Refik Koraltan

Yönetici, Hukukçu, Siyasetçi

Doğum
Ölüm
17 Haziran, 1974
Eğitim
İstanbul Hukuk Mektebi (İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi)

Hukukçu, yönetici ve siyaset adamı (D. 1889, Divriği / Sivas – Ö. 17 Haziran 1974, İstanbul). Divriği Ortaokulunu ve İstanbul'da Mercan Lisesini bitirdi. Yükseköğrenimini İstanbul Hukuk Mektebinde (1914) yaptı. Bursa'da savcı yardımcılığı göreviyle dev­let hizmetine girdi. Gelibolu ve Karaman'da savcılık yaptı. Emniyet Genel Müdürlüğü müfettiş­liğine (1916) ve Trabzon Polis Müdürlü­ğü görevine atandı (1918). Trabzon Müdafaa-i Hukuk-i Vatan Cemiyeti'nin kurucuları arasında yer aldı. Damat Ferid Hükümeti tarafından görevine son verilince İstanbul'a giderek kısa süre avukatlık yaptı. Daha sonra Konya'ya gitti ve burada Millî Mücadele'ye katıldı. İlk Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM)’ne Kon­ya milletvekili olarak (23 Nisan 1920) girdi. İstiklâl Mahkemeleri'nde üyelik ve başkanlık yaptı. 1935 yılında milletvekilliğinden ayrılara idarecilik görevine döndü. Çoruh (1935), Trabzon (1937) ve Bursa (1939-42) valilikle­rinde bulundu.

Refik Koraltan, 1943 yılında Bursa'dan mil­letvekili seçilerek yeniden TBMM’ye girdi.  Celâl Bayar, Fuat Köprülü ve Adnan Menderes ile birlikte parti grup başkanlığına CHP Tüzüğü’nde ve bazı kanunlarda değişiklik yapılmasını, demokratik rejime geçilmesini öneren ve “Dörtlü Takrir” olarak bilinen önergeyi verdi. Sonra CHP’den ayrılarak, bu üç arkadaşıyla birlikte Demokrat Parti (DP)’yi kuranlar arasında yer aldı. 14 Mayıs 1950 seçimlerinde Kocaeli'nden milletvekili seçilerek bir kez daha TBMM’de görev aldı ve TBMM Başkanlığına seçildi. 1950-60 yılları arasında bu görevde kaldı. 27 Mayıs 1960 ihtilalinde tutuklanarak Yassıada'da kurulan Yüksek Adalet Divanı tarafından yargılandı ve idama mahkûm edildi. Cezassı önce ömür boyu hapse çevrildi, sonra 1964’te çıkarılan aftan yararlanarak serbest bırakıldı.

Refik Koraltan, Meclis Başkanlığı yap­tığı on yıl boyunca Parlamento'da kopan fırtınalarda hemen hiçbir zaman yatıştı­rıcı rol oynayamadı. Gündemde parti ya da hükümet açısından çok önemli bir konu bulunduğu zamanlarda başkanlık divanında Koraltan'ın yer aldığı görülü­yordu. Ancak görüşmelerin çetinleştiği, karşılıklı sataşmaların başladığı oturumlarda olayları önleme yerine muhalefeti sustur­maya çalıştığı gözden kaçmıyordu. Bu durum ise, tartışmaların daha da artmasına yol açı­yordu. Ancak, tartışmaların şiddetlendiği anlarda bile Koraltan soğukkanlılığını yitirmiyor, anlaşmazlığın konusu ya da merkezi olmamaya özen gösteriyordu. Bu tu­tumu nedeniyle de tarafsızlık ilkesine ye­terince bağlı kalmadığı zamanlarda bile muhalefetin aşırı eleştirilerinden kurtulabiliyordu. DP içinde ise, Koraltan hiçbir zaman bir Bayar'ın, bir Menderes'in, bir Köprülü'nün ağırlığını kazanamamıştı. Hep ön planda tutuluyor görüntüsü ise daha çok bir protokol gereğiydi. 17 Haziran 1974’te İstanbul’da vefat etti. Evli ve dört çocuk babasıydı.

KAYNAK: Afşin Oktay - Kemal Bağlum / Biyografiler Ansiklopedisi (1959), Türkiye Ansiklopedisi 4 (1974), Yurt Ansiklopedisi (9. cilt, 1984), Milliyet Büyük Larousse Sözlük ve Ansiklopedisi (13. cilt, 1986), Abdullah Satoğlu / Kayseri Ansiklopedisi (2002), TBMM Albümü (tbmm.gov.tr, 12.12.2015).

FOTO GALERİ

İLGİLİ BİYOGRAFİLER

Devamını Gör