Mutasavvıf-şair
(D. 1560, Kastamonu – Ö. 1636, Kastamonu). Halvetî-Şabanî şeyhlerindendir.
Babası Şeyh Şabân-ı Velî müritlerinden Himmet Dede’dir. Çocukluk yıllarında
Şeyh Şabân-i Velî’nin sohbetlerinde bulundu, irşatlarından (Hak yolunu gösterme)
yararlandı. Tasavvufî eğitimini Şaban-ı Velî halifelerinden Kastamonulu
Muhyiddin Efendi’den aldı. İlköğrenimini Kur’an Mektebinde yaptıktan sonra
medrese öğrenimi gördü. Medresede Arapça ile Farsçayı, bu dillerde eser
yazabilecek düzeyde öğrendi. Medreseden sonra Şabân-ı Velî Hazretleri’nin
üçüncü postnişini (tekke şeyhi) Şeyh Abdülbâki Efendi’ye bağlandı. Dergâhın
hitabet hizmeti ile meşgul oldu. Şeyhinin ölümü üzerine (1589) dördüncü
postnişin Muhiddin Efendi’ye bağlanarak tarikattaki toplam on yedi yıllık
müritlik hayatını tamamladı ve Muhiddin Efendi’nin ölümü üzerine Şaban-ı Velî
Dergâhına şeyh postnişin seçildi (1604). Onun zamanında Halvetîliğin Şabâniyye
kolu çok gelişti, pek çok kişi bu tarikata girdi, birçok öğrenci yetiştirdi.
Önemli eserler ve şiirler yazdı. Eserlerini Türkçe, Arapça ve Farsça olarak
kaleme aldı. Mezarı Kastamonu Şabaniyye Dergâhındadır.
ESERLERİ:
Müretteb
Dîvân, Bülbüliyye, Tercüme-i Mi’yârü’t-Tarîka, Vâkıât, Risâle-i Tevhîdiyye,
Bülbüliyye, Muslihu’n-Nefs, Risâle-i Zikr, Beyânü’l-Esrâr, Sadefiyye, Pendnâme,
Kaside-i Pendiyye, Mecmûa-i İlâhiyyât, Ta’rîfât-ı İlm-i Nahv, Risâle-i
Dürriyye, Makâle-i Ferbiyye ve Risâle-i Virdiyye, Tevsîkiyye, Sedefiyye,
Şevkiyye fî Hakki Devrâni’s-Sûfiyye, Şerh-i Risâle-i Zenbilli Ali Efendi fî
Hakki Devrâni’s-Sûfiyye, Risâletü’t Tasavvuf, Vâkıât, Risâle-i Devrân, Ravzatü’l-Ulemâ, Menâkıb-ı
Şabâniyye, Şerh-i Vird-i Settâr, Halvetiyye, Güllâbiye, Hayatiye, Asaliyye,
Silsilenâme, Müsellesât-ı Tasiye, Türbenâme (yay.haz. Nihal Yazar).
KAYNAK: Bursalı Mehmed Tahir /
Osmanlı Müellifleri I (1972), İlyas Yazar / Fuâdî Hayatı, Eserleri, Edebî
Kişiliği ve Bülbüliyyesinin Metni (2001), Nail Tan - Özdemir Tan / Gurur
Kaynağımız Kastamonulular IV (2005), Büyük Türk Klasikleri (c. 5, 2004), İhsan Işık / Resimli ve Metin Örnekli
Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2. bas., 2009).
