Sultan Veled

Tasavvuf şairi (D. 1226, Larende / Karaman - Ö. 11 Kasım 1312, Konya). Mevlâna Celâleddîn Rûmî’nin oğlu olup asıl adı Bahaeddin Muhammed’dir. Babasından aldığı derslerle yetişti. Mevlâna Celâleddîn’in halefi Çelebi Hüsameddin’in ölümü (1284) üzerine postnişinliği (tekke şeyhliği) kabul ederek şeyhlik makamına geldi. Ancak gerçekte halefin (vekil) Kerimüddin Bektemür olduğunu belirtti ve ölümüne kadar bu zata saygı gösterdi. Gençliğinde babasına ve daha sonra Çelebi Hüsameddin’e hizmet eden Sultan Veled, şeyh olun-ca Mevlevîlik tarikatının esaslarını ve âyinlerini düzene koydu. Ölümüne kadar mevleviliğin yayılması için çaba gösterdi. Mevlâna türbesinde, babasının yanında gömülüdür.

Eserleri, Mevlâna ve mevlevilik hakkındaki araştırmalar için en güvenilir ilk kaynak olan Sultan Veled’in şiirleri sanat açısından değil, eski Anadolu Türkçesinin ilk örnekleri olması bakımından önem taşır. Tüm eserleri tasavvufî öğütler niteliğindedir.

ESERLERİ:

Divan (129 beyit Türkçe, geri kalanı Farsça, toplam 12179 beyit), İbtidaname (mesnevi), Rübabname (mesnevi), İntibânâme (mesnevi), Maarif (Mesnevi şerhi, Meliha Anbarcıoğlu tar. çev., 2. bas., 1966). Divanı ve mesnevilerindeki Türkçe parçalar, Veled Çelebi tarafından Divan-ı Türki-i Sultan Veled (1925) adlı eserde; Türkçe beyit sayısı 367’ye ulaşarak Mecdud Mansuroğlu tarafından da Sultan Veled’in Türkçe Manzumeleri (1958) adlı kitapta toplandı.

KAYNAK: Feridun Nafiz Uzluk / Divan-ı Sultan Veled (1941), Behçet Necatigil / Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü (18. bas. 1999), Şükran Kurdakul / Şairler ve Yazarlar Sözlüğü (gen. 6. bas. 1999), İhsan Işık / Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2. bas., 2009).