Server Rıfat İskit

Gazeteci, Yazar

Doğum
Ölüm
-
Eğitim
Tatbikat-ı Baytariye Mektebine
Diğer İsimler
Zaparta, Fânî, Sinameki Efendi

 Gazeteci-yazar (D. 1894, İstanbul - Ö. 1975). Mizahî yazılarında Zaparta, Fânî ve Sinameki Efendi imzalarını kullandı. Babası yüzbaşı Rıfat Bey’dir. Vefa İdadisinde (Lisesinde) okudu. Bu okuldayken 1910’da Gıdık adlı siyasî mizah dergisinde yazıları ve karikatürleri yayımlandı. 1911’de Tatbikat-ı Baytariye (Veteriner) Mektebine girdi. Mezun olunca Muş’a gitti (1913). Orada gazeteciliğe başladı. Birinci Dünya Savaşı çıkınca yedek veteriner teğmen olarak orduya alındı, Kafkas cephesine gönderildi. Daha sonra Millî Mücadele’ye katılıp Adana ve Afyon cephelerinde bulundu. Harp, İftihar ve İstiklâl madalyaları aldı. 192l’de Konya’da Babalık gazetesinde çalışmaya başladı, 1927’de Ankara gazetesini kurdu. Daha sonra Hakimiyet-i Milliye gazetesinde gece sekreterliği, İstanbul gazetesinde muhabirlik yaptı. 1934-53 yılları arasında Basın-Yayın Genel Müdürlüğünde danışman ve daha sonra müdür olarak çalıştı, bu kuruluş adına Radyo Mecmuası’nı çıkardı. 1950-52 ders yıllarında İstanbul Üniversitesi Gazetecilik Enstitüsünde Türk basın tarihi dersleri okuttu. 1953’te emekli oldu.

Uzun yıllar Gazeteciler Cemiyetinin Haysiyet Divanı başkanlığını yaptı. 1944’te İskit Yayınevini kurdu. Aylık Ansiklopedi (6 cilt, 1945-1950), Resimli Yeni Lügat ve Ansiklopedi (5 cilt, 1947-1954) gibi ansiklopedilerle Resimli Tarih Mecmuası (1950-57) ve Resimli Yeni Tarih Dergisi (1957-60) gibi dergiler yayımladı. Gazeteciliğinin ve yayıncılığının yanı sıra basın tarihi alanında araştırmalar yaptı.

ESERLERİ:

ARAŞTIRMA-İNCELEME: Türkiye’ de Neşriyat Hareketleri Tarihi (1930), Dünya Matbuatına Bir Bakış (B. Belge, E. Erim ve S. Ertem ile ortak, 1935), Birinci Basın Kongresi (1936), Hususîlik Türkçe Gazetemiz Tercüman-i Ahval ve Agâh Efendi (1937), Türkiye’de Matbuat Rejimleri (1939), Türkiye’de Neşriyat Hareketleri Tarihine Bir Bakış (1939), Türkiye’de Matbuat İdareleri ve Politikaları (1943), Türkiye’de Çıkmakta Olan Gazeteler ve Mecmualar (5 cilt, F. F. Tülbentçi ile, 1940-1945), Türk Gazetecilik Tarihi (ders notları, 1951), Amme Efkârı ve İlk Gazetelerimiz (1959), Dünkü Mizahımızdan Yazı ve Çizgiler (imzasız, 1964), Basında 60. Yıl (1970).

DİĞER: Kadınlar Duymasın (Zaparta imzası ile, 1933), La Ferme Model d’Orman (imzasız, 1936), Seçme Latifeler ve Nükteler (1943), Nasrettin Hoca Latifeleri (1943), Evliya Çelebi Seyahatnamesi’nden En Güzel Seçmeler (M. Aksoy ve Z. Danışman ile ortak, 1962), Dünya Tarihinden Garip ve İbret Verici Fıkralar (imzasız, 1964).

ÇEVİRİ: Bozgun (S. Lauzanne’dan, 1939, Yeni Gazete’de tefrika).

HAKKINDA: Ali Birinci / Server İskit (Kebikeç, sayı: 3, 1996), Mehmet Behçet Yazar / Edebiyatçılar Alemi - Edebiyatımızın Unutulan Simaları (yay. haz. Mustafa Everdi, 1999), Şükran Kurdakul / Şairler ve Yazarlar Sözlüğü (gen. 6. bas. 1999), Ali Birinci / TDV İslâm Ansiklopedisi (c. 22, 2000), Günümüz Türkiye’sinde Kim Kimdir (7. bas. 2000), TBE Ansiklopedisi (2001), TDOE-TDE Ansiklopedisi c. 5, 2005).

 

İLGİLİ BİYOGRAFİLER

Devamını Gör