Hüseyin Gezer

Heykeltraş, yazar (D. 1920, Mut / Mersin – Ö. 27 Ağustos 2013, İstanbul). Balıkesir Necatibey İlköğretmen Okulu'n­da öğrenci iken modelaj ve resim dersleri aldı. Mezun olduktan sonra bir süre öğretmenlik yaptı, bir taraftan da resim ve heykel çalışmalarını sürdürdü. Askerliğinin ardından girdi­ği Ankara Gazi Terbiye Enstitüsü Fransızca Bölümü'nün ikinci sınıfındayken sanata karşı yeteneğinden dolayı özel olarak onun için açılan bir sınavla 1944'te İstanbul Güzel Sanatlar Akademisi Heykel Bölümü'ne geç­ti. Akademide öğretmeni Rudolph Belling'in doğa çalışmalarından ve klasik sanata olan bağlılığından etkilendi. 1948'de eğiti­mini tamamladı ve aynı yıl açılan Avrupa sınavını kazanarak Fransa'ya gitti. 1950'ye değin Julian Akademisi'nde Marcel Gimond'la (1894-1961) heykel, Paris Güzel Sanatlar Yüksekokulu'nda da Georges Saupique ile (1889-1961) taş işçiliği konularında çalıştı. Aynca Guimet Müzesi'ndeki Uzak­doğu heykellerini, Antoine Bourdelle ve Rodin müzelerindeki yapıtları inceledi. 1950'de Türkiye'ye döndüğünde akademinin Heykel Bölümü'ne öğretim üyesi olarak atandı, 1955'te atölye öğretmenliğine ve müdür yardımcılığına getirildi, 1966-69 ara­sında akademi müdürlüğü yaptı. Yine aynı dönemde Devlet Resim ve Heykel Müzesi Müdürlüğü görevinde bulundu.

Yapıtlarında altyapının oran ve kurgu sağlamlığına, bütün-ayrıntı ilişkilerine önem veren Gezer, bütünün önceliğine özen gösterdi. Fizik ve matematiğin, sanatın te­mel ilke ve değerleriyle ilişkisi üzerinde araştırmalar yaparak çıkardığı sonuçları yapıtlarında uyguladı. Anıt çalışmalarında bir dönem yapıtlarına egemen olan yatay ve dikeylerin kurduğu statik düzen yerine, diyagonallerin ördüğü dinamik bir kurgu uyguladı. Genellikle bağımsız heykeller, sanatçının özgür ve atılımcı, aynı za­manda yenilikçi eğilimine büyük pay ayırmasına ortam hazırladı. Anıt heykelleriyse, bu türün Türki­ye'deki gelişme evrelerine koşut bir anlayışa uyum sağlamakla birlikte, coşkulu ve hareketli anlatımıyla da bu anlayışa yeni bir katkı getirdi. Antalya Atatürk anıtı (1964), TBMM anıtı (1979) ve Fatih anıtı ya­rışmasında (1985) birincilik ödülünü ka­zandı.

Başlıca Eserleri:

Heykel: Türbanlı Kadın (1946), Çıplak Kadın (1948), Çocuk ve Ana (1967), Efenin Aşkı ya da Aşkın Kudreti (1951), Köprülü Mehmet Paşa Büstü (1958), Yahya Kemal Büstü (1958), Geyve Atatürk Anıtı (1961), Karabük Demir Çelik Fabrikaları Atatürk Anıtı (1961), Akhisar Ata­türk Anıtı (1962), Balıkesir Atatürk Anıtı (1963), Antalya Atatürk Anıtı (1964), Polatlı Atatürk Anıtı (1965), İstanbul Yıldız Yolun­daki Yahya Kemal Anıtı (1968), 50. Yıl Ata­türk Büstleri (1973), TBMM Anıtı (1981), Po­lis Şehitleri Anıtı (1982).

Kitap: Elli Yılın Türk Resim ve Heykeli (Nurullah Berk ile, 1973), Cumhuriyet Dönemi Türk Heykeli (1984).

KAYNAKÇA: Hüseyin Gezer-Nurullah Berk / Elli Yılın Türk Resim ve Heykeli (1973), Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi (c. 4, s. 900, 1983), Hüseyin Gezer / Cumhuriyet Dönemi Türk Heykeli (1984), Büyük Larousse (c. 8, s. 4547, 1986), Ana Britannica (c. 9, s. 427, 1987), İhsan Işık / Ünlü Bilim Adamları (Türkiye Ünlüleri Ansiklopedisi, C. 2, 2013) - Encyclopedia of Turkey’s Famous People (2013), 1920 yılında Mut’ta doğan ünlü yontucu (heykeltıraş) Prof. Dr. Hüseyin Gezer hayatını kaybetti (muttanhaber.net, 27.08.2013), İhsan Işık / Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (C. 12, 2018).