Şair, gazeteci (D. 1878, İzmir – Ö. 24 Şubat 1954, İstanbul). Soyadı Işıl’dır. Hüseyin Rıfat Topuz imzası ile Mazlum ve Rıfat mahlasını da kullandı. Avukat Kadızade Hafız Rıfat Efendi’nin oğludur. İzmir Lisesinden ayrılarak gazeteciliğe başladı. Bir süre Hizmet gazetesinde çalıştıktan sonra İstanbul’a giderek Eczacılık Fakültesine girdi. Öğrenciliği sırasında Yunanistan’a kaçtı; İstanbul’a dönüşünde yedi ay tutuklu kaldı. Ailesinin araya girmesiyle serbest bırakıldı ve diploması verildi. İzmir’e giderek bir eczane açtı. 1908’den sonra Kokorok adlı siyasi bir mizah gazetesi çıkardı. İlham, Deccal, Dellâl dergilerini yayımladı. Seyr-i Sefain Meclisi üyeliği yaptı, bu meclis kaldırılınca Maarif Matbaasında memur olarak çalıştı.
Hicivleri
ile tanınan ve şiirlerini hece vezni ile yazan Hüseyin Rifat, gazel ve
hicivleriyle, tesirinde kaldığı şair Eşref’in takdirini kazandı. Şiirleri Lemi
Atlı, Isak Varon, H. Sadettin Arel gibi sanatkârlarca bestelendi. Mevlâna, Ömer
Hayyam ve başka İranlı şairlerden çevirdiği rubailer de basıldı. Ömer Hayyam’ın
şiirlerini dilimize en iyi aktaran çevirmen olarak tanındı.
ESERLERİ:
ŞİİR: Kırık Kavaldan Sesler (Hüseyin Rifat Topuz imzasıyla, 1935), Zırıltılar-Dırıltılar (1939), Büyük Savaşta Türk Kadınına Şiirler (1940).
ÇEVİRİ: Rubaiyat-ı Hayyam ve Manzum Tercümeleri (1926, 2. bas. Ömer Hayyam: Manzum Rubâî Tercemeleri, 1943), Yeni İlâvelerle Mevlânâ Rubailerinden Seçilmiş Türkçe Manzum Tercemeler-Birçok Büyük Fars Şairlerinden Manzum Tercemeler (2. bas. 1942).
DİĞER: Küçük Mektup Numûneleri (1929), XX. Asır Raif Necdet (1932, 1941), Aydın Vilayeti 1330 Sene-i Maliyesi Ticaret Rehberi (1937).
HAKKINDA: Sadettin Nüzhet Ergun / Türk Şairleri
(c. 3, 1936-45), Hisar (c. 11, sayı: 90), V. Recai Velibeyoğlu / ÖBBŞKA (c.
1 - c. 2, 1975), İbnülemin Mahmut Kemal İnal / Son Asır Türk Şairleri (1971-79),
Türk Ansiklopedisi (1943-86), TDE Ansiklopedisi (c. 4, 1976), Turan Yarar /
Doruktan Doruğa (1992), Nail Tuman / Tuhfe-i Nailî (c. 1, 1999), Mehmet
Behçet Yazar / Edebiyatçılar Alemi – Edebiyatımızın Unutulan Simaları (1999),
Ömer Faruk Huyugüzel / İzmirli Fikir ve Sanat Adamları 1850-1950 (2000), TBE
Ansiklopedisi (2001), TDOE-TDE Ansiklopedisi (c. 5, 2004).
