Maryam Mirzakhani

Matematik Bilgini

Doğum
Ölüm
15 Temmuz, 2017

Matematik bilgini, matematik profesörü, “Matematiğin Nobel’i” sayılan Fields Madalyası’nı alan ilk kadın (D. 1977, İran - Ö. 15 Temmuz 2017, ABD). 1994 ve 1995 Uluslararası Matematik Olimpiyatları’nda altın madalya aldı. Lisans eğitimini İran’da tamamladı. Harvard Üniversitesi’nde doktora yaptı. Mirzakhani 2008’den itibaren Stanford Üniversitesi’nde profesörlük yaptı. Hiperbolik geometri, ergodik teori, simplektik geometri ve Teichmüller teorisine odaklandı.

2014’te Fields Madalyası’nı alan ilk kadın ve ilk İranlı oldu. 1936 yılından beri verilen ödül matematik alanında olağandışı başarı göstermiş ve gelecek vaad eden 40 yaşın altındaki matematikçilere veriliyor.

Maryam Mirzakhani,  40 yaşında, 15 temmuz 2017 tarihinde ABD’de hayata veda etti. 40 yaşındaki Mirzakhani, meme kanseriyle mücadele ediyordu, kanser kemiklerine de yayılmıştı. Kuramsal bilgisayar bilimci Jan Vondrák ile evliydi ve bir çocuğu vardı.

KAYNAKÇA: Matematikçi Maryam Mirzakhani Hayatını Kaybetti (bianet.com, 15 Temmuz 2017), Üstün Başarılarla İran'da Tabuları Yıkan, Matematiğe Adanmış Bir Hayat: Maryam Mirzakhani! (onedio.com, 18 Temmuz 2017).

ÜSTÜN BAŞARILARLA İRAN'DA TABULARI YIKAN, MATEMATİĞE ADANMIŞ BİR HAYAT: MARYAM MİRZAKHANİ!

ÜSTÜN BAŞARILARLA İRAN'DA TABULARI YIKAN, MATEMATİĞE ADANMIŞ BİR HAYAT: MARYAM MİRZAKHANİ!

 

Dünya ilham verici başarı hikâyelerine sahip kadınlarla dolu...

O kadınlardan biri “Matematiğin Nobel’i” sayılan Fields Madalyası'nı kazanan ilk kadın, matematik profesörü Maryam Mirzakhani. Maryam, İran'da başladığı matematik kariyerini Harvard Üniversitesi'ne ve oradan Nobel Ödülü'ne kadar yükseltti.

Uzun yıllardır meme kanseriyle mücadele eden ve maalesef geçtiğimiz günlerde hayata gözlerini yuman bu olağanüstü kadına biraz yakından bakalım...

37 yaşına geldiğinde çığır açan bir matematik profesörü olacak olan Maryam Mirzakhani 3 Mayıs 1977'de doğdu; Tahran, İran'da.

Çocukluğunda tutkusu kitap okumakmış Mirzakhani'nin. Öyküler uydurmayı pek seviyor, büyüyünce yazar olmak istiyormuş.

 O zaman aklından veya gönlünden geçen matematik değilmiş.

İran'da büyüyen Mirzakhani'nin ailesi hedeflerine müdahalede bulunmamış hiç; yalnızca onun için anlamlı ve seveceği bir şeyi yapmasını istemişler.

 Çocukluğundan bahsederken çok iyi bir ortamda, çok iyi bir aile ortamında büyüdüğünü de belirtmeden geçmemiş Mirzakhani.

İlkokulun ardından üstün yetenekli kız öğrenciler için olan bir ortaokula başlamış. Ortaokuldaki matematik öğretmeni Mirzakhani'nin "matematiğe pek yeteneği olmadığı" kanaatindeymiş.

 Mirzakhani bu konuları kendi ağzından anlattığı bir videoda, o yaşlarda başkalarının sizin için ne düşündüğünün insan hayatında büyük bir rol oynadığından bahsediyor. Öğretmeninin bu kanaati, Mirzakhani'de birtakım özgüvensizliklere yol açmış ancak bir sonraki yıl öğretmeni olan matematikçiyle ilgisini arttırıp adeta okulun matematik yıldızı haline gelmiş.

Mirzakhani'nin matematik serüveninin ilk adımı lisedeyken katıldığı Uluslararası Matematik Olimpiyatları'nda başlamış ve iki yıl üst üste altın madalya kazanmış.

Tahran'daki üniversite eğitiminin ardından Harvard Üniversitesi'ne doktora yapmaya gitmiş Mirzakhani. Doktora danışmanı ilerleyen zamanlarda kendisinin de alacağı Fields Madalyasına sahip Curtis McMullen!

Curtis McMullen, Mirzakhani için her zaman hayranlıkla bahsetmenin yanı sıra onun yıllarca aşama kaydedilmemiş her problemi çözebilmek için eşsiz bir vizyona ve hayal gücüne sahip olduğunun da altını çiziyor.

Maryam Mirzakhani, doktorasının ardından 2008 yılında Princeton Üniversitesi'nde profesörlüğe başladı.

Üzerinde çalıştığı problemleri ufak taslaklar halinde çizmeyi seven Mirzakhani için kızı "Annem resim yapıyor" diyormuş.

Bu durum karşısında “Ressam olduğumu düşünüyordur belki de” diyormuş Mirzakhani.

"Kolayca yılan biri değilimdir" diyen Mirzakhani 2014 yılında, 1936'dan beri verilen ve matematiğin Nobel'i sayılan Fields Madalyası'nı kazanan ilk kadın matematikçi oldu.

Mirzakhani'nin bu genç yaştaki ölümü tüm dünyayı yasa boğarken kendi ülkesi İran'da da büyük üzüntülerle beraber tabuları da yıktı.

İran'da kadınların giyimlerini düzenleyen sert yasalara rağmen ilk kez bu yasalar delindi ve Mirzakhani'nin başı açık fotoğrafını manşete taşıdı İran gazeteleri.

Bu tabuları yıkan ilk kişi, Instagram'da Mirzakhani'nin başı açık fotoğrafıyla "Yüce İranlı ve dünyaca ünlü matematikçi Maryam Mirzakhani'nin gidişi yürek parçalayıcı" mesajını paylaşan Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani oldu.

 Mirzakhani, Fields Madalyası'nı kazandığı dönemde İran'da büyük bir yakın uyandırmıştı. İran gazeteleri o dönem ödül haberini yayınlarken Mirzakhani'nin fotoğrafına dijital başörtüsü eklemiş veya yalnızca yüzünün belirgin olduğu fotoğraflar kullanmıştı.

40 yıllık hayatına "Bu dünyadan bir Maryam Mirzakhani geçti!" dedirtebilecek kadar başarı sığdıran bu olağanüstü matematikçi 15 Temmuz'da hayatını kaybetti. Huzur  içinde uyu.

KAYNAK: Üstün Başarılarla İran'da Tabuları Yıkan, Matematiğe Adanmış Bir Hayat: Maryam Mirzakhani! (onedio.com, 18 Temmuz 2017).

 

Yazar: onedio.com, 18 Temmuz 2017

İLGİLİ BİYOGRAFİLER

Devamını Gör