Sevda Şener

Tiyatro eleştirmeni ve tarihçisi (D. 25 Nisan 1928, Kadıköy / İstanbul – Ö. 2014, Ankara). Asıl adı Azime Sevda Şener’dir. Eskişehir, Uşak ve Turhal ilkokullarında, TED Yenişehir Kolejinde okudu. Eskişehir Lisesi (1947), Ankara Üniversitesi DTCF İngiliz Dili ve Edebiyatı Bölümü (1950) mezunu. 1958 yılında DTCF’de açılan Tiyatro Enstitüsünün ilk asistanı olarak akademik kariyerine başladı. 1962’de “Musahipzâde Celal ve Tiyatrosu” konulu tezi ile doktora yaptı. Tiyatro bilimi alanında bilgisini geliştirmek üzere İngiltere Bristol Üniversitesi Dram Bölümünde iki dönem, Viyana Üniversitesi Tiyatro Bilimi Enstitüsünde bir dönem seminerlere ve derslere katıldı. Daha sonra DTCF Tiyatro Kürsüsüne geçerek 1967 yılında doçent, 1972 yılında profesör oldu. 1976-81 yılları ile 1985-94 yıllarında bölüm başkanlığı yaptı.

Ankara Üniversitesi DTCF Tiyatro Bölümünde, AÜ İletişim Fakültesinde, Hacettepe Üniversitesi Devlet Konservatuarında, Bilkent Üniversitesi Müzik ve Sahne Sanatları Fakültesi Tiyatro Bölümünde ve Türk Edebiyatı Bölümünde, uzmanlık alanı olan tiyatro teorisi, tiyatro eleştirisi, dramaturji, eleştiri kuramları, çağdaş sanat, modern ve modern sonrası tiyatro, çağdaş Türk tiyatro edebiyatı konularında lisans ve yüksek lisans düzeyinde dersler verdi. Öğretim üyeliğinin yanı sıra, Ankara, İstanbul, İzmir, Mersin, Eskişehir gibi çeşitli illerde sempozyum, panel ve açıkoturumlara katılarak bildiriler sundu, konferanslar verdi, radyo ve televizyon konuşmaları yaptı.

Maske und Kothurn, Devlet Tiyatrosu, Türk Tiyatrosu, Ulusal Kültür, Tiyatro Tiyatro, Tiyatro 76-79, Birikim, Tiyatro Araştırmaları Dergisi, Milliyet Sanat, Türk Dili, Çağdaş Eleştiri, Oluşum, Adam Sanat, Gösteri dergileri ile Hürriyet ve Hürgün gazetelerinde tiyatro eleştirisi ve araştırma yazıları yayımladı. Radikal gazetesinin kültür eki Radikal 2’de tiyatro eleştirileri yazdı.

Sevda Şener, çalışmaları nedeniyle 1990’da Avni Dilligil Jüri Özel Ödülünü ve Tiyatro ve Televizyon Yazarları Derneği Hizmet Ödülünü, 1992’de Uluslararası Adelaide Ristori Ödülü, 1993’te Kültür Bakanlığı Tiyatro Eleştiri-İnceleme-Araştırma Ödülünü, 1994’te Tiyatroda Yılın Kadını Ödülünü, 1999’da Afife Jale Ödülünü, Muhsin Ertuğrul Özel Ödülünü, 2001’de Çankaya Belediyesi Hizmet Ödülünü, 2002’de Ankara Sanat Kurumu Onur Ödülünü, 2004’te 9. Uluslararası Ankara Tiyatro Festivali Tiyatro Emek Ödülünü aldı. Uluslararası Tiyatro Enstitüsü Türkiye Millî Merkezi üyesi olarak görev yaptı. Dil Derneği, Türkiye Felsefe Kurumu, Tiyatro Eleştirmenleri Birliği, Edebiyatçılar Derneği, Tiyatro Bölümünden Yetişenler Derneği üyesidir.

“Artık tiyatronun ne olduğunu, insanla, toplumla, yaşamla nasıl bir ilişki kurmuş ve kurmakta olduğunu ve dolayısıyla neyin / nelerin tiyatro olmadığını, ‘güzel’, ‘orijinal’, ‘etkileyici’, ‘çarpıcı’, ‘alışılmamış’, ‘modern’, ‘yaratıcı’ sıfatlarının teker teker ya da hep birlikte, bir yapıtı ya da gösteriyi ‘tiyatro’ kılmaya neden yetmeyeceğini aydınlıkta tartışabilmemizi sağlayacak güvenilir bir kaynak var elimizde.” (Füsun Akatlı)

ESERLERİ:

Musahipzâde Celal ve Tiyatrosu (1963), Çağdaş Türk Tiyatrosunda Ahlâk Ekonomi Kültür Sorunları (1971), Çağdaş Türk Tiyatrosunda İnsan (1972), Dünden Bugüne Tiyatro Düşüncesi (1982), Oyundan Düşünceye (1993), Yaşamın Kırılma Noktasında Dram Sanatı (1997), Cumhuriyet Dönemi Türk Tiyatrosu (1999), Nâzım Hikmet’in Oyun Yazarlığı (2002), İnsanı Geçitlerde Sınayan Sanat (2003), Gelişim Sürecinde Türk Tiyatrosu (2003), İzleri Kaldı (2005).

KAYNAKÇA: İhsan Işık / Yazarlar Sözlüğü (1990, 1998) - Türkiye Yazarlar Ansiklopedisi (2001, 2004) – Encyclopedia of Turkish Authors (2005) - Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2006, gen. 2. bas. 2007) - Ünlü Fikir ve Kültür Adamları (Türkiye Ünlüleri Ansiklopedisi, C. 3, 2013) - Encyclopedia of Turkey’s Famous People (2013), Füsun Akatlı / Dram Sanatına Felsefenin Işığıyla Bakmak (Cumhuriyet, 3.12.1997), Ayşegül Yüksel / Sevda Şener’le 2000’li Yıllara Doğru (Tiyatro Tiyatro dergisi, Ağustos 1999), Aynur Demircan / Sevda Şener ile Victoria R. Holbrook Aramızda (Kanat dergisi, sayı: 4, Güz 2000), Yaşamın Kırılma Noktasında Dram Sanatı / Sevda Şener (Cumhuriyet Kitap, 21.3.2002), Ülkü Tamer / Bir Tiyatro Bir Öykü Kitabı (Milliyet, 1.1.2004), Gülşen Karakadıoğlu / Yaşamın Geçitlerindeki Sınavları Kavramak için Bir Yol Gösterici (Gösteri, Şubat 2004), TYB Kültür ve Sanat Yıllığı (2015).