Rıza Kuas

İşçi, sendikacı, siyaset adamı, milletvekili (D. 1926, Hendek / Kocaeli – Ö. 29 Ekim 1981). Ortaokul öğre­niminden sonra bir süre çiftçilik yaptı. Lastik fabrikalarında işçi (1948-60) olarak çalıştı. 1949 yılında Derby Lastik fabrikasında çalışırken işyeri temsilciliği ile sendikacılığa başladı.  1952 yılında Lastik İşçileri Sendikasının Kazlıçeşme Şubesi Başkanlığına seçildi. 1954 yılında yapılan seçimlerde  sendikanın genel başkanlığına getirildi ve bu görevini yirmi beş yılı aşkın bir süre sürdürdü.  1962’de Sendikalar Kanununda yapılan değişik­likten sonra başkanlık görevini ücretli  (profesyonel) sendikacı olarak sürdürdü.

Kuas, “İşçi sınıfı siyasal alanda da mutlaka mücadele etmelidir” diyerek 13 Şubat 1961’de Kemal Türkler ve on iki arkadaşı ile birlikte Türkiye İşçi Partisi (TİP)’ni kurdu. 1965 yılında İzmir’de toplanan genel kurulda TİP Genel Sekreterliği görevini üstlendi. 1965 genel seçimlerinde TİP listesinden Ankara, 1969’da ise İstanbul’dan milletvekili seçilerek TBMM’de yasama görevi yaptı.

Rıza Kuas, 1967'de arkadaşlarıyla birlikte Devrimci İşçi Sendikaları Konfedarasyonu (DİSK)’nu kurdu. Böylece sendikal mücadelede yeni bir sayfa açıldı. Devlet güdümlü bir sendikal anlayışın karşısına sınıf sendikacılığı anlayışı geldi. DİSK’in güçlenmesiyle 1968 yılında Derby Lastik Fabrikasında Türkiye’de ilk kez işyeri işgali gerçekleştirildi. Yine ilk kez Türkiye’de yetkili sendikanın belirlenmesi için Derby Lastik Fabrikasında referandum yapılması (1968) sağlandı.  TİP’in işçi kesimi genel sekreterliğini (1964-69) yapan Kuas, 1968'den sonra hastalığı nedeniyle yurt dışında tedavi gördüğünden parti içinde çıkan ayrışmalardan uzak kaldı. 29 Ekim 1981’de hayatını kaybetti.

KAYNAK: Türkiye Ansiklopedisi 3 (1974), Geçmişten Geleceğe Rıza Kuas ve Lastik İş (lastik-is.org.tr, 12.12.2015).