Harirîzâde Mehmed Kemâleddin

Bilgin, Mutasavvıf

Doğum
Ölüm
15 Eylül, 1882

Mutasavvıf, bilgin (D. 1850, İstanbul – Ö. 15 Eylül 1882, İstanbul). Halvetî, Melâmî ve Rufâî şeyhlerindendir. Bursalı Mehmed Tahir’in üstadıdır. İlköğreniminden sonra rüştiyeye devam etti. Arapça, mantık ve belâgat dersleri aldı. On yedi yaşında iken babası vefat edince bir süre ticaretle uğraştı. Zahirî ilimleri İstanbul’da tahsil ettikten sonra babası Abdurrahman el-Harîrî’den tasavvuf ilmini öğrenmeye başladı. Bu alandaki eğitimini Muhammed Enîsü’l-Hüseynî ed-Dımeşkî’den tamamladı. Aslen Halepli bir aileye mensup olan Harirîzâde, bir müddet Halep ve Mısır’da kaldı. Daha sonra dönemin ünlü Melâmî şeyhi Seyyid Muhammed Nûru’l-Arabî ile tanıştı. Ondan İbn Arabî’nin eserlerini okudu. Daha sonra İstanbul Hırkaişerif semtindeki evinde sohbet, mütalâa ve eser yazmakla meşgul oldu. 1873’te Üsküp’e, Selanik’e, 1874’te Mısır’a gitti, daha sonra İstanbul’a döndü ve kalan ömrünü burada geçirdi. Fatih Kütüphanesinde kısa bir dönem süren hafız-ı kütüblük görevi dışında resmî bir görev yapmadı. Evinde eser yazmakla ve irşadla meşgul oldu.

Vefat edince Eyüp’teki Şeyh Hasib Efendi Rifâî Dergâhı haziresine defnedildi. Kırk civarında telif eseri vardır. Tibyan adlı eseri, tasavvufî silsileleri içeren eseri tasavvuf tarihi alanında önemli kaynaklardandır.

BAŞLICA ESERLERİ:

TÜRKÇE: Fecrü’l-Esmâ ve sub-hü’l-müsemmâ, Rûşen-i Dilnüvâz, Fashu Dürri’l-ağlâ şerhu devri’l-alâ, Hakikatü’t-Tarîka, Hadîkatü’l-Hakika, İmdâd fi’l mebde ve’l-meâd, İrfânü’l-Âşıkîn alâ Burhâni’s-sâlikîn, Kenzü’l-Feyz, Medâr-ı Vâhidiyyet ve Merkez-i Ahadiyyet, şerhu Evrâdi’l üsbûiyye, Şerhu Virdi’s-settar (1287), Tarfetü’l müstersile ale’t-tuhfeti’l-mürsele, Mededü’l-Bekri min seyyidi’l-Bekri.

ARAPÇA: Tibyânü vesâili’l-hakaik (3 cilt), Cevâhirü mülûki’l-aliyye fî bevâhiri sülûki’ş-Şazeliyye, Esrârü’l main fî şerhi esmâi’l-erbain, Feyzü’l-muğni min hadisi men talebeni, Ziyaü’l-bedr şerhu Hizbi’l-bahr, Şalatü’l-ithâf bi-Şerhi Salâti’s-Sakkaf, Reşhâtü’l-esnâ alâ teveccühâti’l-esmâ, el-Mevridü’l-hâs bi’l-havâs fî tefsiri sûreti’l-İhlâs (yay. haz. Yakup Çiçek, 1996), Şerhu beyti Mevlâna Câmî, Seyrü’l-esmâ ve sırrü’l-müsemmâ.

HAKKINDA: Abdülbaki Gölpınarlı / Melâmilik ve Melâmiler (1931), Bursalı Mehmed Tahir / Osmanlı Müellifleri I (1972), Yakup Çiçek / Haririzâde Mehmed Kemaleddin: Hayatı-Eserleri ve Tibyânü Vesâili’l-Hakaik fi Beyâni Selâsili’t-Trâik Muhtevası-Kaynakları (öğretim üyeliği tezi, 1982) – TDV İslâm Ansiklopedisi (c. 16, 1997, s. 192-193).

 

FOTO GALERİ

İLGİLİ BİYOGRAFİLER

Devamını Gör