Hilmi Oflaz

Yazar

Doğum
Ölüm
16 Mayıs, 1998
Diğer İsimler
Hilmi Oflaz Söztut, Ahmet Hilmi Bülentoğlu

 Yazar (D. 1926, Düzce – Ö. 16 Mayıs 1998, İstanbul). Tam adı Hilmi Oflaz Söztut. Söztut kelimesini kendisi ilave etmiştir. Trabzonlu bir ailedendir. Necip Fazıl Kısakürek öncülüğünde bir dönem sesini duyurmuş olanBüyük Doğu Hareketi”nin gönüllülerinden ve Necip Fazıl Kısakürek’in sırdaşıdır. Türk büyükleri ve Ehl-i sünnet alimleri ile ilgili sohbetlere katıldı. İstanbul’da ticaretle uğraştı, Necip Fazıl’ı tanıdıktan sonra onun yanından ayrılmadı. 1950 yılında evlendi, üçü kız beş çocuk babası oldu. Eşi 1987 yılında vefat edince, çocuklarının yanında kaldı.

Döneminin en renkli simaları arasında yer alan Hilmi Oflaz, 15 Mayıs 1998de Kuledibi Göğüs Hastalıkları Hastanesinde vefat etti. Eyüp Mezarlığında, üstadı Necip Fazıl’ın hemen yanı başına defnedilmiştir.

Oflazın 1987de vefat eden eşi Ayşe Oflaz Söztut’tan Yaşar, Ahmet, Arif, Melike ve Betül adlarında 5 çocuğu vardır.

Hilmi Oflaz’ın, 1968 yılında A. Arif Bülendoğlu takma adıyla Necip Fazıl Kısakürek – Hayatı Sanatı Aksiyonu adlı derleme bir eseri yayımlanmıştır.

Mehmet Niyazi Özdemir’in Dahiler ve Dediler adlı eserinde Hilmi Oflaz’a ve üstadı Necip Fazıl’a genişçe yer almıştır.

Ayrıca hakkında İrfan Dağdelen’in “Çile Yazılarım Hilmi Oflaz” (2001) adlı eseri yayımlanmıştır.

HİLMİ OFLAZ İÇİN NE DEDİLER?

 

Muzaffer Doğan:

 

 “Hilmi Ağabey tam bir vefâ ve cömertlik âbidesiydi.

Ayrılmaz parçası, pazar çantasıydı! Neler olmazdı ki o çantanın içinde: Ekmek, zeytin, peynir, helva; mevsimine göre, domates, biber, üzüm, bisküvi vs.

Ve KİTAP! O çantayı, hiç kitapsız görmedim desem mübalağa olmaz!

Beyazıt’da bir yerde, hiç umulmadık anlarda “Hilmi Oflaz Sofrası” kuruluverirdi. Sofrada, genellikle şiirle, edebiyatla, fikirle hemhâl olan Üniversiteli gençler yer alırdı.

Sohbet koyulaşır, Hilmi Ağabey konuşur, anlatır, coşar; sorular sorulur, cevaplar alınır ve sofra tam bir muhabbet sofrasına dönüşürdü.

Dağılırken, Hilmi Ağabey, bazı gençlerin cebine, çevreye farkettirmeden ve incitmeden harçlık sıkıştırır, bazılarına, birkaç cümle ile açıklamalar yaparak kitap tutuştururdu.

Hilmi Ağabeyin, bu işler için yaptığı masrafların kaynağı neydi? Zengin birisi miydi Hilmi Oflaz? Ne öyle ciddî bir geliri vardı, ne de zengin birisiydi O.

Değme zenginlerin çoğunda bulunmayan bir gönül zengini ve bir gönül adamıydı O.”

 

Dursun Gürlek:

 

“Necip Fazıl’a ve Büyük Doğu’ya destek olmak için ilgi çekici yöntemlere başvururdu. Çengelköy’deki evine postacı her ay veya her hafta kucak dolusu Büyük Doğu getirirdi. Hilmi Bey, kendisini, karısını, beşikteki çocuğunu abone etmişti. Oysa bunların dışında da bazı isimlere dergi gelmişti. Merhum Hilmi Bey, abone sayısı çoğalsın, Üstad şevke ve gayrete gelsin diye tavuklara, horozlara da bir takım isimler takarak Büyük Doğu’ya abone yapmıştı.

“Hilmi Oflaz, üstadı Necip Fazıl hapishaneye düşünce, o da peşine düşmüş, Mahmutpaşa’daki tezgahını bırakıp pılı pırtıyı Toptaşı Cezaevi’nin kapısına taşımıştı. Geçimini temin etmek, bu arada üstadın ihtiyaçlarını karşılamak, arandığı zaman anında arz-ı endam etmek için tam bir buçuk yıl Toptaşı Cezaevi’nin kapısında zarf, kağıt vesaire satmaya başlamıştı. Burada bulunduğun sürece ve görüşme saatlerinin dışında üstadı görebiliyor musun?’ sorusuna şöyle cevap vermişti: ‘Bulutların ardından güneşin görünmesi gibi camın önünden geçerken parmaklıkların arasından görüyorum’

Üstad Necip Fazıl, şık ve zarif görünümü içinde, bu hırpani kıyafetli ve zahiren perişan, batınen huruşan adamı da yanından ayırmaz, gittiği her yere birlikte götürürdü. Bir gün yolu Bursa’ya düşmüş, üstad beraberinde bulunan Hilmi Ağabey’i şehrin en lüks otellerinden biri olan Çelik Palas’a çay içmeye götürmüş, orada bulunan Cumhuriyet Halk Partili ve Adalet Partili bazı milletvekillerine yanındaki Hilmi Ağabey’i şöyle takdim etmişti: ‘Fare tıkırtısından ürkecek kadar hassas, kralları önünde eğdirecek kadar irade sahibi, arslanların önüne çırılçıplak atlayacak kadar cesur, aziz dostum işportacı Hilmi Oflaz.’”

 

KAYNAK: Dursun Gürlek / Meçhul Meşhurlar (Büyük Kurultay gazetesi, 29.11.1999), Hüdavendigar Onur / Türk Sağı Sözlüğü (2001), İrfan Dağdelen / Çile Yazılarım Hilmi Oflaz (2001), Cem Sökmen - Mustafa Aydın / Kitap Âşığı Bir Garip Hilmi Oflaz (Zaman gazetesi, 20 Ağustos 2005), Bir Hilmi Oflaz Vardı (facebook, 17.05.2020).

 

KİTAP ÂŞIĞI BİR GARİP HİLMİ OFLAZ

Merhum Necip Fazılın iki mısralık şiirlerinden biri şöyledir: Garip geldik gideriz, rafa koy evi barkı / Tek, dudaktan dudağa geçsin ölümsüz şarkı!”

O, bu şiiri yazarken kimi veya kimleri düşünmüştür bilmiyoruz. Ancak bildiğimiz bir şey var ki Hilmi Oflaz Ölümsüz Şarkının dudaktan dudağa geçmesi için varlığını feda etmiş, evi, barkı’rafa koymuş çok önemli bir insandır. Hilmi Oflaz derken, evinde otuz tane kitabı olmayan binlerce üniversite mezunu insanın bulunduğu bir ortamda evini 30 bini aşkın kitapla doldurmuş bir şahsiyetten bahsettiğimizi unutmayalım. Batıda, Batı kültürü için hayatını vermiş böyle bir insan olsa belki adına kitaplar yazılırdı. Ancak bizdeki kültür atmosferi anti-yerli bir çerçeveye sahip olduğu için burada görünür ve tanınır olmak, aydınların kalitesi veya tutarlılığına değil kendi topraklarına yabancılaşmasına bağlıdır. Önemli; ancak “değerli” olmayan birçok insanı çok rahat tanıyabilirken, hem önemli hem de değerli birçok insan tarihin ve mezarlıkların tozlu köşelerine terk edilmiş durumdadır.

Yardımseverliğiyle, fedakârlığıyla, maddî hırslardan kopuk; sürekli başkalarını düşünen feragatiyle modern düşünce ve anlayış kalıplarına meydan okuyan Hilmi Oflaz, maalesef layıkıyla tanınmamıştır. Eğer Hilmi Oflaz gibi bu fani dünyaya “gönüller yapmaya gelen” samimiyet abideleri yeterince tanınsaydı, Türkiyede kimisi yoklar âleminde var olan, kimisi de büyüdükçe küçülen, merhum Necip Fazılın ifadesiyle meselesiz, gerçeksiz yarı-aydınlara itibar edilmez bunların hepsi birer birer sîgaya çekilirdi.

Necip Fazıl, Hilmi Oflaz ile beraber kendisini dinlemeye gelen gençlere: Hilmiyi cevheriyle tanıyor musunuz? Hilmi uçaktan hızlı gider, kamyondan çok yük taşır! der. Dahiler ve Deliler adlı romanını Dostluk ve vefa abidesi Hilmi Oflazın aziz hatırasına diyerek ithaf eden Mehmed Niyazi Özdemir, onu, “Serâpâ samimi bir insandı. Gerçekten de aziz bir dost idi. Sevdiğini tam severdi. İkiyüzlülük, hulûs çekmek, çalım nedir bilmezdi. Dostlarından esirgeyeceği hiçbir şey yoktu. Kırk yıl yanında bulundum; Allah diyen bir kulun aleyhinde konuştuğunu duymadım. Milli meselelerde hizmeti geçmiş bir kimsenin aleyhine katiyen kimseyi konuşturmazdı. Paralı, parasız zamanı olmuştur; ne varlığın gururunu yaşadı, ne de yokluğun ıstırabını çekti. Şahsi hiçbir sevincine, üzüntüsüne şahit olmadım; sevinç ve üzüntüleri dostları milleti ve ümmeti içindi.” cümleleriyle anlatıyor.

Gazeteci Yusuf Ziya Cömert ise Hilmi Oflazı bir aşk adamı olarak vasfediyor ve şöyle diyor: Hilmi Abinin her halinde gözle görülür bir şey olarak aşk vardı. Simsiyah gözlerinde, dudaklarında, boyun damarlarında, sesinde, sözünde, öfkesinde, sevincinde, özleminde, vefasında yaşayan bir şeydi aşk. Çok âşık gördüm. Fakat Hilmi Abiden daha büyük aşık tanımadım.”

 

Hilmi Oflaz Söztut!

 

Ailesi aslen Trabzonlu, ancak kendisi Düzce doğumlu (1926). Ortaokul mezunu. Askere gidişi de oldukça ilginç. İstanbul/Hadımköye askere giderken kitaplarını ve gazetelerini de valizle götürüyor. Komutanlarıyla görüşüp, onlar için izin istiyor. Okumazsam yapamam.” diyor. Okumak öyle önemli bir şey daha o yıllarda onun için. Terhis olurken de kitap hacmi üç valize çıkmış bir halde yine biriktirdiği dergi ve gazetelerle ayrılıyor Peygamber Ocağından...

Halasıyla birlikte geliyor İstanbula. Zaten halasının kızıyla da daha sonra evleniyor. Halası Çengelköy’de Rasathane yakınlarında bir köşk alınca orada oturuyorlar. Durumları o zaman gayet iyi. Babasının Düzce’de tütün tarlaları var, oldukça varlıklı bir aileye mensup. Ancak ailevi ve ekonomik şartların değişmesiyle yokluk günlerinin sökün etmesi fazla uzun sürmüyor. Aile büyükleriyle yaşadığı tartışmalardan sonra soyadına bir Söztut kelimesi ilave ediyor. Kızı Betül Özdemir, bunu anlatırken, Kimse bilmez Hilmi Oflazın asıl adının Hilmi Oflaz Söztut olduğunu. Bu ifadeyi hem kendisine hem de akrabalarına hitaben sözünde durmanın önemini belirtmek için koydurmuştur. Kütükte de öyledir, diyor.

Kızı Betül Hanım, yakın arkadaşları olarak Düzceli Reşat Şen ve Akyazılı Mehmet Niyazi Özdemir beyleri sayıyor. Hilmi Oflaz, tiyatro gösterileri ve konferanslar vesilesiyle Necip Fazılla Anadoluya açıldığında 5-6 ay gelmediği oluyor. Betül Hanım, Biz çocukluğumuzda babamızı göremezdik. Ahmet ağabeyim anlatıyor, Üstad eve gelmiş. Anneme, Hilmiyi merak etme. Benim azatlı kölemdir. Bir ihtiyacın olursa beni ara” demiş.”

Oflazın 5 çocuğu var. Yaşar hanım en büyükleri. Diğerleri ise Ahmet, Arif, Melike ve Betül. 1987de eşi Ayşe Oflaz Söztut vefat eder.

Betül Hanım, amansız hastalığı sırasında kitaplarından binlercesinin ziyan olduğunu ifade ediyor: Hasta yatağında kitaplarla dolu evini son bir kez daha görmek istemişti; ama nasip olmadı. Cebindekini son kuruşuna kadar karşısındakine vermek isteyen, ‘yok’ demeyi bilmeyen, yoksa bile bulmak için kendini helak eden biriydi, yok kelimesinden nefret ederdi”.”

Kese kağıtlarına envai çeşit çerez doldurur, eve gelene kadar kimi gördüyse ikram eder, çocuklara da torbanın dibinde artık ne kaldıysa onlar verilir. Tavuklarının hep adı vardır: Küpeli, Çilli, Karakız. Bir dönem Büyük Doğu dergisine abone yapılmış, adlarına dergi alınmıştır! Kedileri hâlâ o evde ve bahçede yaşıyor. Oğlu Ahmet Bey ilgileniyor. Nesil nesil kediler hâlâ o kapının köşesinden ayrılmamış.

 

Söz ustasıydı

 

Onu tanıyanlar hiç umulmadık anlarda ağzından dökülen şairane ifadeleri, verdiği şaşırtıcı cevapları anmadan edemiyorlar. Bir sohbet esnasında eleştiride ileri gittiğini düşündüğü dostuna “Devlet selamette, hükümetler rezalette; milletin bir kısmı gaflette, bir kısmı hayrette, bir kısmı gayrette; ama devlet selamette” derken her şeye rağmen günün seline kapılmayan etrafına umut aşılayan bir ruhî coşkunluğu sergiliyordu. Eski bir milletvekilinin önemli hizmetleri bulunan bir devlet adamımız hakkında söylediği sert sözler karşısında: “Beyefendi, söylemediklerinize saygımız sonsuz; ancak söylediklerinize iştirak edemeyeceğiz” deyişi de ayrı bir söz ustalığı numunesidir. Yine bir sohbette son yüzyıl içinde yerli düşüncenin devamlılığı adına büyük emek sarf etmiş iki değerli münevvere haksız tenkitler gelince, bu isimlerin verdikleri mücadele uğrunda çektikleri sıkıntıları hatırlatırcasına Belalar bizim olsun, safâlar sizin olsun. Rabbimizden gelen belayı biz çiçek gibi göğsümüzde taşır, mutluluğu onda bulmaya çalışırız. Ama size safâ değil de, bela gelirse manda pisliği gibi dağılırsınız” diyor. Evlenmek için münasip birini arayan yakından tanıdığı üniversiteli gence, bir arkadaşının kızını tavsiye ederken kendine has edasıyla söylediği şu cümle sevenleri tarafından unutulmuyor: Bir Allahı, bir de seni tanır...””

Ya, Ötüken Yayınevinden Necip Fazılın Adanada vereceği konferansta satmak üzere, konsinye usulü 100er tane aldığı, Necip Fazılın Reis Bey ve Vecdi Bürünün Nasıl Öldüler” adlı kitaplarını, gelen dinleyicilere bedava dağıttığı sırada yayınevinin ortaklarından Özer Revanoğlunun Ne yapıyorsun Hilmi Ağabey?! sorusuna, gayet soğukkanlılıkla, Dağıt Revanoğlu, sen de dağıt, yayılsın!..”” deyişine ne demeli..

 

Pasaportsuz vizesiz hacca gitti

 

1971 yılında arabasıyla hacca gitmeye karar veren Mehmed Niyazi Özdemirin ağabeyi Ziya Özdemir yola çıktıktan kısa bir süre sonra Hilmi Oflazı görür. Hâl hatırdan sonra onların nereye gittiğini öğrenen Hilmi Oflaz, Ben de geliyorum” diyerek hiç kimseye haber vermeden hac yolculuğuna dahil olur. İşin hayret verici tarafı ise şudur: Bu yolculuk sırasında Hilmi Oflazın üzerinde ne pasaport ne de nüfus cüzdanı bulunmaktadır!

Hilmi Oflaz bir Vefa Abidesidir. 1960lı yıllarda Necip Fazıl cezaevine girince Mahmutpaşadaki tezgahını satarak tam 1,5 yıl Toptaşı Cezaevinin kapısında beklemiş, Necip Fazılın ihtiyaçlarını karşılamaya çalışmıştır. Kendisine Üstadı görebiliyor musun Hilmi Ağabey?” diye soranlara verdiği cevap yine onun emsali az bulunur şahsiyetini yansıtmaktadır: Bazen bulutların arasından güneşin görünmesi gibi demir parmaklıkların arkasından görünüyor.”…

”

Hilmi Oflaz, yerinde durmaz!

 

Yaşadığı hayatla, Bana ne!”demeden, menfaatim ne diye sormadan, elinden gelen her şeyi yapmak için gösterdiği çaba ve kararlılıkla dünyanın faniliğini adeta kişiliğinde tecessüm ettirmiş olan Hilmi Oflaz, dünyevileşmeye lafzen değil ruhen karşı durmak isteyenler için muhteşem bir örnektir. Hilmi Oflazın mücadelesi kendileri için hiçbir şey istemeyenlerin, başkaları için hiçbir şey istemeyenlere rağmen yürüttükleri mücadeledir.

Dünyevileşme derken Hilmi Oflazın ders dolu bir hatırasını nakledelim: Zenginliğiyle övünen bir tanıdığı Hilmi Oflaza sorar: Neyin var? Onun cevabı acı bir gülümseme ve şu cümlelerdir: Dostlarım, kitaplarım bir de sigaram var. Midesiyle toprağa basan insanların edinmeyi hayal ettikleri servet, sadece bir dostumun verdiği bir şeyin yanında hiç kalır.”

Hilmi Oflaz sohbetlerde dostlarına kendisini şu sözlerle ifade eder: Benim hayatım dört devreden ibarettir: İKBAL, İDBAR, İKMAL ve İCMAL... O, Mahmutpaşadaki işportacı tezgahından kazandığını millî ve manevi değerlere hizmet etme çabası içindeki gençlerle birlikte harcayan, aynı gençlere Ekmeğim var, peynirim var, gelin!diyerek cömertliğini sergileyen, onların sıkıntılarına çözüm bulmaya çalışan, halden anlayan, dertlere ortak olan müstesna bir insandı.

 

Çoraplar ve kitaplar

 

Mahmutpaşada bir tezgah düşünün ki sergisinde çoraplar, askı ipinde Büyük Doğu” dergileriyle dolu olsun. İnsanların oraya ucuza bir şeyler almaya geldiği besbelli; fakat Hilmi Oflaz yılmıyor. Ara ara sattığı malları yerine bırakarak, elinde Büyük Doğu dergisi Hanımlar, beyler! Sadece giyim kuşamınızı düşünmeyin, biraz da kafanızı düşünün. Şu dergilerden bir tane alın, siz okumasanız da çoluk çocuğunuz okur!..”diye bağırıyor. Fakat bütün çabasına rağmen dergiler bir türlü satılmıyor. Üstadının şevkinin kırılmamasını sağlamak için bulduğu çözüm ise insanı acı acı gülümsetiyor. Hilmi Oflaz beslediği tavuk ve horozlara isimler takarak hepsini Büyük Doğu dergisine abone yapıyor, her ay postacının getirdiği dergileri de eşe dosta dağıtıyor. Onun cömertliğinin en önemli göstergesi de bir ömür boyu bin bir çileyle biriktirdiği 30 bini aşkın kitap ve bir o kadar dergileri İSAMa (Türkiye Diyanet Vakfı İslam Araştırmaları Merkezi) bağışlamasıdır.

 

Burcu Öztürk (torunu) Hep hayatın içindeydi, bana böcekleri bile sevmeyi öğretti

 

Ben, onun kızı Yaşar Hanımdan torunuyum. Son yıllarında hep birlikte olduk. Kitaplarla dolu evinde, yanında hepsi hazır dolu 5 bardak demli çayı ve harıl harıl okuduğu kitaplarıyla hatırlıyorum. 10lu yaşlarımın başındaydım ve Bu kadar kitap neden var burada, neden dedem sürekli okuyor?, diye soruyordum kendime.

Bana hayatı, tabiatı, okumayı her şeyi sevdirdi. Böcekleri bile yakalar, üstüne boş bir yoğurt kabı örter, sonra açar yürümesini izletir, sonra yine kapatır, sonra da bırakırdı. Bahçesinde kaplumbağaları vardı. Onlarla böceklerle, taşlarla oynardık. Güzel taşları bahçenin bir köşesinde biriktirmeyi ondan öğrendim. Giderek yüksekçe bir tepe olmuştu. Başında oturur, taşları seçer konuşurduk. Toprakta yalınayak yürümeyi o öğretmiştir. Annemler Basma ayağın pisleniyor.”derdi; ama o değişik bir insandı... İlesama, Türkocağına beraber giderdik...

 

Ahmet Oflaz Söztut (oğlu) Kitap deryasında büyüdük

 

Şimdi rahmetli olan soyadını hatırlamadığım Zihni abi vasıtasıyla Mahmutpaşadayken Necip Fazıl Üstadla tanıştığını biliyorum. İstanbula ilk geldiğinde halasının Çengelköydeki köşkünde kalıyorlar. Halası köşkü satıp başka bir yere geçince o da Kulelinin sırtlarında bir gecekondu çeviriyor. Hâlâ ben o evde kalıyorum. 7 odalı evin her yeri; ama her yeri kitap doluydu. Ortada sadece yatmak için yataklar var. Başka bir eşya yok. Biz böyle kitapların içinde büyüdük. Her an, banyodayken bile kitap okumaya çalışırdı. Onunki bir tutkuydu. Allah bize zaman, fırsat, sıhhat vermiş, biz bu işe gönül koymuşuz. Niye okumayalım?” derdi. Çileli bir hayatı vardı; ancak bize yansıtmamaya çalışırdı. 30-40 bini aşkın kitabı bir o kadar da dergi koleksiyonu vardı. Her fikir ve düşünceden binlerce dergiyi biriktirir, mutlaka okurdu. Babamla 5 kardeş bir arada olup da yemek yediğimizi -bayramlar dışında- hatırlamam. Hep dışarılarda, konferanslar ve sohbetlerde olan, son vapurla eve gelen; ama bize karşı son derece anlayışlı, şefkatli bir insandı. Biz onun ızdırabını, heyecanını ve aşkını arkadaşlarından çok anlamış değiliz. Arkadaşları onu bizden çok daha iyi anlamıştır. O arkadaşlarına karşı çok vefalıydı, arkadaşları da ona karşı çok vefalı oldular. Mahmutpaşadaki tezgahı kapattıktan sonra kitapçılık yapmaya çalıştı. Üstad Necip Fazılla birlikte Anadoluyu karış karış dolaşıp kitap sattı. Ama nasıl? Yayınevlerinden diyelim bin tane kitap alıyor, yarısını sattıysa öbür yarısını da gençlere dağıtıveriyor. Parası hiç olmadı, zaten parayla da işi olmadı! 15 Mayıs 1998de Kuledibi Göğüs Hastalıkları Hastanesinde vefat etti. Kitaplarını ve dergilerini kardeşi yerindeki Mehmet Niyazi Özdemir beyin tavsiyeleriyle Diyanete bağlı İSAMa (İslam Araştırmaları Merkezi) bağışladık.

 

Her haliyle cömert bir insandı

Rahmetli günün değişik zamanlarında birdenbire zuhur eder, içeri girdiğinde sessiz olan meclis şenlenir, hareketlenirdi. Bir bir oturanlara hâl hatır sorar şakalaşırdı. Bu esnada masa üzerindeki sigara paketlerinden birer dal sigara almayı ihmal etmezdi. Sonra aldığı sigaraları lime lime olmuş ceketinin iç cebinden çıkardığı ağız tarafı tamamıyla yırtılmış Bafra paketinin içine istiflerdi. Kendisi Bafradan başka sigara içmezdi. Neden o sigaraları topladığına gelince, sohbetin devamında o sigaraları çıkartır, yine halihazırdaki dostlara ikram ederdi. Evet ikram kelimesi Hilmi Oflazın şahsında gerçek mânâda kendini gösterirdi. Öğle üzeri İlesamda envai çeşit bir sofraya denk gelirseniz, bilin ki o ikramı yapan kişi Oflazdan başkası değildir. Elinde çeşitli poşetler içerisinde zeytin, peynir, bal, reçel, dolma, börek ne bulduysa getirmiş orada bulunanlarla -tanısın tanımasın- paylaşmıştır.

Gerçi tanımadığı kimse hemen hemen yok gibiydi. Yeni tanıştırılan bir kişiyle bile öyle sıcak bir diyalog kurardı ki o kişide yılların ahbabı hissi uyandırırdı. Elimizdeki kitapları, dergileri, broşürleri uzun uzun inceler, kendi arşivinde olmayanına denk geldiğinde ise onu elde etmek için ısrarlı davranırdı. Çok büyük bir matbu arşive sahip olduğu evine gidenlerce bizzat anlatılırdı. Özellikle Necip Fazıl ile ilgili yazılmış ne varsa onda bulmanız mümkündü. Kırışmış yüzü, zayıf bedeni, Üstadına benzeyen bıyıkları, jest ve mimikleriyle her ne kadar onun metafizik oğlu olarak tanınsa da Necip Fazıl Kısakürekin özünde yaşayan, belki de onun ölümünden sonra ruhunu, ahlakını yaşatan bir mirasçıydı. Kibirli edebiyat dünyası ya da sanat camiası içinde elbette ki hak ettiği değeri bulamamıştır. Engin bilgisi, kültürü, mütevazılığının altında kaybolmuş gibi görünse de asla bir referans adamı olarak görülmese, ciddiye alınmasa da onu seven insanların gönlünde en az anlattıkları, naklettikleri kadar ihtişamlı bir şekilde yaşayacaktır.

 

Alınmışsa alınmıştır!

 

Otobüse koştular, bindiklerinde tıknefestiler. Birkaç durak sonra bilet kontrolcüsü otobüste dolaşmaya başladı. Bilet kontroldeyip yürüyor, yolcular da biletlerini gösteriyorlardı. Hilmi Oflaz da bilet olduğu düşüncesiyle Niyazi hiç endişe etmiyordu. Kontrolör bunlara yaklaştı. “Bilet kontrol”, dedi ve Hilmi Oflaza baktı. O, gayet soğukkanlı bir şekilde cevap verdi: Ne soruyorsun? Alınması lazım geliyorsa alınmıştır. Alınmamışsa alınmayacak demektir! Kontrolör şaşırır gibi oldu; ne demek istediğini pek anlayamadı; yanlış bir iş yaptığını zannetti. “Afedersiniz” diyerek uzaklaştı. (Mehmed Niyazi, Dâhîler ve Deliler s.192)

 

Üstadının tarifi

 

Bursa Çelik Palas Oteline gitmişlerdi. Otelde o sırada milletvekilleri de bulunuyordu. Hilmi Oflaz sessizce Necip Fazılı takip etti. Adını söylemeyince Üstad onu takdim etmenin lüzumunu duydu. Sağ eli de Hilmi Oflazın omuzundaydı: Fare tıkırtısından ürkecek kadar hassas; kralları önünde eğecek kadar gözü kara, irade sahibi; aslanların önüne çırılçıplak atlayacak kadar cesur aziz dostum işportacı Hilmi.”” (a.g.e., s.228)

Not: Dosyanın hazırlanmasındaki katkılarından dolayı merhum Oflazın ailesine ve yakın arkadaşı Reşat Şen Beye teşekkür ederiz.

(Zaman gazetesi, 20 Ağustos 2005)

 

 

 

 

Yazar: Cem SÖKMEN - Mustafa AYDIN

AİLESİ, DOSTLARI, YAKIN ÇEVRESİ

Halasıyla birlikte geliyor İstanbul’a. Zaten halasının kızıyla da daha sonra evleniyor. Halası Çengelköy’de Rasathane yakınlarında bir köşk alınca orada oturuyorlar. Durumları o zaman gayet iyi. Babasının Düzce’de tütün tarlalaları var, oldukça varlıklı bir aileye mensup. Ancak ailevi ve ekonomik şartların değişmesiyle yokluk günlerinin sökün etmesi fazla uzun sürmüyor. Aile büyükleriyle yaşadığı tartışmalardan sonra soyadına bir “Söztut” kelimesi ilave ediyor. Kızı Betül Özdemir, bunu anlatırken, “Kimse bilmez Hilmi Oflaz’ın asıl adının Hilmi Oflaz Söztut olduğunu. Bu ifadeyi hem kendisine hem de akrabalarına hitaben sözünde durmanın önemini belirtmek için koydurmuştur. Kütükte de öyledir.” diyor.

Kızı Betül Hanım, yakın arkadaşları olarak Düzceli Reşat Şen ve Akyazılı Mehmet Niyazi Özdemir beyleri sayıyor. Hilmi Oflaz, tiyatro gösterileri ve konferanslar vesilesiyle Necip Fazıl’la Anadolu’ya açıldığında 5-6 ay gelmediği oluyor. Betül Hanım, “Biz çocukluğumuzda babamızı göremezdik. Ahmet ağabeyim anlatıyor, Üstad eve gelmiş. Anneme, Hilmi’yi merak etme. Benim azatlı kölemdir. Bir ihtiyacın olursa beni ara. demiş.”

Oflaz’ın 5 çocuğu var. Yaşar hanım en büyükleri. Diğerleri ise Ahmet, Arif, Melike ve Betül. 1987’de eşi Ayşe Oflaz Söztut vefat eder.

Betül Hanım, amansız hastalığı sırasında kitaplarından binlercesinin ziyan olduğunu ifade ediyor: “Hasta yatağında kitaplarla dolu evini son bir kez daha görmek istemişti; ama nasip olmadı. Cebindekini son kuruşuna kadar karşısındakine vermek isteyen, ‘yok’ demeyi bilmeyen, yoksa bile bulmak için kendini helak eden biriydi, ‘yok’ kelimesinden nefret ederdi.”

Kese kağıtlarına envai çeşit çerez doldurur, eve gelene kadar kimi gördüyse ikram eder, çocuklara da torbanın dibinde artık ne kaldıysa onlar verilir. Tavuklarının hep adı vardır: Küpeli, Çilli, Karakız. Bir dönem Büyük Doğu dergisine abone yapılmış, adlarına dergi alınmıştır! Kedileri hâlâ o evde ve bahçede yaşıyor. Oğlu Ahmet Bey ilgileniyor. Nesil nesil kediler hâlâ o kapının köşesinden ayrılmamış.

1971 yılında arabasıyla hacca gitmeye karar veren Mehmed Niyazi Özdemir’in ağabeyi Ziya Özdemir yola çıktıktan kısa bir süre sonra Hilmi Oflaz’ı görür. Hâl hatırdan sonra onların nereye gittiğini öğrenen Hilmi Oflaz, “Ben de geliyorum” diyerek hiç kimseye haber vermeden hac yolculuğuna dahil olur. İşin hayret verici tarafı ise şudur: Bu yolculuk sırasında Hilmi Oflaz’ın üzerinde ne pasaport ne de nüfus cüzdanı bulunmaktadır!

Hilmi Oflaz bir “Vefa Abidesi”dir. 1960’lı yıllarda Necip Fazıl cezaevine girince Mahmutpaşa’daki tezgahını satarak tam 1,5 yıl Toptaşı Cezaevi’nin kapısında beklemiş, Necip Fazıl’ın ihtiyaçlarını karşılamaya çalışmıştır. Kendisine “Üstadı görebiliyor musun Hilmi Ağabey?” diye soranlara verdiği cevap yine onun emsali az bulunur şahsiyetini yansıtmaktadır: “Bazen bulutların arasından güneşin görünmesi gibi demir parmaklıkların arkasından görünüyor…”

 

Çoraplar ve kitaplar

 

Mahmutpaşa’da bir tezgah düşünün ki sergisinde çoraplar, askı ipinde “Büyük Doğu” dergileriyle dolu olsun. İnsanların oraya ucuza bir şeyler almaya geldiği besbelli; fakat Hilmi Oflaz yılmıyor. Ara ara sattığı malları yerine bırakarak, elinde Büyük Doğu dergisi “Hanımlar, beyler! Sadece giyim kuşamınızı düşünmeyin, biraz da kafanızı düşünün. Şu dergilerden bir tane alın, siz okumasanız da çoluk çocuğunuz okur!..” diye bağırıyor. Fakat bütün çabasına rağmen dergiler bir türlü satılmıyor. Üstadının şevkinin kırılmamasını sağlamak için bulduğu çözüm ise insanı acı acı gülümsetiyor. Hilmi Oflaz beslediği tavuk ve horozlara isimler takarak hepsini Büyük Doğu dergisine abone yapıyor, her ay postacının getirdiği dergileri de eşe dosta dağıtıyor. Onun cömertliğinin en önemli göstergesi de bir ömür boyu bin bir çileyle biriktirdiği 30 bini aşkın kitap ve bir o kadar dergiyi İSAM’a (Türkiye Diyanet Vakfı İslam Araştırmaları Merkezi) bağışlamasıdır.

Askere gidişi de oldukça ilginç. İstanbul/Hadımköy’e askere giderken kitaplarını ve gazetelerini de valizle götürüyor. Komutanlarıyla görüşüp, onlar için izin istiyor. “Okumazsam yapamam.” diyor. Okumak öyle önemli bir şey daha o yıllarda onun için. Terhis olurken de kitap hacmi üç valize çıkmış bir halde yine biriktirdiği dergi ve gazetelerle ayrılıyor Peygamber Ocağı’ndan...  

Yazar: HABER

BİR HİLMİ OFLAZ VARDI!

Bir neslin çok renkli sîmâlarındandı.

Üstad Necip Fazıl’ı ve Büyük Doğu Fikriyatını tanıyınca peşini bırakmadı.

İşi bozulunca, Tahtakale’de işportacılık yapmaya başlamış. İşportacı tezgâhında Büyük Doğu Mecmuası da satarmış! Kendini kaptırınca,

‘Vatandaş! Büyük Doğuya gel, Büyük Doğuya gel!” diye basarmış çığlığı!

Çengelköyü sırtlarında, oturduğu gecekonduda beslediği horozlara ve tavuklara birer insan ismi yakıştırarak Büyük Doğu’ya çok sayıda abone olmuş!

Kendince, niyeti, Üstad’ı şevklendirmek!

İsmi, efsane gibi anılırdı, Üstadı tanıdığım yıllarda, İslâmî okur-yazar çevrelerde.

Şimdi hakkında yüzlerce eser, yüzlerce araştırma yazısı yazılmış, yüzlerce teze konu olmuş Necip Fazıl hakkında, derleme mâhiyetinde de olsa, ilk kitabı, ‘Ahmed Ârif Bülendoğlu’ takma adıyla Hilmi Oflaz hazırlamış ve yayınlamıştır.

1960 darbesi sonrası, ortalık biraz serbestler gibi olunca, Üstad, önce bellibaşlı şehirlerde, sonra da bütün Anadolu’da konferanslara çıkmaya başlayınca (1963’den 1979’a kadar), Hilmi Ağabey de, hep Üstad’ın yanında yer alır olmuş. O yıllarda, konferanslar, şehirlerin sinemalarında verilmektedir.

Hilmi Ağabey, işportacılıktan gelen tecrübesi ile, hemen Üstad’ın kitaplarını sinema girişinde ve bir tezgâh üstünde sergilermiş.

Hilmi Ağabeyi,1980’lerin başında, İstanbul’a öğretmen olarak geldiğimde tanıdım. Tanıyış o tanıyış! Vefâtına kadar Cağaloğlundaki kültür mekânlarında, derneklerde, vakıflarda, sık sık buluşup görüştük. Birbirimizi çok sevdik Ağabey kardeş olarak.

Birlik Vakfı, İlesam, Türk Ocağı, Marmara Kıraathânesi, buluştuğumuz, çay içip sohbet ettiğimiz yerlerin başında gelen mekânlardı.

Hilmi Ağabey tam bir vefâ ve cömertlik âbidesiydi.

Ayrılmaz parçası, pazar çantasıydı! Neler olmazdı ki o çantanın içinde: Ekmek, zeytin, peynir, helva; mevsimine göre, domates, biber, üzüm, bisküvi vs.

Ve KİTAP! O çantayı, hiç kitapsız görmedim desem mübalağa olmaz!

Beyazıt’da bir yerde, hiç umulmadık anlarda “Hilmi Oflaz Sofrası” kuruluverirdi. Sofrada, genellikle şiirle, edebiyatla, fikirle hemhâl olan Üniversiteli gençler yer alırdı.

Sohbet koyulaşır, Hilmi Ağabey konuşur, anlatır, coşar; sorular sorulur, cevaplar alınır ve sofra tam bir muhabbet sofrasına dönüşürdü.

Dağılırken, Hilmi Ağabey, bazı gençlerin cebine, çevreye farkettirmeden ve incitmeden harçlık sıkıştırır, bazılarına, birkaç cümle ile açıklamalar yaparak kitap tutuştururdu.

Hilmi Ağabeyin, bu işler için yaptığı masrafların kaynağı neydi? Zengin birisi miydi Hilmi Oflaz? Ne öyle ciddî bir geliri vardı, ne de zengin birisiydi O.

Değme zenginlerin çoğunda bulunmayan bir gönül zengini ve bir gönül adamıydı O.

Nazı geçenlere yaklaşır ve kendine has üslûbuyla fısıldar: “Tahsisât-ı mesture yok mu?” Maksadı, muhatabı tarafından anlaşılmıştır! Bütçe oluşur ve o bütçenin sarf edileceği yer de zâten bellidir.

”Hilmi Oflaz Sofrası”ndan maddî ve mânevî bakımdan gıdalanmış profesörler, milletvekilleri, bakanlar, başbakanlar biliyorum. Belki bu yazıyı okuyanların birçoğuna mübalağa gibi gelebilir amma, bu yazdıklarım gerçeğin tâ kendisidir ve yaşanmıştır.

Bu namsız ve nişansız adam, bütün bunları, vefâ ve muhabbet mayası ile gerçekleştirirdi.

Cenâzesi, Eyüp Sultan Kabristanı’na defnedilmek üzere, Eyüp Sultan Câmii Şerifîne getirildiğinde, cenâzesine katılan şöhret sahiplerini saymaya kalksam, hayretler içinde kalacağınızı biliyorum.

Onu, 16 Mayıs 1998’de, kendinden 15 yıl önce Sonsuzluk Yurduna uğurladığımız Üstad’ın yanıbaşında toprağa verdik.

Üstad Toptaşı Cezâevi’ne girince, Hilmi Ağabey, işporta tezgahını satar ve 18 ay Cezâevi civarında, görünürde işportacılık yapar; zarf, kağıt kalem vs. satmaya başlar. Esas niyeti ve rolü ise, arandığı zaman, anında Üstada ulaşmak!

Cezâevi civarında bulunduğu sıralarda görüşme saatleri dışında Üstadı görüp görmediğini soranlara, “bulutların ardından, güneşin görünmesi gibi, camın önünden geçerken, parmaklıkların arasından görüyorum!” cevabını verirmiş.

Üstad Necip Fazıl, şık ve zarif kıyafeti içinde, zâhirde hırpanî ve “perişan” bir kılıkta olsa da, gönlüyle “hurûşân” mizaçlı Hilmi Oflaz’ı, Bursa’da vereceği konferansa götürmüş. Konferans sonrası, Bursa’nın tanınmış otellerinden Çelik Palas’a çay içmeye gitmişler. Yağmurlu bir günmüş ve Hilmi Ağabey ıslandığı için, daha da garip bir görüntü ortaya çıkmış. Otelin lobisinde Üstad’ı gören bazı chp’li ve Adalet partili milletvekilleri, Üstada hürmeten ayağa kalkmışlar. Hal-hatırdan sonra, gözleri, Hilmi Ağabeye takılınca, Üstad bir manevra ile Hilmi Ağabeyi şöyle takdim etmiş:

“Fare tıkırtısından ürkecek kadar hassas, kralları önünde eğdirecek kadar irâde sahibi, arslanların önüne çırılçıplak atlayacak kadar cesur, aziz dostum Hilmi Oflaz!”

Bu Üstadâne vefâ sahnesini, bizzat Rahmetli Niyâzi Ağabeyden dinlediğimde, öyle etkilenmiştim ki, o anki ruh hâlimi kelimelerle anlatamam!

Üstad’ın, Hilmi Ağabeyin vefâsını anlatan şöyle bir sözünü de yine Mehmed Niyâzi Özdemir Ağabeyden dinlemiştim:

“Hilmi, uçaktan hızlı gider ve kamyondan fazla yük taşır!”

Hilmi Ağabeyi tanıdığım sıralarda, Mehmed Niyazi Özdemir Ağabeyi de tanıdım.

Büyük romancımız Niyâzi Bey, Hilmi Ağabeyi çok severdi. Hilmi Ağabey de Niyâzi Beyi çok severdi.

Niyazi Ağabey, Üstada ve Hilmi Oflaz’a çokça yer ayırdığı “Dâhiler ve Deliler” kitabında, Marmara Kıraathânesi’ni ve oranın müdâvimleri olan ve kendilerine “Marmaratör”denilen birçok renkli şahsiyeti, kendine has güzel bir üslûpla anlatmıştır.

Üstada, Hilmi Ağabeye ve Mehmed Niyâzi Özdemir Ağabeye, Rabbimden rahmetler niyâz ediyorum.

Rabbim, Onları Cennetinde buluştursun.

KAYNAK: Muzaffer Doğan / Bir Hilmi Oflaz vardı (facebook paylaşımı, 15.05.2020).

 

Yazar: Muzaffer DOĞAN

İLGİLİ BİYOGRAFİLER

Devamını Gör