Şair (D. 1845 / 46 - Ö. 1899, İstanbul). Müneccimbaşı Osman Sâib Bey’in kızıdır. Doğduğunda, teyzesi Şair Şeref Hanım tarih düşürdü. Nakiye Hanım sıbyan mektebine gitti. Annesi Sâmiye Hanım’ı küçük yaşta yitirince Şeref Hanım tarafından büyütüldü. Arkasından teyzesi, sonra da babası öldü. Yalnız kalan Nakiye Hanım, Darülmuallimat’a (Kız Öğretmen Okuluna) devam etti. Yenikapı Mevlevihanesi Şeyh Osman Salâhâddin Dede Efendi’ye katıldı. İkiz kardeşiyle birlikte Hoca Mecid Efendi’den Farsça öğrendiler. Nakiye Hanım, bitirdiği okula Farsça ve tarih öğretmeni olarak atandı (1880) ve ölene kadar bu görevde kaldı.
Yusuf Kamil Paşa’nın eşi Zeynep Sultan, yeğeni Mısır
Hidivi İsmail Paşa tarafından bir düğüne çağırılınca, Nakiye Hanım’ı da Mısır’a
götürdü. Üç ay sonra İstanbul’a döndüler. Nakiye Hanım, Paşa kızlarına Farsça
dersleri verdi, şehzadelerin öğretmenliğini yaptı. 1879-80’e kadar Hırka-i
Şerif’teki babadan kalma evinde, sonra bu evi satıp Hekimoğlu Ali Paşa
semtinde, üç yıl sonra da Davud Paşa Vakfından satın aldığı bir evi onartıp
ölene dek orada yaşadı. Vefat edince Yenikapı Mevlevihanesindeki Çınaraltı
Mezarlığında teyzesi Şeref Hanım’ın yanına gömüldü.
Nakiye Hanım, Türkçe ve Farsça şiirler yazdı. Bunlar kendi
yazısıyla bir mecmuada (İbnülemin Mahmûd Kemâl İnal’ın elindeki bu mecmua
içinde, kırk gazel, medhiye, şarkı, müstezad, tahmis, terci-i bend ve kıta
olmak üzere kırk dokuz manzume olduğunu belirtir), kardeşi Nebil Bey’in Divân’ının
sonunda, Malûmat gazetesinde, Ahmed Muhtar Begzâde’nin kitabındadır.
Nakiye Hanım’ın şiir bilgisi derin olup aruz veznini iyi kullanan bir şairdi.
Ayrıca hece ölçüsüyle de birkaç şiir yazmıştı. Bazı gazellerinde tasavvuf düşüncesi
hakimdir. Lugat-ı Farisiye adlı bir eseri de vardır. Bu eseri
dolayısıyla kendisine gümüş madalya (1883) verildi. Ayrıca öğretmenlik
mesleğindeki başarısı nedeniyle de II. Abdülhamid tarafından üçüncü dereceden
Şefkat nişanıyla (1897) ödüllendirildi.
HAKKINDA: Murad Uraz / Resimli
Kadın Şair ve Muharrirlerimiz (1957), Mübeccel Kızıltan / Divân Edebiyatı
Özelliklerine Uyarak Şiir Yazan Kadın Şairler (Sombahar, sayı: 21-22,
Ocak-Nisan 1994), İbnülemin Mahmud Kemal İnal / Son Asır Türk Şairleri (c. III,
2000).
