Türk Sanat Müziği yorumcusu (D. 13 Eylül
1907, İstanbul - Ö. 14 Ocak 1998, İstanbul). Adı Safiye Ayla, udi ve besteci
Şerif Muhittin Targan'la evliliğinden dolayı soyadı Targan’dır. Mısırlı
Hicazizade Hafız Abdullah Bey’in kızıdır. Daha doğmadan babasını, üç
yaşındayken de annesini yitirdi. İstanbul Bebek’teki Çağlayan Darüleytam’da
büyütüldü. Müzik çalışmalarına küçük yaşta piyano çalarak başladı. İlkokulu
bitirdikten sonra da Bursa Muallim Mektebi’ne girdi ve burayı 1920 yılında
bitirerek İstanbul / Beyoğlu’nda bir ilkokula öğretmen olarak atandı. Mustafa
Sunar’dan müzik dersleri alan Ayla, müzik çalışmalarında ayrıca Yesari Asım
Arsoy, Hafız Ahmet Irsoy, Selahattin Pınar, Saadettin Kaynak ve Udi Nevres
Bey’den yararlandı. İlk kez 1931’de, Darüttalim-i Musiki Heyeti’nin
konserlerinde sahneye çıktı. İstanbul ve Ankara radyoları ile İstanbul
Konservatuarı İcra Heyeti’nde çalıştı. Uzun yıllar gazinolarda şarkı söyledi.
Darüttalim-i Musiki Heyeti’nin konserlerine katıldıktan bir süre sonra öğretmenlikten
ayrıldı ve gazinolarda çalışmaya başladı.
Safiye Ayla’nın sesi çok güzeldi, daha
öğrencilik yıllarında dikkat çekmeye başlamıştı. Sonraki yıllarda Cumhuriyet döneminin en
tanınmış kadın yorumcularından biri oldu. 1932 yılında İstanbul Vali Yardımcısı
Nuri Bey’in evinde verilen bir davette, Mustafa Kemal’in huzurunda ilk kez
şarkı söyledi ve Atatürk’ün en beğendiği seslerden biri oldu… 1950’de udi ve
besteci Şerif Muhittin Targan ile evlendi. Başta, açılışından itibaren İstanbul
Radyosu olmak üzere Türkiye radyolarında sayısız konser verdi, 500’den fazla
plak doldurdu. Ankara ve İstanbul radyolarının aranan sesi oldu, sayısız özel solo konser verdi. Büyük beğeni toplayan
sesiyle ünü yurt sınırlarını aştı.
“Seninle doğan gündür bu gönül” ve “Aşk
yaprağına konarak koza öresim gelir” adlı iki de bestesi bulunan Safiye Ayla,
1942 yılında Rey kardeşlerin “Alabanda” revüsünde Kraliçe Mimoza rolündeki
başarısıyla yetenekli bir oyuncu olduğunu da kanıtlamıştı… Mustafa Kemal
Atatürk’ün en sevdiği sanatçılardan biri olan Safiye Ayla’nın Mustafa Kemal
Paşa adına düzenlediği konserde “Anam Olasın Ömer” adlı şarkısını okumuş ve
Paşa büyük bir hayranlıkla tekrar tekrar okumasını söylemişti. Safiye Ayla, 14
Ocak 1998 günü, 91 yaşındayken İstanbul’da yaşamını yitirdi.
Safiye Ayla’nın dönemin diğer kadın
okuyucularınkinden ayrı, kendine özgü bir okuyuş biçimi vardı. Okuyuşuna
yansıyan Batı müziği beğenisi bu tavrın belirgin bir özelliğidir. Ölçüye
uyarak, iyi bir diksiyonla, düzgün, aynı zamanda da coşkun, çekici bir tavırla
okurdu. Sesindeki pürüzsüz akış en tiz perdelerde bile kaybolmazdı. Zamanın
gözde şarkılarıyla fantezilerini olduğu kadar, Rumeli türküleriyle klasik
örnekleri de içine alan repertuarıyla geniş bir dinleyici kesimince
beğenilmişti ve “Çile Bülbülüm Çile”,
“Menekşelendi Sular”, “Yanık Ömer” gibi şarkıları tanıtıp üne kavuşturmuştu.
KAYNAKÇA: Rahmi Kalaycıoğlu
/ Türk Musikisi Bestekârlar Külliyatı (4 cilt, 1979), Avni Anıl / Anılar ve Belgelerle Musikimiz (1981),
Mehmet Nazmi Özalp / Türk Musikisi Tarihi (1986), Cemil Yener / Müzikte Kim
Kimdir? (1987), Yılmaz Öztuna / Büyük Türk Musikisi Ansiklopedisi (1990),
Dictionaire Larousse (Ansiklopedik Sözlük, 1994), Nalan Seçkin / Musalladan
Şöhrete (1998), Ahmet Şahin Ak / Türk Musikisi Tarihi (2002), Vural Sözer /
Müzik Ansiklopedik Sözlük (2005), İhsan Işık / Ünlü Sanatçılar (Türkiye Ünlüleri Ansiklopedisi, C.
5, 2013) - Encyclopedia of Turkey’s Fomous People (2013).
