Divan
şairi (D. 1660 ?, İstanbul - Ö. 25 Mayıs 1724, Kahire). Asıl adı Ahmed’dir.
Medrese öğrenimi görerek yetişti. Müderrisliklerde, Halep (1718) ve Mısır
(1723) mollalıklarında bulundu. II. Ahmet’in şehzadelerinin sünnet düğünü için yazdığı
tarih ve kasidelerin çok beğenilmesi üzerine bir fermanla Melikü’ş-Şuârâ ilan
edildi. Şiirlerini Hamdi mahlasıyla yazdı, hicivleri yüzünden başı dertten
kurtulmadı. Mısır Valisi ile ilgili bir nüktesi nedeniyle zehirlettilerek
öldürüldüğü de rivayet edilir. Şiir dışında tarih, hadis, ahlâk ve biyografi
alanlarında eserler vermişti.
“Tâib’in
şiirleri içinde pahalılık gibi, yangın gibi devrinin toplumsal olaylarına
değinen, halk hayatını yansıtan nükteli kasideleri, günlük konular üzerine
padişah veya sadrazama sunduğu manzum mektupları dikkate değer.” (Behçet Necatigil)
ESERLERİ:
Simaru’l-Esmâr
(1835), Kitabu’l-Âhlaku’l-Ahmedî
(Kâşifî’nin Ahlâk-ı Muhsinî eserinden çeviri yoluyla derleme, 1840), Hadikatü’l-Vüzerâ
(Rami Mehmed Paşa’ya kadar 108 Sadrazamın biyografisi, ilk dört zeyli ile
birlikte 1854), Sıhhat Abad (kırk hadis şerhi), Hülasatü’l-Ahlâk
(Kınalızade’nin Ahlak-ı Alâî adlı eserinin özeti), Münşeât (50 kadar
mektubu), Telhîsu’l-Nesayih (1866), Hadikatü’l-Mülûk (III.
Mustafa’ya kadar 22 Osmanlı Padişahının biyografisi, 1882), Telhis
(Mehasinü’l-Edeb), Divan (bulunmadı). Şiir ve hicivleri mecmualardadır.
KAYNAK: Fuad Köprülü / Osmanzâde Taib’e Dair (Türkiyat
mecmuası, II, 1928), Bursalı Mehmed Tahir / Osmanlı Müellifleri II (1972),
Behçet Necatigil / Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü (18. bas. 1999), Şükran
Kurdakul / Şairler ve Yazarlar Sözlüğü (gen. 6. bas. 1999), Büyük Türk
Klasikleri (c. 6, 2004), İhsan Işık / Resimli ve Metin Örnekli
Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2. bas., 2009).