Eğitimci, edebiyatçı, romancı, oyun
yazarı, araştırmacı yazar (D. 5 Nisan 1944, Onar köyü / Arapgir / Malatya – Ö. 3 Şubat 2022,
İstanbul). Akçadağ İlköğretmen Okulu, Malatya Lisesi, İÜ Edebiyat Fakültesi
Klasik Diller ve Edebiyatları Bölümü mezunu. On iki yıl ilkokul öğretmenliği
yaptı. Eskiçağ Tarihi ve Klasik Arkeoloji sertifikaları aldı. Doktorasını,
bitirdiği bölümde tamamladı. Aynı bölümde dokuz yıl öğretim üyesi olarak
çalıştı. Van-Urartu, Enez ve Perge’ de arkeolojik kazılara katıldı. Fransa’da
Bizans dili ve epigrafisi, Paris ve Londra’daki çeşitli üniversitelerde
Alevilik üzerine araştırmalar yaptı. 1985 yılı sonunda yurtdışına çıkan
Kaygusuz altı yıl Paris’te yaşadı.
1987’de Strasbourg Üniversitesindee
başlamış olduğu “13. yüzyıl Türk Halk Tasavvufu ve Bizans Mistikleri”
adlı doktora tezini, özel yaşam koşulları nedeniyle tamamlayamadı. Ancak
yaşamakta olduğu Paris’te geniş bir kitaplık çalışması yaptı ve Paris’in
çeşitli üniversitelerinde konusuyla ilgili seminer ve dersleri izleyerek
kendisini Alevilik çalışmaları içerisinde buldu. Daha sonra Londra’ya
yerleşerek, çalışma ve araştırmalarını burada sürdürmeye başlayan Kaygusuz’un,
Alevilik inanç kurumları, felsefe ve tarihi üzerinde kitapları yayımlandı.
Çalışmalarını Londra’da sürdürdü.
Makaleleri Anadolu Araştırmaları,
Belleten, Arkeoloji ve Sanat, Türk Arkeoloji Dergisi, Kavga ve Kervan
dergilerinde yayımlandı. Devlet Tiyatroları repertuvarına alınmış üç oyunundan Silvanlı
Kadınlar, İstanbul Şehir Tiyatroları ve Adana Devlet Tiyatrosu, Diyarbakır
Şehir Tiyatrosu tarafından sahnelendi. İsmail Maşuki Duruşması oyunu,
Bakırköy Yunus Emre Özgün Oyun yazma yarışmasında mansiyon kazandı. Silvanlı
Kadınlar oyunuyla tanındı.
Alevilik üzerine çok sayıda
çalışmaya imza atan Eğitimci-Yazar İsmail Kaygusuz, 3 Şubat 2022 günü İstanbul’da
vefat etti. Uzun yıllardır İngiltere’de yaşamını sürdüren Kaygusuz, yaklaşık
bir yıl önce İstanbul’a gelerek tedavi görmeye başlamıştı.
İsmail Kaygusuz, 3 Şubat 2022 günü
Malatya’nın Arapkir ilçesine götürülecek. Pandemi nedeniyle İstanbul’da bir
uğurlama yapılmayacağını duyuran Kaygusuz’un yakınları, hava ve yol durumuna
göre 4 ya da 5 Şubat’ta Malatya’da Onar köyünde Hakk’a uğurlama erkanının
yapılacağını duyurdu.
ESERLERİ:
Roman: Son Görgü Cemi I (1991), Kentin
Kızı Plankia Magna (1997).
Oyun: Silvanlı Kadınlar (1999), Satılık
(Evlilik Oyunu, 1999), Kısır
(1999), Pascal ile Stephanie
(1999), Plankia Manga (1999), Oğlan Şeyh Maşuki Duruşması (1999), Baba Erenler (1999), Baba Resul (2001).
Araştırma-İnceleme: Bir Doğu Anadolu Köyünün Kültürel Geçmişi
Üzerinde Araştırma Onar Dede Mezarlığı ve Adı Bilinmeyen Bir Türk Kolonizatörü
Şeyh Hasan Onar (1983), Musahiblik (1991), Alevilik’te Dar ve Pirleri (1993), Alevilik İnanç Kültür ve Siyaset Tarihi ve
Uluları I (1995), Görmediğim
Tanrıya Tapmam (1996), Hünkâr
Hacı Bektaş Veli / ‘Bilim Bütün
Değerlerin Üzerindedir’ (1998), Alevilik,
Diyanet, Siyaset (2004), Hasan
Sabah ve Alamut (2004), Aleviliğin
Doğuşu: İslam İmparatorlukları Tarihinde İktidar Mücadeleleri (2005), Anadolu Bilgeleri: Anadolu’yu Aydınlatan
Düşün ve Eylem Adamları (2005).
Anı: Darbe Günleri (2001).
Çeviri: Üniversalist Tarih Avrupa Merkezci Tarihsel Bilincin Yıkımı Tarihin
Yeniden Keşfi (Karam Khella’dan, 2005).
HAKKINDA: Baba Resul - Darbe Günleri
(Kitap Rehberi, Aralık 2001), TBE Ansiklopedisi (2001), İhsan Işık / Türkiye
Yazarlar Ansiklopedisi (2001, 2004) – Encyclopedia of Turkish Authors (2005) -
Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi
(2006, gen. 2. bas. 2007), Eğitimci-Yazar İsmail Kaygusuz, Hakk’a yürüdü
(pirha.net, 03.02.2022).
