Münir Özkul

Tiyatro Oyuncusu, Oyuncu

Doğum
05 Ağustos, 1925
Ölüm
05 Ocak, 2018
Eğitim
İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü
Burç

Tiyatro ve sinema oyuncusu (D. 5 Ağustos 1925, İstanbul – Ö. 5 Ocak 2018, İstanbul). İstanbul Erkek Lisesi’nden mezun olduktan sonra bir ara İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi’ne ve Edebiyat Fakültesi Sanat Tari­hi Bölümü'ne devam etti. Lise öğrencisi olduğu yıllarda Halkevi Sahnesi’nde amatör olarak tiyatroya başladı. 1948’de Ses Tiyatrosu’nda sahnelenen Aşk Köprüsü oyunuyla profesyonel oldu. Daha sonra Muhsin Ertuğrul yönetimindeki Küçük Sahne’de, İstanbul Şehir Tiyatroları’nda (1958-59), Ankara Devlet Tiyatrosu’nda (1959-60), arkadaşlarıyla kurduğu toplulukla Bulvar Tiyatrosu’nda, Karaca Tiyatrosu’nda, Site Tiyatrosu’nda ve Arena Tiyatrosu’nda çalıştı. General’in Aşkı oyunuyla Dormen Tiyatrosu’nda sahne aldıktan sonra ortaoyuncular topluluğuna katıldı. 1963-67 arasında çeşitli topluluklarla turnelere çıktı; zaman zaman sahneden uzak kaldığı dönemler oldu. Sahne aldığı özel tiyatrolarda Sadri Alışık, Cahit Irgat, Nevin Akkaya ve Şükran Güngör gibi oyuncularla çalıştı.

1978'de yeniden Şehir Tiyatroları'na döndü. 1983-84'te, daha önce kendi topluluğunda (1961) sahneye konan ve büyük ilgi gören, Jean Anouilh'in "Generalin Aşkı" oyunuyla Dormen Tiyatrosu'nda sahneye çıktı. 1980'lerin ortalarında Ferhan Şensoy'un Ortaoyuncular topluluğuna katıldı, aralarında "İstanbul'u Satıyorum"un da yer aldığı dört oyunda rol aldıktan sonra sahnelere veda etti.

Özkul 1950'lerden itibaren sinemada da rol almaya başlamıştır. İlk dönem filmlerinden dikkat çekenleri Edi ile Büdü, Balıkçı Güzeli ve Kalbimin Şarkısı'dır. 1965'ten sonra sinemadaki karakter rolleriyle övgü toplayan Özkul, özellikle 1970'li yıllarda, kalabalık kadrolu ve genellikle Ertem Eğilmez'in yönettiği filmlerde önemli roller aldı. En bilinen rollerinden biri onunla özdeşleşen Hababam Sınıfı serisindeki Özel Çamlıca Lisesi'nin tatlı sert müdür yardımcısı Kel Mahmut tiplemesi oldu. Özkul'un kadrosunda yer aldığı bu dönemde çekilen kalabalık kadrolu aile filmlerinden bazıları Mavi Boncuk, Bizim Aile, Aile Şerefi, Gülen Gözler, Neşeli Günler, Gırgıriye ve Görgüsüzler olarak sayılabilir. Bu filmlerin büyük kısmında Adile Naşit'le beraber, Türk sinemasının unutulmaz ikililerinden birini oluşturmuştur. 1980 sonrası ise dönemin akımı olan video için çekilen pek çok filmde rol almıştır.

Kariyeri boyunca 200'den fazla filmde rol alan Özkul, Sev Kardeşim filmindeki oyunuyla 1972 Altın Portakal Film Festivali'nde "en iyi erkek oyuncu" ödülünü kazandı. "Bizim Aile" filminde canlandirdigi "Yaşar Usta" rolüyle de 1977 Azerbaycan Film Festivali'nde özel ödül kazandı. "Süt Kardeşler" filminde yönetmen yardımcılığı da yapmıştır.

Tarık Buğra'nın romanından televizyona aktarılan ve Naşit Özcan'ın yaşam öyküsünden bir kesiti canlandıran "İbiş'in Rüyası"nda canlandırdığı İbiş karakteri de unutulmazlar arasındadır. Televizyon dizilerinin yaygınlaşmaya başladığı 90'lı yıllarda dizi oyunculuğundan uzak dursa da Uzaylı Zekiye, Ana Kuzusu ve Şaban ile Şirin gibi dizilerde rol aldı. Son olarak 2000'li yılların başında, Hamdi Alkan'ın canlandırdığı "Yarmagül" karakterinin dedesini oynadığı Reyting Hamdi televizyon programında kamera karşısına geçti.

1980'de yapılan bir jübileyle 40'ıncı sanat yılı, 1996 yılında da Atatürk Kültür Merkezi'nde gerçekleştirilen gecede 55'inci sanat yılı kutlandı. 1998 yılında Kültür Bakanlığı tarafından Münir Özkul'a "devlet sanatçısı" ünvânı verildi.

Özkul dört kez evlendi ve üç çocuğu oldu. İlk eşi Şadan, ikinci eşi Suna Selen, üçüncü eşi Yaşar ve son eşi 1986'da evlendiği Umman Özkul'dur. Oyuncu ve sunucu Güner Özkul'un babasıdır. Güner Özkul'a göre babası "evlilikten korkmazdı ama boşanamamaktan korkardı".

Hayatının önemli bir kısmını alkolle savaşarak geçiren Özkul, 1990'lı yılların ortasında alkolü tamamen bıraktı.

Demans hastalığı ile yaşayan Özkul, 2003 yılından bu yana evinden dışarıya çıkmak ve kimseyle görüşmek istememiyordu. Hastalığı yüzünden geçmişe dair birçok şeyi hatırlayamamakta ve ölen arkadaşlarının yaşadıklarını sanmaktaydı.

Sinemanın usta ismi Münir Özkul, 5 Ocak 2018 günü, 93 yaşında, İstanbul’da yaşamını yitirdi.

 

Ödülleri:

 

Özkul 1968'de Altan Karındaş topluluğunda oynanan Sadık Şendil'in Kanlı Nigar oyunundaki rolüyle İlhan İskender Armağanı'nı kazandı. Gene bu başarısı üzerine İsmail Dümbüllü, Kel Hasan'dan devraldığı 50 yıllık simgesel kavuğu Özkul'a verdi (Özkul bu kavuğu 1989'da Ferhan Şensoy'a devretti.). Daha önce de oynadığı Haldun Taner'in Sersem Kocanın Kurnaz Karısı (1978) oyunundaki rolüyle Avni Dilligil (1978), Ulvi Uraz (1979), İsmet Küntay (1979) ve İsmail Dümbüllü (1980) ödüllerini kazandı.

 

Rol Aldığı Oyunlardan Bazıları:

 

İstanbul’u Satıyorum, Soyut Padişah, Sersem Kocanın Kurnaz Karısı, Çayhane, Fareler ve İnsanlar, Keşanlı Ali Destanı, Yorgun Matador.

 

Rol Aldığı Filmlerden Bazıları:

 

Edi ile Büdü, Halıcı Kız, Kalbimin Şarkısı, Miras Uğruna, Balıkçı Güzeli,  Neşeli Günler, Gülen Gözler, Gırgıriye, Görgüsüzler, Mavi Boncuk, Bizim Aile, Aile Şerefi.

 

KAYNAKÇA: Türkiye Ansiklopedisi (c. 3, s. 975, 1974), Atilla Dorsay / Türk ve Dünya Sineması Ansiklopedisi (Turhan Gürkan ile, 1983), Büyük Larousse (c. 15, s. 9082, 1986), Ana Britannica (c. 17, s. 329, 1987), Alim Şerif Onaran / Türk Sineması (2 cilt, 1994) - 20. Yüzyılın Son Beş Yılında Türk Sineması (2005), Sevim Ak / Mahalle Sineması (1996), Ömer Ayhan / Siyah Beyaz Bir Öykü (Türk Sinemasının 1960’lı yıllardan günümüze kadarki yılları, 2001), Giovanni Scognamillo / Türk Sinema Tarihi (2. bas. 2003), Agâh Özgüç / Türk Filmleri Sözlüğü 1917-2009 (2009), Sinemanın usta ismi Münir Özkul 93 yaşında yaşamını yitirdi - Münir Özkul kimdir? (Hürriyet Haber, 05.01.2018).

İLGİLİ BİYOGRAFİLER

Devamını Gör