Diyarbakır’a gelmiştir ve o günden şimdiye kadar Diyarbakır’ın çeşitli köylerinde ve Diyarbakır Merkez’de müderrislik yapmaktadır. Hoca, köylerde aynı zamanda imamlık da yapmıştır. En az elli yılını tedrisat ile geçiren hoca, yüzlerce öğrenci yetiştirmiş ve çok sayıda icazet vermiştir. Molla Muhammed hayatını sürekli ders vermekle geçirdiğinden zamanını kitap yazmaya ayıramamıştır. Halen hayatta olup Diyarbakır şehir merkezinde öğrencilerine İslami ilimler dersleri vermeye devam etmektedir.

HAKKINDA: Mehmet Gülnihal / Molla Muhammed Ünsal’ın Hayatı ve İlmî Kişiliği (Lisans Bitirme Tezi, Dicle Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, 2010), Prof. Dr. M. Edip Çağmar / "Seydayé Mele Muhammed Cımzerkî" (İhsan Işık / Diyarbakır Ansiklopedisi, 2013).