Ömer Faruk Toprak

Şair ve yazar (D. 14 Şubat 1920, İstanbul - Ö. 20 Ağustos 1979). Babası İlâhiyat Fakültesi hocalarından, Mehmet Akif Ersoy’un da arkadaşı olan İsmail Hakkı Bey’dir. Ömer Faruk Toprak; Gönen İlkokulu (1933), Kumkapı Ortaokulu (1937) ve Kütahya Lisesi (1941) mezunudur. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesindeki öğrenimini tamamlamadı. Kısa bir süre Millî Eğitim Bakanlığı Yayınlar Müdürlüğünde (1943) çalıştı. Daha sonra Petrol Ofisi kuruluşlarında (1947-72) çalışarak emekliye ayrıldı. Öldüğünde Karacaahmet Mezarlığında toprağa verildi.

Ömer Faruk Toprak’ın hece ölçüsüyle yazmış olduğu ilk şiirleri Servet-i Fünûn-Uyanış dergisinde çıkmıştı (1937-38). Toplumcu dünya görüşünü benimseyerek, 1940 Kuşağı toplumcu gerçekçi şairleri içinde yerdi. Bu anlayıştaki şiirleri sonraki yıllarda yönetime katıldığı Yürüyüş (1942-43, 18 sayı), Ant, Fikir ve Sanat, Kaynak, Şairler Yaprağı, Yeni Ufuklar, Ataç, Yansıma gibi dergilerde yayımlandı. İnkılâpçı Gençlik dergisini yönetti (1941-42). Ölümünden sonra eşi Füruzan Toprak tarafından adına şiir ödülü düzenlendi. Basılmamış eserleri ile kitaplarının yeni basımları yine eşi Füruzan Toprak tarafından yayına hazırlandı.

“Ömer Faruk Toprak, şiirindeki lirik eda ve imge dünyasıyla olduğu kadar, kuşağının sanat görüşünü açıkladığı, bu sanat görüşüyle kuşağına yapılan saldırıları göğüslediği, dahası karşı olduğu sanat tavırlarını eleştirdiği yazılarıyla da 1940 kuşağının en aykırı üyesidir. Serinkanlı bir sesle yaptığı eleştiriler, sağlam dayanaklarıyla yazıldıkları tarihi aşarak günümüzde de benzer durumları kapsarlar: ‘Ben şiiri, sözcüklerle yeni bir dünya kurmak, yeni bir yaşam kurmak biçiminde anlıyorum. Toplumcu gerçekçi yazarların ‘ruh mühendisi’ deyimini benimsiyorum. Daha iyi bir dünyaya varmak için, dünyayı değiştirmek çabası, ozanın birinci amacı olmalı diyorum. Ozan ya da yazar, bu değişime gözlerini kaparsa ne olur? Avâre olur, bohem olur. Büyük yapıtlar verecek yerde yitiklere karışır.” (Sennur Sezer)

“Ömer Faruk Toprak, bütün öykülerinde, yalın bir anlatımı yeğlemiştir. Dili pürüzsüz ve akıcıdır. Bütün öykülerinde usta bir betimlemeci olarak karşımıza çıkar. Sözcükleri seçerek kullanır. Benzetmeleri imgelerle yüklüdür. Bu yüzden bütün öykülerinde şiirli bir hava estirir…” (Adnan Özyalçıner)

“Onun öyküsü, yalnız kendinin değil, bir bakıma bir dönemin, o dönemi yaratan koşulların ve o koşullara yenik düşmeyip yüreğini diri tutanların, sözünü ortak kullanımın dışına taşırarak, benzer temaları ele aldığı zaman bile ona kendi bakışını, isteklerini, beklentilerini, kısaca kendi özgün soluğunu katabilenlerin, dolayısıyla yalnız kendi yazdıklarıyla değil kendinden sonra yazılanlara kattıklarıyla da yaşama serüvenini sürdürenlerin, bu bakımdan her vakit anılmaya değer bulunanların öyküsü.” (Kemal Özer)

ESERLERİ:

ŞİİR: İnsanlar (1943), Hürriyet (Suat Taşer ile, 1945), Dağda Ateş Yakanlar (1955), Susan Anadolu (1966), Ay Işığı (1973), Ömer Faruk Toprak - Tüm Şiirleri (eşi Füruzan Toprak tar. hazırlandı, 1983).

ANI: Duman ve Alev (1968).

ROMAN: Tuz ve Ekmek (1973).

HİKÂYE: Karşı Pencere (1975), Gönen Öyküleri (çocuk hikâyeleri, 1979).

GEZİ: Bir Geziden Kalanlar - Sosyalist Ülkelere Yolculuk (yay. haz. Füruzan Toprak, 2000).

DENEME: Ömer Faruk Toprak’ın Düzyazıları (haz. Füruzan Toprak, 1994), Ömer Faruk Toprak’ın Kaleminden Portreler (haz. F. Toprak, 1999).

Ayrıca Sosyalist Kültür Ansiklopedisi’ne (1980) madde yazmıştır.

HAKKINDA: Fahri Kaya / Geleceğe İnanan Değerli Bir Yazardı (Sesler, Eylül 1979), Hasan Hüseyin Korkmazgil / Yürek Dolusu Sevgi: Ömer Faruk Toprak (Sesimiz, Kasım 1979), Hasan Hüseyin / Erken Gidene (17.3.1980), Oktay Abdal / Her Kuşak Yeni Baştan (Cumhuriyet, 14.7.1988), Füruzan Toprak / Ömer Faruk Toprak’ın Düzyazıları (1994), Sennur Sezer / Yapıtları Yeniden Yayımlanan Bir 40 Kuşağı Ustası Ömer Faruk Toprak (Cumhuriyet Kitap, 24.2.2000).