Hacı Muhittin Çarıklı

Yönetici ve siyaset adamı, milletvekili, anı yazarı (D. 1881, Uşak – Ö. 1965, İzmir). Mülkiye Mektebi’ni bitirdikten (1904) sonra çeşitli yerlerde kaymakam, mutasarrıf ve mutasarrıf ve polis müdürü olarak çalıştıktan sonra Birinci Dünya sonunda Karesi (Balıkesir) mutasarrıflığına atandı, ancak İttihad ve Terakki üyesi olduğundan Damat Ferit Paşa hükümetince görevden alındı (1919). Yunanlılar İzmir’i işgal edince (15 Mayıs 1919) bölgedeki yurtseverlerle iş­birliği yaparak Balıkesir Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’ni kurdu ve derneğin başkanlı­ğını üstlendi. Yunan işgaline karşı ulusal direnişin gerçekleştirilmesinde önemli kat­kıları bulunan Birinci ve İkinci Balıkesir” kongrelerine, tüm Ege delegelerinin ka­tıldığı Alaşehir Kongresi’ne başkanlık et­ti. Kuva-yı Milliye’nin bölgede örgütlenme­sini sağladı.

Hacı Muhittin Çarıklı, son Osmanlı Mebusan Meclisi’ne Karesi’den mebus seçildi (1919). İşgal kuvvetleri meclisi dağıtınca (16 Mart 1920), Ankara’ya geçti ve Karesi mebu­su olarak TBMM’ye katıldı. Ayrıca, ola­ğanüstü yetkiyle Bursa valiliğini de üstlen­di (16 Mayıs 1920). Bursa’nın Yunanlılar tarafından işgal edilmesi üzerine TBMM’de ağır eleştirilere uğrayarak suçlandı. Ancak, Mustafa Kemal Paşa’nın araya girmesiyle de yargılanması ön­lendi. Konya ve Şark İstiklal Mahkemele­ri başkanlığında bulundu (1922-1928). TBMM’de Giresun, ardından da Balıke­sir milletvekili olarak görev yaptı (23 Nisan 1923 - 14 Mayıs 1950). Bu tarihten sonra siyasal yaşamdan çekildi. Anıları. Türk İn­kılap tarihi enstitüsü tarafından Balıke­sir ve Alaşehir kongreleri ve Muhittin Çarıklı’nın Kuvayı millîye hatıraları (1919-1920) başlığı altında yayımlandı (1967).

KAYNAK: Milliyet Büyük Larousse Sözlük ve Ansiklopedisi (1. cilt, 1986).