Necati Mert

Tren geç geldi.

Yolcular kızmış, söyleniyorlar.

Adam; olup bitenin farkında değil, galiba en son inen de o oluyor.

Hatta, elinde bir küçük çanta, içinde, Allah bilir, misafirlik için alınmış yol yol

çizgili bir takım pijama, peronda da adım adımdır.

Garın dışına çıkıyor.

Serince bir yaz gecesi.

İlk kez bulunduğu şehre bakıyor adam. İlk ağızda gördükleri defa defa dinledikleriyle

tıpatıp, yıllar hiçbir şeyi değiştirememiş sanki: Çınarlar, az ötedeki anacaddeye

bağlanan yol, Hasırcılar Camii'ndendir belki, bir ezan sesi, yakınlardaki bir ızgaradan

ince in­ce köfte kokuları -durak şurada olmalıdır, durakta da çifter çifter atları ve Arnavut

sürücüleriyle paytonlar- geçen seyyar kabak çe­kirdeği satıcısı, onun: "Çer'dek taz'diiir bay'lar!"

seslenişi ve hiç büyük hayatları olmamış öyle insanlar... İçi sıcacık, ıpılık oluyor, yürüyor.

Şopar bir boyacı, önündeki işten başını kaldırdı, dinledi, son­ra kolunu, fırçasıyla birlikte,

sorulan mahalleden tarafa doğru bir olta kamışı gibi uzatıp adamı cevapladı.

Mahallede, daha ağzından itibaren bir koku: bir hanımeli mi, bir fesleğen mi yoksa musluk

taşında unutulmuş bir kalıp yeşil sa­bun ya da içinde çamaşır yıkanmış bir bahçe kokusu mu

yahut da hepsinin bir halitası mı olduğu pek kestirilemeyen güzel, hem de tuhafça bir koku vardı.

Her yerde rastlanmayan, sanki sadece bu mahalleye mahsus bir koku.

Adam; aradığıyla arasına yıllar girmiş, etrafta da çağrışımlara açık bir gariplik, tedirgin, çekingen, zaman zaman da utangaç, bah­çeler içindeki evler arasından ilerledi. Bereket, içinde ağabeylik eden bir başka adam daha vardı da ondan cesaret alıyordu.

Cami geçildikten epeyce sonra yol, geometrisini kaybetti. Meydanımsı bir şey oldu. Issızlaştı. Adama hissettirdi ki şehir me­zarlığı bu yolun devamındadır. Zaten evler de, yine bahçe içlerinde ama artık seyrektiler, hemen hemen ışıksızdılar, yıkıldı yıkılacaktı­lar. Ancak bütün bunlar, burada, adam için, hayrettir, ölümü hatır­latır değil, aradığı insanı canlandırıcı işaretler oldular. O insan, o insanın evi bunlarla aranıldı, bunlarla bulundu.

Orta ikide miydim, üçte miydim acaba? O güne kadar bilmediğim bir adreste, uzaktan, çok uzaktan akrabalarımız varmış, on­lardan birinin kızıymış Müzeyyen Abla, bir gün, koltuğunda bohçasıyla çıktı geldi, hayatımıza katıldı.

Geleceği bekleniyornuış; annem babam hiç saşırmadılar, Mü­zeyyen Abla'yı kızları bildiler, ona oda açtılar, yatak, dolap göster­diler, "Ev senin! Serbestsin!" dediler.

Şen şakraktı. Doğuştan mı? Yoksa, yalnız ve yardımsız kal­mıştı da, bizim, İstanbul ölçülerince ortalama olan hayatımızda fev­kalade zenginlikler ve kendisi için teselliler mi bulmuştu? Bundan mı şen şakraktı? Bilmiyorum! Ama bizden aldıkları olduysa da evi­mize, hele bana, unutamadığım neler vermiştir!

Müzeyyen Abla demek hamur işi demektir. Un demektir. Pas­ta, çörek, börek demektir. Evi, bunların kokusu ile sıcacık, ıpılık et­mek demektir. Öyle demektir ya, ben, onu, seyircisi olmuş bana, radyodaki şöhretli adaşına katılmış da şarkı söylerken, baktırdığı falını, dinleyicisi olmuş yine bana, dut ağacı altındaki ikindi kah­valtısında anlatırken... ve elbette, çığlık atar, "İçimden geldi çocuk!"
derken hatırlıyorum hep.           

Komşumuz Atiyânım Teyze'nin bir kızı vardı; Güler Abla. Duldur, deniliyordu. Sık sık bize gelir, iki abla "alt odaya kapanır, fal üstüne fal bakarlardı". Sonra, dut altında kahvaltı ederken öğre­nirdim: Bir doktor, bir mühendis, çok zaman bir deniz subayı, ne­dense hepsi de Müzeyyen Abla'dan küçük erkekler çıkardı fallar­dan. Sorardım! "Olsun be!" derdi, "Ne önemi var? Topu topu bir­kaç yaşçık!" Neler biliyordu bu Müzeyyen Abla, dalar giderdim! " Derken bir çığlık, korkardım! Nedir? Ne oluyor? Elini boş ver makamında sallar, "İçimden geldi çocuk!" derdi ablam.

Şarkılarımızda meyandan sonra nakarattan önce, hani kimile­rinde sanki biri sarp iki ses yamacı arasında kalmışçasına dar, yo­ğun ve çekimli olan bir yer vardır; işte Müzeyyen Abla, meyanı, bü­tün duyuş ve düşünüşü ile söyleyip, anlamını bildiğimiz anlamının ötelerine taşıdıktan sonra, susar, hatta biraz da fazlaca susar ve o yere, her zamankinden başka ama kendisine her zamankinden çok
yakışan bir hal ile iner; lahzada içimden bir şeyin çekilip alındığını duyarım; artık oda, dolap, yatak, radyo gündelik eşyadan değiller­dir; her şey hüzün ve melal kesilir; içimden gelir, onun da gelmiş­tir, karşılıklı çığlık atar, sonra da nakaratı geçeriz.

İç içe iki adamdan ağabeylik edeni, içinden:

"Güzelmiş! Güzel kadınmış! Kıvamlıymış!" dedi, iç geçirdi.

69 nolu hanenin kapısında durup kapı boşluğunu dolduran kadın, gerçekten henüz hiçbir yaprağı kartlamamış, yağlıcasından ve en boylusundan tam bir kadındı. Soluk kesiciydi. İçeriden vuran ışıkta saçları, omuzları ve ayva tüylü yanağı tutuşmuştu, Adama, tıpkı adamınki gibi, gözlerinin bütün akıyla, gözlerinin bütün sınırıyla iri iri baktı. Peşinden sırtını kapı çerçevesine verip adamdan yana olan bacağını da alacak, dizinden kıracak, çerçeveye onu da parmak uçlarından verecekti. Eski "Holivut" filmlerinde usuldür: Basma elbisenin de eteği hafiften sıyrılır ve kız bunu görmezden, bilmezden gelir. İhtimaldir, bunlar burada da olacaktı.

Olacaktı ya olamadı!

Kadın sabırlıydı. Her şeyin gönlünce olmasını bekler, beklerdi. İlk kez, beklediğimi oldurmak için ben de bir adım atayım, de­mişti; demişti ya onu da atmış sürdürememişti.

İç içe iki adamdan küçüğü:

"O benim Müzeyyen Abla'm! Laf söyletmem!" dedi.

Büyük olan, dediklerinden utandı.

Kadın... adamın ak ak, iri iri bakışlarının birden ufaklığını, sı­cak, çekimli ve mahzun bir hal ile o eski çocuk gözbebeklerine çe­kildiğini gördü. Gördü!.. Profil duramadı! Ancak bu hatıralı ve art niyetsiz bakışların onu tatminde yetersiz kalacağını da bedeninde tamamı tamamına hissetti. Hissetti... ve az önce atmayı denediği adımı bu kez de bu çocuğa karşı atmak istedi, tahrikle sordu:

"Niçin geldin öyleyse?"

Umdu ki çocuk, üstüne bu varılışla çözülecek, yeniden ak ak, iri iri bakışlı kocaman adam olacaktır.

Öyle olmadı.

Çocuk önüne baktı. Durdu. Bir Oktay Akbal cümlesi gibi ke­sik kesik, titrek, kırık, sanki hiç yüklemsiz:

"İçimden geldi de!.. Evine alırsın... fallarını anlatırsın... çöre­ğin vardır, yedirirsin... sonra şarkı falan! Bunlar olur, sanmıştım!" dedi.

İçeriye baktı. Her şey yerli yerindeydi. Düzenliydi. Sedir... Kırlentler... Yerdeki iki parça kilim... Komodin... Üzerindeki ayna... Önündeki çerçeveli fotoğraf! Dağınıklık olmadığı gibi aransa bir kül serpintisine de rastlanmazdı evde. Mücerret yaşanıyordu.

İçi sıcacık, ıpılık oldu.

"Belki, biran içimizden gelir, karşılıklı çığlık da atarız, diye de düşünmüştüm!"

"Git başımdan be çocuk!"

Ve ardından, çarpılan bir kapı sesi!

Kadın, kapıda bir an soluklandı. Sonra, koptu oradan. Deniz subayı olan muhayyel kocasının sureti önünden şuursuzca geçti, kendini dolabın başına dar attı, çöreklerinden yedi, yedi, yedi; ol­madı, toparlanamadı.

Sabah olduğunda, perişan, yatağındaydı. Hâlâ için için, çığlık çığlıktı.

Adam da, dönüş treni ertesi sabahtı, içinde bir adam daha, geceyi garda, yaz serinliği altında Müzeyyen Abla ve "Abla"sız Müzeyyen'le birlikte geçirdi.

Düşler-Öyküler, Nisan 1996, sayı: 1; Geceye Uçurulan Güvercinler)