Divan şairi (D. 1572, Mekke – Ö. 1644). Asıl adı Mehmed’dir. Kadı
ve müderris Birgili Mustafa Efendi’nin oğludur. Dedesi Samsunîzâde Abdülkadir
Efendi’nin Mekke kadısı bulunduğu sırada Mekke’de doğdu. Medrese öğrenimini
Müeyyedzâde Abdülkadir Efendi’den tamamlayarak mülâzım (müderris veya kadı
adıyı) oldu. Daha sonra dönemin birçok medresesinde hocalık yaptı. 1610
Kasımı’nda Edirne Bayezidiyye Medresesine atandığı hâlde gitmedi ve bunun
üzerine azledildi. Bundan iki yıl sonra tekrar müderrisliğe döndü ve 1613’ten
itibaren Yenişehir, Halep ve Kudüs kadılığı yaptı. Kahire kadısıyken Mart
1624’te emekliye ayrıldı.
ESERLERİ:
Dîvan, Riyâzü’ş-Şu’arâ (tezkire),
Sâkînâme (mesnevi), Düstûru’l-Amel (Farsça-Türkçe Lügat), Risâle
fî İlmi’l-Beyân, Keşfü’l-Hicâb an Vechi’s-Savâb, Sahâyifü’l-Letâyif
fî Envâi’l-Ulûm ve’l-Maârif, Siyer.
KAYNAK: Namık Açıkgöz (Riyazî Divanından Seçmeler (1990), İhsan Işık / Resimli ve Metin
Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2. bas., 2009).
