Mustafa Kemal Atatürk’ün yaveri, asker, siyaset adamı, milletvekili, anı yazarı (D. 1881, Selanik - Ö. 25 Nisan 1941, Yalova). Mustafa Kemal ile önce mahalle, daha sonra da okul arkadaşlığı daha başlangıçta kaderini çizmiş oldu. İkisi de aynı okullarda okuduktan sonra aynı yıl Harp Okulunu bitirdiler.
Salih Efendi
jandarma sınıfına seçilmişti. Mustafa Kemal ise Akademiye devam edecek, kurmay
olacaktı. Mustafa Kemal, Milli Mücadeleyi başlatmak üzere Anadolu'ya geçmeden
önce ve Suriye Cephesi'nde bulunduğu sırada Salih Efendi'yi başyaver olarak
yanına getirtti. Sürekli beraberlik böyle başladı ve Salih Bey yarbaylıktan
emekliye ayrıldıktan sonra bile Mustafa Kemal'in yakınında kaldı.
Yüzbaşı Salih,
Mustafa Kemal'in yanında, Heyeti Temsiliye'de görevli olarak Ankara'ya gitti.
Mustafa Kemal Meclis Başkanı iken o da Meclis Başkanı başyaveriydi.
Mustafa Kemal Cumhurbaşkanı
seçilince Yarbay Salih de Cumhurbaşkanlığı başyaveri oldu.
Yarbay rütbesinde
ordudan istifa ettiğinde, o zamanki adı Bozok olan Yozgat'tan milletvekili
seçildi; milletvekilliği 1939 seçimlerine kadar her dönemde yenilendi; bu arada
Mustafa Kemal'in sofrasındaki yerini ve çevresindeki görevini de muhafaza
ediyordu.
Salih Bey, bu
dönemde İş Bankası'nın kurucuları ve hissedarları arasında yer aldı.
Mustafa Kemal'in
ölümüyle Salih Bozok'un dünyası da yıkılmış oldu. Canına kıyma girişiminde bulunduysa da, kurtuldu. Milletvekilliği
sürdüğü halde sağlık durumundan şikâyet ederek Yalova'ya çekildi ve 25 Nisan 1941
günü Yalova’da öldü.
Anıları oğlu Cemil S. Bozok tarafından babasına ilişkin anılarla birlikte
yayımlandı (1985).
ESERLERİ (Anı):
Hep Atatürk'ün Yanında (Salih Bozok - Cemil
S. Bozok, 1985), Yaveri Atatürk'ü
Anlatıyor (2001).
KAYNAKÇA: Hep Atatürk'ün Yanında (Salih Bozok - Cemil
S. Bozok, 1985), Yaveri Atatürk'ü Anlatıyor
(2001), Milliyet Büyük Larousse Sözlük ve Ansiklopedisi (4. cilt, 1986),
İhsan Işık / Resimli ve Metin Örnekli Türkiye
Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (Cilt 12, 2019).