Resneli Niyazi

Asker, siyasetçi (D. 1873, Resne / Makedonya – Ö. 1912, Resne). 1908 Meşru­tiyet ihtilali uğrunda II. Abdülhamit yönetimine karşı dağa çıkarak şöhret kazan­mış olan Kolağası Niyazi, ilk tahsilini memleketinde gördü. Manastır İdadisinde bir süre okuduktan sonra Askeri Rüştiye Mektebine geçti. Bu okulu bitirdikten sonra Manastır Askeri İdadisinden mezun olarak Harbiye Mektebine girdi. Harbiye’den 1896 da Mülâzim (Teğ­men) çıktı ve Rumeli’ye gönderildi. Bir yıl geçmeden yani 1897’de Yunan savaşı ilân edilmişti. Niyazi Bey Beşpınar muharebesin­de yararlık göstererek, Mülâzim-i Evvelliğe (üsteğmenliğe) yükseltil­di. Bölüğüyle esir et­tikleri bir kısım Yunan askerlerini İstanbul’a ge­tirmek görevi mükâfat olarak kendisine verilmiş­ti. Muharebeden sonra memleketi Resne’nin yanındaki Ohri Taburuna verildi. İki sene orada hizmet etti ve 1903 tarihine kadar bu taburun Depo memur­luğu vazifesini gördü. 1903’ten 1908’e kadar 3. Avcı Taburunda Bulgar çetelerle vuruşmuştur.

Hatırat-ı Niyazi adıyla 1908 den sonra bir arka­daşının kalem yardımıyla yayımladığı hatıralarına gö­re Niyazi, hürriyet ve meşrutiyet fikrini Namık Kemal ve arkadaşlarının eserlerinden öğrenmiş ve İmparatorluğun içinde bulunduğu tehlikeleri de Rumeli’deki Bulgar haydutlarıyla temaslardan anlamış ve ihtilalciliği de onlardan öğrenmiştir. Rumeli’de gizli faaliyette bulunan İttihad ve Terakki Cemiye­tine girerek, 1908 Haziranında taraftarlarıyla birlik­te dağa çıktı ve II. Abdülhamit idaresine kar­şı ilk defa isyan etme cesaretini gösterdi.

1908 Temmuzunda Meşrutiyet ilân edilince, Ko­lağası Niyazi Bey, Erkân-ı Harp Binbaşısı Enver Beyle (Paşa) birlikte “Hürriyet kahramanı” ilan edilerek bü­yük bir şöhret kazandılar. Niyazi, memleketin her tarafında hükümdarlar gibi karşılandı ve alkışlan­dı. Bir müddet sonra emekli olup memleketi­ne döndü. Resne’de bir düşmanı tarafından kurşunlanarak öldürüldü.

KAYNAK: İbrahim Alâeddin Gövsa / Türk Meşhurları (1946).