İslâm bilgini, hukukçu (D. 1827, Selânik / Pravişta – Ö. 1911,
İstanbul). Medrese öğrenimi gördü ve icazet (diploma, yeterlilik) aldı.
Mekteb-i Fünûn-ı Mülkiye (Siyasal Bilgiler Fakültesi)’den 1864’te mezun oldu.
1864’te Akyolu, 1866’da Cisr-i Ergene (Uzunköprü), 1869’da Zağra-i Atik (Eski
Zağra), 1872’de Kırkkilise, 1873’te Dimetoka, 1875’te Leskofça kaymakamlığı
yaptı. 1876’da Maarif (Eğitim Bakanlığı)’e geçerek Gülhane Askerî Rüştiyesinde
Sarf-ı Türkî (Türkçe Grameri), 1877’de Darülmuallimîn’de (Erkek Öğretmen Okulu)
Arapça, Fatih Rüştiyesinde (ortaokul) coğrafya öğretmenliği yaptı. Bu
görevinden sonra tekrar İçişlerine dönerek Ayıntab (Gaziantep) kaymakamlığına
atandı. 1881’de II. Abdülhamid’in Özel Kâtipliğine getirildi. 1890’da Mabeyn
Başkâtipliğine terfi etti. 1891’de bu görevinden ayrıldı. Osmanlı döneminde
tasavvuf klâsiklerinden çeviriler yapmış önemli mütercimlerindendir.
ESERLERİ:
HUKUK: Tafsîl-i Tavzîhü’l-Kavâidi’l-Fıkhiyye ve’l-Usûliyye fî
Evveli’l-Mecelleti’l-Ahkâmi’l-Adliyye (1881).
TASAVVUF: Kitâb-ı Mirkât-ı Merâtib-i İlm-i Ledünnî fî Menâkıbi
Abdülkâdir-i Geylânî (1884), Risâletü’l-İttihâdiyye li
Saâdeti’l-Milleti’l-İslâmiyye.
ÇEVİRİ: Umdetü’s-Sâlihîn fî Tercemeti Gunyeti’t-Tâlibîn (2
cilt, Abdülkadir-i Geylânî’den, 1887), Şerh ve Terceme-i Delâil-i
Abdülkâdir-i Geylânî (1890), Ta’tîrü’l-Enâm fî Ta’bîri’l-Menâm (2
cilt, Nâblûsî’den, 1890), Tehâfütü’l-Felâsife Tercümesi (Gelenbevîzâde
Ahmed Tevfik’in yarım bıraktığı tercümenin tamamlaması).
KAYNAK: Mücellidoğlu Ali Çankaya / Yeni Mülkiye Tarihi ve
Mülkiyeliler (c. III, 1968), Bursalı Mehmed Tahir / Osmanlı Müellifleri I
(1972), İhsan
Işık / Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları
Ansiklopedisi (2. bas., 2009).
