Türk Dili ve Edebiyatı Profesörü,
akademisyen, araştırmacı yazar (D. 3 Aralık 1942, Mersin – Ö. 15 Eylül 2017,
İstanbul). Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi’nde Türk Dili
Bölümü’nü 1964 yılında bitirdi ve aynı yıl Societas Uralo- Altaica’nın tahsis
ettiği bursla doktora öğrenimi için Almanya’ya gitti.
Hamburg Üniversitesi’nde Prof.
Annemarie von Gabain’in yanında eski Uygurca, Göttingen Üniversitesi’nde Prof.
Gerhard Doerfer’in yanında Altayistik ve Genel Türkoloji okudu. 1970 başında
doktor unvanını aldı. Göttingen Üniversitesi’nde doktora öğrenimi görmekteyken
hocası Prof. Doerfer, 1968 yılında, İran’da konuşulan arkaik Türk dili
Halaçça’yı yeniden keşfetmişti, bu dilin Türkoloji için büyük önemini ortaya
koydu. O tarihten başlayarak 30 yıl boyunca diğer görevlerinin yanı sıra bu
arkaik dilin araştırılmasına Prof. Doerfer ile birlikte emek verdi; birçok
yayına imza attı.
Doktoradan sonra Türkiye’ye dönüp,
1974’ten 1984’e kadar Ankara Üniversitesi’nde çalıştı. 1974’te çalışmaya
başladığı Ankara Üniversitesinden 12 Eylül 1980 askeri darbesi sonrasında
ayrıldı.
1984 yılında Federal Almanya’nın
Bamberg Üniversitesi’nde yeni kurulan Türkoloji kürsüsüne davet edildi. Orada
1984-2008 arasında görev yaptı. 1994’te Berlin-Brandenburg Bilimler
Akademisince Turfan Komisyonu üyeliğine seçildi. 2008-2015 arasında da Bilkent
Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Türk Edebiyatı Bölümü’nde ders verdi.
Ankara’da
Saadet Çağatay’dan, Hamburg’da Annemarie von Gabain’den, Göttingen’de Gerhard
Doerfer’den Türkoloji ve Altayistik öğrendi.
UNESCO Türkiye Milli Komitesi’nin
Dünya Belleği İhtisas Komisyonu üyesi de olan Prof. Tezcan; İslamiyet Öncesi
Türk Dilleri ve Edebiyatları, Karahanlı ve Harezm Türkçeleri ve Edebiyatları,
Eski Anadolu ve Rumeli Türkçesi, İran Türk Dilleri, Leksikoloji, Türk
Dilleriyle Moğol Dilleri arasındaki ilişkiler, Dede Korkut Oğuznameleri, Oğuz
Han destanları, Evliya Çelebi Seyahatnamesi alanında da çalıştı.
Eski Uygurca metinler yayımladı.
İran’da alan araştırmalarına katıldı. Eski bir Türk dili olan Halaççadan
derlediği dil malzemesini işleyip G. Doerfer ile birlikte yayımladı. Ehliman
Ahundov’un derleyip düzenlediği Azerbaycan Folkloru Antologiyası’nı Azerbaycan
Halk Yazını Örnekleri (1978) adıyla basıma hazırladı. Robert Kolejin
rektörlüğünü (1979-81) yaptı. Hendrik Boeschoten ile birlikte Dede Korkut
Kitabı’nı yeniden okudu ve Dede Korkut Oğuznameleri (2001) adıyla yayımladı.
Türkolojinin önemli isimlerinden
Prof. Dr. Semih Tezcan, 15 Eylül 2017 günü İstanbul’da hayatını kaybetti. Almanya’dan Türkiye’ye dönerken uçakta
geçirdiği kalp krizi sonrasında Kurtköy Ersoy Hastanesi’ne kaldırılan ve 15
Eylül 2017 günü yaşama veda eden Prof. Dr. Tezcan için dün Maltepe Camisi’nde
cenaze töreni düzenlendi. Törenin ardından Tezcan, Karşıyaka Mezarlığı’nda son
yolculuğuna uğurlandı. Prof. Dr. Semih Tezcan, Avusturyalı ünlü Türkolog ve
TÜBA Şeref Üyesi Prof. Dr. Andreas Tietze’nin 65 yıllık çalışmasının ürünü
olan; TÜBA tarafından yayına hazırlanarak ilk dört cildi basılan “Tarihi ve
Etimolojik Türkiye Türkçesi Lugati Projesi”ni yürütüyordu.
ESERLERİ:
Azerbaycan
Halk Yazını Örnekleri (1994), Süheyl ü
Nev-bahar Üzerine Notlar (1994), Bir Ziyafet Defteri (1998), Dede
Korkut Oğuznameleri (Prof. Hendrik Boeschoten ile, 2001), Dede Korkut
Oğuznameleri Üzerine Notlar (2001).
KAYNAKÇA: İhsan Işık /
Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi
(2. bas., 2009), Türkçe, kıymetli bir oğlu Semih Tezcan'ı kaybetti
(cumhuriyet.com.tr, 17.09.2017).
SEMİH TEZCAN
İÇİN...
TÜRKÇENİN YASI
Yaşar MİRAÇ
Gök
rengi bayrak
Yarıya
indi
Türkçenin
büyük
Oğullarından
Semih
Tezcan hocam
Uçmağa*
gitti
Semih
hocam dilerim
Bilimden
emekten yana
Ömrünce
taşıdığın
Onur
Türkçe
gönüllülerine
Hep
örnek olur
KAYNAK:
Türkçe, kıymetli bir oğlu Semih Tezcan'ı kaybetti (cumhuriyet.com.tr,
17.09.2017).