ALİ
DEHRİ DİLÇİN
Dil ve edebiyat araştırmacısı, şair (D. 1901, Çankırı - Ö. 17 Kasım
1977, Ankara). Edebiyat araştırmacısı Prof.
Dr. Cem Dilçin'in babasıdır. Medrese
öğrenimi görerek yetişti. Döneminin bilginlerinden Çankırı Müftüsü Mehmet
Ataullah Efendi, Müftüzade İsmail Efendi ve Mevlevi şeyhi Hacı Hasip Dede’den
Farsça ve musiki dersleri aldı. Gençlik yıllarında Dehrî mahlasıyla, hece ve
aruz ölçülerinin ikisini de kullanarak yazdığı şiirleri ile bazı halk edebiyatı
derlemelerini Çankırı’da çıkan Halk Yolu ve Duygu gazetelerinde
yayımladı.
1926’dan itibaren Çankırı’nın Topuzsaray köyünde, daha sonra Ziraat Bankasının Ankara'da açmış olduğu Ankara’daki Bankacılık Okulunda öğretmenlik (1922-1933)
yaptı. 1933 yılında Türk Dil Kurumuna girdi.
TDK’nın derleme ve tarama kolunda uzman olarak çalışmalarını 1975 yılında
emekli olana kadar sürdürdü. Bu süre içinde Tarama Sözlüğü ciltlerinin
bir bölümünü Ömer Asım Aksoy ile birlikte hazırladı. Dil Derneğinin 1989 Türk
Dili Onur Ödülünü aldı.
Çok ve çabuk yazma hevesi yüzünden şiirlerinin üzerinde
yeterince çalışamadı, bu sebeple şiir dili aksaktır. Yine de mizah ve hiciv
yeteneğini kullandığı zarif bir üsluba sahiptir. Halk şairlerine ait çok sayıda
şiiri ezberinde bulundurmasıyla da çevresinin takdirini toplamıştı. 1989 Dil
Kurumu Onur Ödülünü kazanmıştı.
ESERLERİ:
Şiir:
İftirak (hece vezniyle
yazılmış hikâye),
Horozname (eski
edebiyatı tehzil için yazılmış).
Araştırma-Derleme:
Çankırı Masalları (1932-1933,
yeni bas. 2002),
Edebiyatımızda Atasözleri I
(1945),
Arap Alfabesine Göre Divanü Lûgati't-Türk Dizini (1957).
Yayıma Hazırlama:
Şeyyad Hamza, Yusuf ve Züleyha (1945).
KAYNAKÇA: Çankırılı Ahmet Talat (Onay) /
Çankırı Şairleri (c. 1, 1931), Ömer Asım Aksoy / Çalışma Arkadaşım Dehrî (Türk Dili, Ocak 1978), Çankırı’nın
Yetiştirdiği Değerli Bir Dilci ve Edebiyatçı: Dehri Dilçin (Yaren Meclisi,
Ocak-Şubat 1995), Arslan Tekin / Edebiyatımızda İsimler ve Terimler (2. bas.
1999), TBE Ansiklopedisi (2001), Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi 3 (2003), İhsan
Işık / Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları
Ansiklopedisi (2006, gen. 2. bas. 2007).
