Halil Turgut

Eğitimci ve siyaset adamı, Diyarbakır milletvekillerinden (D. 1909, Kulp / Diyarbakır - Ö. 30 Ağustos 1992, Ankara). 1931'de başladığı Ankara Gazi Eğitim Enstitüsü Matematik Bölümünü 1934-1935 öğrenim yılın­da tamamladı. 

İş hayatına Ekim 1930'da Kütahya Merkez Gazi Kemal Okulu öğretmenliği ile başladı. Bu görevinden Ekim 1931'de ayrılıp Gazi Eğitim Enstitüsü'ne gitti. Ekim 1935'te Ankara 1. Ortaokulu matematik öğretmenliğine atandı. Kasım 1935'te Yedek Subay Okulu'na girdi. Nisan 1936'da nakliye asteğmen rütbesiyle okulu bitirip, IV. Kolordu Nakliye Taburu'nda kıta hizmetini tamamladı. Ekim 1936'da terhis edildi. Mart 1941'de ikinci kez silah altına alındı. 7 ay görev yaptıktan sonra Ekim 1941'de üsteğmen rütbesiyle terhis edildi. Ocak 1943'te Ankara Atatürk Lisesi Matematik öğretmenliğine getirildi. Ekim 1944'te üçüncü kez askere alınıp 23. Tümende görevlendirildi ve Kasım 1944'te tezkere aldı.

1945 yılının başlarında Diyarbakır Millî Eğitim Müdürlüğü'ne atandı. Haziran 1946'da mil­letvekilliğine adaylığını koyduğundan istifa ederek görevinden ayrıldı. Temmuz 1946'da Ankara 4. Ortaokulu matematik öğretmenliğine atandı. Aralık 1946'da Diyarbakır Millî Eğitim Müdürü, Mayıs 1949'da Çorum Millî Eğitim Müdürü oldu ve Mart 1950'de Diyarbakır Ziya Gökalp Lisesi öğretmenliğine verildi.

Bu görevde iken X. Dönem seçimlerine katıldı ve 14 Mayıs 1954'te Diyarbakır'dan milletvekili seçilerek Meclis'e katıldı. Milletvekilliği sırasında çeşitli komisyonlarda görev aldı. İlkokul öğretmenlerinin aylıkları hakkında kanun tek­lifi ve bu teklifinin geri verilmesine dair önergesi, Diyarbakır'da okul yapımı, Diyarbakır'da inşaat işleri, Dicle Nehrinin yükselmesi, Diyarbakır'ın kazalarını birleştiren yolların yapımı konularında 6 sözlü; ecnebi memleketlere gönderilen memurlar hakkında Meclis'e sunduğu yazılı sorusu bulunmaktadır.

XI. Dönem'de de Diyarbakır'dan ikinci kez milletvekili seçilen Halil Turgut'a, 1960 İhtilali sonrası yargılandığı Yassıada Yüksek Adalet Divanı'nca 8 yıl hapis cezası verildi. 9 Temmuz 1963'te emekliye ayrıldı. 30 Ocak 1969'da yeniden göreve başladı; 20 Şubat 1973te ikinci kez emekliye ayrıldı. Parlamento sonrasında bir süre özel Yükseliş Koleji Müdürlüğü, Emlâk Bankası murakıplığında bulundu. 30 Ağustos 1992'de Ankara'da öldü. Karşıyaka Mezarlığı'nda toprağa veril­di.

KAYNAKÇA: Kâzım Öztürk / Türk Parlamento Tarihi - TBMM - X. Donem 1954 - 1957 (II. Cilt Türkiye Büyük Millet Meclisi Vakfı Yayınları No: 24, 2000).