Hamiye Çolakoğlu

Seramikçi, akademisyen. 1934 yılında Trabzon’un Sürmene ilçesinde doğdu. Ailesinin ikinci çocuğu olan Hamiye Çolakoğlu, dört yaşındayken ailesiyle birlikte Sürmene’den ayrılarak Karamürsel’e yerleşti. Çiftlik yaşamında en sevdiği oyun, topraklardan tepeler yapıp içlerine su doldurmaktı. Bir yıl sonra yine ailesiyle birlikte İstanbul’a giden Hamiye, müzeleri parkları gezdi, ilkokula başladı. İki yıl sonra Ankara’ya taşındılar. Hastalığı nedeniyle bir yıl evden çıkamadı. Bu sürede Cemal Bingöl’den resim dersleri aldı. İstanbul Güzel Sanatlar Akademisi’ne gitmek istedi ama ailesi engelledi onu. Ankara Gazi Eğitim Enstitüsü’ne de yazdırılmadı, İsmet Paşa Kız Enstitüsü’ne gönderildi. Bir yıl sonra da Atatürk Kız Enstitüsü’ne nakledildi.  Bu okuldaki mezuniyet sergisinin açılışına gelen Milli Eğitim Bakanı Tevfik İleri, Hamiye’nin bir resmini çok beğendi ve İtalya’ya gönderilmesini istedi.

Daha önce Almanya’dan dönüşünde gezi amaçlı olarak uğradığı İtalya’ya, 1959 yılında İtalya Hükümeti’nin ilk karşılıksız bursuyla gitti. 1953-54 yıllarında Türk El Sanatları Derneği’nde çalışan, Hakkı İzzet’in Ankara Yapı Enstitüsü’ndeki seramik atölyesine devam eden Hamiye Çolakoğlu; Scenografi (sahne düzeni) ve resim bölümlerine devam etti. 1962 yılında Roma’da Genç Sanatçılar sergisine ‘Toscana Tepeleri’ adlı eseriyle katıldı ve gümüş madalya aldı. Bu arada Nâzım Hikmet’le tanıştı. Onun teşvikiyle “Evrenin Geleceğinde Gençliğin Rolü” konulu yarışmaya katılarak “Dünya Yirmiikibin Kilometrelik Seyahat” ödülünü kazandı ve birçok ülkeyi dolaştı.

1959-63 yıllarında İtalya’da dört yıl süreyle Floransa Devlet Seramik Sanat Okulu’nda Teknoloji ve Yüksek Pişirme Tekniği Eğitimi, Perugia Üniversitesi’nde Sanat Tarihi ve İtalyan Edebiyatı kurslarına katıldı. 1963 yılında Amerika Seramik Derneği’nin Washington’da açtığı Uluslararası Seramik Sergisi’ne İtalya’dan katılarak hem en iyi kritiği aldı, hem de Amerikan Kil Derneği üyeliğine kabul edildi.

Yine 1963 yılında yurda dönerek kendi seramik atölyesini kurdu. Hocası İsmail Hakkı Oygar’ın yaptığı ilk fırınında ilk iş olarak Ankara / Ulus’taki Yiba Çarşısı’nın girişine bir duvar panosu çalışma yaptı. 1965’te gittiği İsrail Sanatçı Köyü’nde bir yıl kaldı ve seramik çalışmalarını orada sürdürdü, iki sergi açtı, Balyam Ödülü’nü aldı. 1966’da Türkiye’deki atölyesini bir sanat merkezine dönüştürdü ve Birleşmiş Ressamlar ve Heykeltıraşlar Derneği’ni kuranlar arasında yer aldı. 1972’de Devlet Güzel Sanatlar Akademisi’nin yeni yerinde ilk kişisel sergisini açtı. Daha sonra Özel Yükseliş Koleji öğrencilerine seramik dersleri, birçok kamu ve özel şirket binalarına seramik duvar panosu uygulamaları, Bozüyük Seramik Fabrikası ile Çanakkale Seramik Fabrikası’nda büyük boyutlu çalışmalar yaptı. 1974’te Alman Kültür Derneği’nde bir sergi açtı. Aynı yıl Macaristan’da uygulamalı seramik sempozyumuna katıldı. 1982’de Türkiye İş Bankası Büyük Ödülü’nü, 1998’de T.C. Devlet Sanatçısı unvanını aldı.

Hamiye Çolakoğlu,1983’te Hacettepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Seramik Bölümü’nü kurdu. Aynı bölümde ek görevli öğretim elemanı olarak çalıştı.  Sergileri süren sanatçı 1993 yılında Sanat Kurumu tarafından yılın sanatçısı seçildi. Yıllarca düşünü kurduğu sanatçı köyünü gerçekleştirememenin burukluğunu, Beysukent’teki Beyazev’le gidermeye çalışmaktadır. 1997 yılında Çan’da “Yaşam Ağacı” heykelini, aynı yıl Bilkent Üniversitesi “Bilimin Işığı” duvar panosunu ve “Bilim Ağacı” heykelini yaptı. Çok sayıda karma sergiye, yirminin üzerinde uluslar arası sergiye katılmış, yurtiçinde ve yurtdışında on iki kişisel sergi açmıştır.    

Prof. Sıtkı Erinç, Hamiye Çolakoğlu’nun sanatı için şöyle demektedir: “Dünyaya bir başka türlü bakar, dünyayı var eden her bir zerreyi farklı bir şekilde algılar. Bu bir yetidir ve bu yeti bir insanda ya vardır ya da yoktur. (…) İşte Hamiye’nin sanatsal yetisi buna tipik bir örnek oluşturur. Resim, seramik, heykel, dekorasyon, müzik ve hatta yazın sanatının kimi dalları… Bunların her birine ciddi şekilde eğilmiş ve her birinden ‘sanat’ kabul edilmesinde en ufak bir tartışma götürmeyen ürünler vermiştir.”

Hamiye Çolakoğlu, özellikle Türk halk motiflerinden yararlanarak yaptığı kompozisyon ve figürleriyle dikkatleri çekti. 1961 yılından itibaren birçok duvar panosu, heykel, değişik seramik çalışmaları yaptı, sergiler açtı; ulusal ve uluslararası “en iyi seramikçi kritiği”, “dünya büyük ödülü”, “yılın sanatçısı ödülü”, “büyük ödül”, “onur ödülü” gibi ödüller aldı ve Devlet Sanatçısı seçildi. Tüm bunların yanında çok değerli öğrenciler de yetiştirdi.

HAKKINDA: Hakkı Devrim / Türkiye Ansiklopedisi (c. 4, 1974), Büyük Larousse Ansiklopedisi (1986), Grolier İnternational Americana Encyclopedia (1993), Sıtkı M. Erinç / Toprağın Erki: Hamiye Çolakoğlu (1998), Türk Seramik Federasyonu / Seramik Türkiye Dergisi (2003).