Gezgin, siyaset adamı, diplomat, vali,
milletvekili (D. 1878, Berkofça / Sofya / Bulgaristan – Ö. 1935). Edirne’de ilk
tahsilini gördükten
sonra Heybeliada Deniz Mektebinden 1896’da Teğmen olarak mezun oldu. Siyasi
nenelerle Fizan’a sürüldü. Fizan’dan kaçarak Büyük Afrika Sahrasını nasıl
geçtiğini Milliyet gazetesinde tefrika edilen seyahatnamesinde genişçe yazmıştı.
1908’den sonra İstanbul’a döndü. Yüzbaşılıkla tekrar Bahriyeye girip o yıl
Amerika filosuna gönderildi. 31 Mart hâdisesinde donanmayı çıkarmağa memur ve
bunda muvaffak olarak Bahriye Nezareti
Yaverliğine tayin edildi. Sonra askerlikten İstifa ederek Fizan Mutasarrıflığına
tayin olundu. Gerek bu vazifede, gerek ondan sonra gönderildiği Necit ve
Kerbelâ Mutasarrıflıklarında çeşitli maceralar yaşadı. Birinci Dünya Harbi içinde
İstanbul Meclisine Kerbelâ’dan Mebus olmuştu. Fakat İsviçre’de istihbarat
şebekesini idareye memur olarak Mebusluktan istifa etti ve Mütarekeye kadar
İsviçre’de kaldı. Ondan sonra bir yıl Rumya’da Başşehbenderlik etmiş,
Cumhuriyet Halk Partisi Müfettişi olarak Şark vilâyetlerinde çalıştıktan sonra
Üçüncü Devrede Ankara Milletvekilliğine, öldüğü yıl, Çankırı Milletvekilliğine seçildi. Sami Çölgeçen,
bütün seyahatlerinde topladığı kıymetli antika koleksiyonunu ölümünden bir yıl
önce Ankara Halkevine hediye etmişti.
KAYNAK: İbrahim Alâeddin Gövsa / Türk Meşhurları (1946).
