Hüseyin El Halhali

Alim

Doğum
-
Ölüm
Diğer İsimler
Hüseyin b. Hasan al-Huseyni el-Halhâlî el-Hanefi

15.-16. Yüzyıl alimlerinden (?, Gilan / İran - Ö. H. 1014 / M. 1605, Diyarbekir). Tam adı Hüseyin b. Hasan al-Huseyni el-Halhâlî el-Hanefi'dir. İran Azerbeycan’ında Gilân sınırına yakın bir kasaba olan Halhâl'de doğdu, Şamâhi de ikâmet etti. İlim aldığı âlimlerden biri, Mirzâcan Habîbullah al-Şirâzi'dir.

Hüseyin el Halhali’nin Osmanlı hâkimiyet bölgesine geliş târihi bilinmemekteyse de, Diyarbekir (Âmid)'de ikâmet ettiği ve burada bir medresenin başında bulunduğunu biliyoruz. Bu medresede kendisinden ders okuyan öğrenciler arasında, Molla Çelebi el Amidî ve Şeyhülislâm Abdurrahim b. Muhammed'de bulunmaktaydı. Yine Abdülkerim b. Süleymân b. Abdulvahhâb el Kürâni’de ondan ilim alanlardan biridir.

Tefsir, hadis, kelâm, fıkıh, nahiv, mantık ve astronomi konularında eserler yazmış olan Hüseyin el-Halhâli 1605 (H.1014) yılında, Diyarbekir'de vefat etti.

ESERLERI:

Risâla fi Şerh el Dâ'irat el Hindiye (Meşhur Hanefi fakihi Sadr el Şari’a’nın Şerh el Vikâya adlı eserinde zikredilen zaman tesbit âleti "el dâirat el hindiyye"yi tanıtan ve kullanılışını şekillerle açıklayan bir risaledir. Hüseyin el Halhali bu risalesini 1006 yılının Şaban ayı sonlarında tamamlamıştır. Nüshaları Beyazıt, Atıf Efendi, Selimiye vd. kütüphanelerde bulunmaktadır. Nüshaları hakkında geniş bilgi, kaynak eserde ve İhsan Işık Arşivindedir), Risâle fi Menâzil el Kamer (Bu risale, el-Halhali’nin el Kâzı el Beydâvi Tefsiri'ne yazdığı haşiyesinden Ay'ın menzilleriyle ilgili kısmına yazdığı notların müstakil bir nüshasıdır. Nüshası: Esad Efendi, no. 3545/5: talik ile yap. 31b-32b, 19.3x12.5 (14.5x7.3) cm, 25 str, Muhammed b. Ismâil b. Ali al-Eğını" tarafından h. 1172 yılında istinsah edilmiştir).

KAYNAK:  Şükrü Erim / "Matematik ve Astronomi Hakkında Eser Yazanlar" (Diyarbakır'ın Yetiştirdikleri, basılmadı), İhsan Işık / Diyarbakır Ansiklopedisi (2013) – Geçmişten Günümüze Diyarbakırlı İlim Adamları Yazarlar ve Sanatçılar (2014) - Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (C. 12, 2015).

 

 

İLGİLİ BİYOGRAFİLER

Devamını Gör