Gönenli Mehmet Efendi

Din Bilgini

Doğum
Ölüm
-
Diğer İsimler
Mehmet Öğütçü (asıl adı), Gönenli Hoca, Gönenli Baba

Hocaefendi (D. 1901, Gönen / Balıkesir - Ö. 1991). Nüfus kaydındaki adı Mehmet Öğütçü’dür. Halk arasında Gönenli Mehmet Efendi, Gönenli Hoca ve hanım cemaati arasında Gönenli Baba isimleriyle şöhret buldu. Kırım kökenli bir ailedendir, Selâmetoğulları’ndan Osman Efendi ve Fatma Hanım’ın oğludur. İlköğrenimiyle birlikte Kur’ân eğitimine öncelik verdi. On iki yaşında iken Hâfız Abdullah Efendi’nin nezâretinde hıfzını tamamladı. Bundan sonra değişik örgün eğitim kurumlarında öğrenimine devam etti. 1925’te Serezli Ahmed Şükrü Efendi’den Kıraat ilminde icâzet aldı, bir süre de Medresetü’l İrşâd’a devam etti. Medreselerin kapatılması üzerine öğrenimini sürdürdüğü İmam Hatip Mektebini 1927’de bitirdi.

Resmî çalışma hayatına 1930’da Gönen Çarşı Camii İmam Hatibi olarak başlayan Mehmet Efendi, buradaki üç yıllık görevinin ardından askerlik hizmeti için Gönen’den ayrıldı. Daha sonra da hizmetlerine İstanbul’da çeşitli camilerde imamlık yaparak devam etti. 1976’dan itibaren, Yeraltı Camii İmamı Ali Üsküdarlı’nın vefatı üzerine, Reisü’l-Kurrâlık makamına getirildi ve bu emaneti, ölümüyle Bâyezid Camii İmamı Abdurrahman Gürses Hoca’ya devretti. 

Gönenli Mehmet Efendi’nin tanınmasına, kitaplar yazılmasına, adına vakıf ve külliyeler bina edilmesine neden olan çalışmaları, Kur’ân öğretimine olan katkısı ve vâiz gösterdiği yüksek tesir olarak kabul edilir. Kur’ân okutmaya olan katkısı 1940’lardan başlayarak yoğun bir biçimde 1980’lere ve daha sonrasına ulaşır. Yetiştirdiği çok sayıda hâfızın ki bu öğrencilerin tamamı fakir aile çocuklarıdır, bütün giderleri kendisi tarafından karşılanırdı. 

Hakkında yapılan değerlendirmelerde, vaizliği memurluk olarak değil, hizmet düşüncesinin gereği olarak yaptığı, bu nedenle maddi karşılığı olmaksızın seksen beş yaşında bulunduğu günlerde bile haftada otuz civarında vaaz verdiği belirtilmektedir. Vaaz ve sohbetlerinin bir bölümü 2002 ‘de Rahim Arabacı tarafından Gönenli Mehmed Efendi’den Dualar, Menkıbeler, Hikmetli Sözler adlı kitapta toplandı. 

“Gönenli Hoca’nın da kendisi için bir cebi vardı, ama Kur’ân öğrencileri, hatta ulaşabildiği bütün muhtaçlar için de ayrı bir cebi bulunuyordu. Birinciden yani şahsî hesabından öğrencilere aktarılır, ama tersine bir akış asla söz konusu olamazdı.” (Prof. Dr. Nesimi Yazıcı)

HAKKINDA: Recep Akakuş / İslâm’da Kur’ân Öğretimi ve Reîsü’l-Kurrâ Gönenli Mehmet Efendi (1991), Recep Akakuş / Gönenli Mehmet Efendi (TDV İslâm Ansiklopedisi, c. XV, s. 149-150), Mustafa Özdamar / Gönenli Mehmet Efendi (1994), Arif Ay / Dokuz Kandil (1997), Rahim Arabacı / Gönenli Mehmed Efendi’den Dualar, Menkıbeler, Hikmetli Sözler (sohbet, 2002).

FOTO GALERİ

İLGİLİ BİYOGRAFİLER

Devamını Gör