İletişimci, profesör,
akademisyen, yazar, çevirmen. 1964, Şarkışla / Sivas doğumlu. İlk,
orta ve lise öğrenimini Kayseri'de tamamladı. Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel
Sanatlar Fakültesi Sahne ve Görüntü Sanatları Bölümü Sinema-TV
Ana Sanat Dalı
(1986) mezunu. 1989 yılında MEB'den İngiltere'de
"master+doktora" yapmak üzere burs kazandı. 1991 yılında İngiltere’de
East Anglia Üniversitesinde “Television as a
Story-telling and Myth-making Medium (Öykü Anlatma ve Mit Üretme Aracı Olarak
Televizyon)” adlı tezle yüksek
lisans (1991), Middlesex Üniversitesinde Türk sineması ve Türk modernleşmesi
konusunda hazırladığı “Narrative and Aesthetic Principles in
the Establishment of a National Turkish Cinema” adlı tezle doktora
(1998) yaptı.
East Angila Üniversitesi'nde
"Story-Telling and Myth-Making
Medium: Television" adlı master tezini hazırladı. 1992 yılının Nisan
ayında Londra'da Londra Üniversitesi ve Middlesex Polytechnic'te Dr. Roy
Armes'ın danışmanlığında doktora yaptı. Öğrencilik yıllarında Yeni
Şafak, Zaman ve Kanal 7’nin İngiltere temsilcisi olarak çalıştı.
Kuruluşundan itibaren Yeni Şafak gazetesinde köşe yazıları yayımlandı.
Bu yazılarıyla 2002 Türkiye Yazarlar Birliği Basın-Fikir Ödülünü aldı.
Michel Foucault, Baudrillard,
Milan Kundera, Umberto Eco ve John Berger gibi yazar ve düşünürlerden çeşitli
çeviriler yaptı. Bir süre Yeni Şafak
gazetesinin Genel Yayın Yönetmenliği'ni üstlendi. Ardından 3 yıl Umran
Dergisi'ni yönetti. Bilgi Üniversitesi'nde öğretim üyeliği yanı sıra Yeni Şafak
gazetesinde yazılarını yayılmayı sürdürdü. 25 Şubat 2006'ya kadar TV5 Genel
yayın Koordinatörlüğü yaptı, daha sonra TVNet'in kurucuları arasında yer aldı.
Yusuf Kaplan’ın yazı, röportaj ve
çevirileri ayrıca, 1987 yılından itibaren İlim
ve Sanat, Yedi İklim, Dergâh, İzlenim, Kayıtlar, Kitap Dergisi, Girişim, Kırklar
Edebiyat Dergisi, Antrakt Sinema Dergisi, Yeni Türkiye, İslam, Kadın ve Aile
gibi dergilerle Zaman ve Milli Gazete gibi günlük gazetelerde,
ayrıca yabancı dergilerde yayımlanmıştır.
Türkiye’nin çeşitli şehirlerde ve
uluslararası toplantılarda “Türk Sineması Kuramı”, “Türk Sineması’nın Adı Yok:
Ulusal Türk Sineması İçin Bazı Gözlemler”, “Türk Modernleşmesi, Türk Dış
Politikası ve Kıbrıs Sorunu: İki Eksen” , “Medyanın Doğası ve Dili: Teoriden
Pratiğe”; “Türk Medyasının Sorunları” gibi başlıklarda bildiriler sunmuş,
konuşmalar yapmıştır.
Prof. Dr. Yusuf Kaplan İçin Ne Dediler?
“Bugünün dünyasında hakim olan Batı
uygarlığının ve zihniyetinin karşısında bir kuvvet olarak ortaya çıkabilmek
yani sağlam alternatifi teşkil edebilmek herşeyden evvel İslam’la manasını
bulmuş bütün bir mazinin, kültürel hafızanın doğru dürüst bilinmesine ve
yeniden zihinleri inşa edici kaynak haline getirilmesine bağlıdır. İslam
medeniyetinin iddiadan hale geçirilebilmesi için geçmişten bugüne
aktarıldığında fayda verebilecek zerre kadar bilgi dahi işlenip ortaya
konmalıdır. İslam’ı bir dünya görüşü, anlam haritalarımızın kaynağı olarak
kabul ettiğini söyleyenler asla içinde bulundukları cemaat ya da grubun
olabildiğince fazla zikretmek suretiyle İslam’ın birleştiriciliğine ve bütünleştiriciliğine
zarar vermemelidirler. Bu kendi grubunun önceleyen tavrın insanları götürdüğü
başka bir yanlışlık da İslam tarihini cemaatin tarihine indirgeyerek kültürel
ve tarihi devamlılığımıza darbe vuran bir “milat” inşa etmektir. Buna ancak
“Bindiği dalı kesmek” denir. İşte bu noktada Yusuf Kaplan’ın kurduğu terkip,
gösterdiği medeniyet eksenli bütünleştirici tavır bizi düşünce geleneğimiz
adına umutlandırıyor. Onun Fatih Sultan Mehmet ile Necip Fazıl’ı aynı kader
çizgisinde buluşturan, bizleri de aynı çilelere ve aynı rüyalara davet eden ruh
ve tefekkkür derinliği düşünce hayatımızın derinleşmesini sağlıyor.
Yusuf Kaplan yazılarında isimlerini
zikrettiği, alıntılar yaptığı yerli ve yabancı düşünürlerle önümüze çok geniş
bir çerçeve ve ufuk koyuyor. Sezai Karakoç, Nurettin Topçu, Necip Fazıl, Cemil
Meriç, Erol Güngör, Said Nursi, Turgut Cansever, İsmet Özel, Şerif Mardin,
Ahmet Davudoğlu, İsmail Kara onun Türkiye’de fikrin ve fikir üretiminin temel
taşları olarak gördüğü isimler. Lacan, Weber, J Gray, A. Toynbee, Baudrillard,
Millbank, Dawson, Foucault, L. Mumford, W. Mc Neill, P. Virilio ise hocanın
bize tanıttığı okuyucularıyla tartıştığı yabancı isimlerden bazıları... Böylece
Yusuf Kaplan yerli ve yabancı isimlerle önümüze büyük bir çerçeve koyuyor ve
medeniyet tasavvuru projesinin beslenme kaynaklarını bize gösteriyor.” (Cem Sökmen)
ESERLERİ:
Deneme-İnceleme: Öykü Anlatma ve Mit Üretme Aracı Olarak Televizyon (1992, Türkçeye çev. Gökçen Kaplan), Ay Parçası (2006), Medeniyet Tasavvuru - Fütuhat*ı Medeniyye Giriş (2022)
Derleme: Enformasyon
Devrimi Efsanesi (çev. 1991), Tarihin Sonu mu? Bir Tartışma
(1992).
Yayına Hazırlama: Medya Epistemolojisi ve Ontolojisi (2000),
Türk Modernleşmesi: Retorik versus Pratik (2000), Türk Modernleşmesi
Medya ve Popüler Kültür (İngilizcesi Turkish Modernity and Identity, Prof.
Kevin Robins ile, 2000), Türk Sineması: Bir Retorik ve Pathos Öyküsü
(2000; İngilizcesi Turkish Cinema: A Story of Rhetoric and Pathos adıyla),
Medeniyet Tasavvuru (3 cilt, 2006), Medya Epistemolojisi ve Ontolojisi
(2006), Türk Sineması ve Türk Modernleşmesi:
Retorik versus Pratik (2007), Dünya
Sineması, Ders Metinleri (2007), İletişim
Teorileri: Ders Metinleri (2007), Film
Teorileri: Ders Metinleri (2007), Kültürel
ve Sosyal Teori: Kültüralist, Semiotik, Yapısalcı, Postyapısalcı, Fenomenolojik
- Hermenötik, Psikanalitik Yaklaşımlar (2007).
Çeviri: Afrikalılar: Üç
Farklı Kültürel Miras (Ali Mazrui’den, 1992), Bilgeliğin Yedi Direği
(T. E. Lawrence’den, Kayseri, 1992), Liberal İslam (Leonard Binder’den,
1995), Postmodern Düşüncenin Ötesi (Huston Smith’ten, 1999, 2007), İlerleme ve Din - Tarih Felsefesi
Metinleri (Christopher Dawson’dan, 2002), Batı
Uygarlığı (George Frankl’dan, 2003), Düşüncenin
Serüvenleri (Alfred North Whitehead’dan, 2006), Muhayyileye Dayalı Düşünmek (Edward L. Murray’den, 2008).
İngilizce: The Oxford History
of World Cinema (London & New York: Oxford University Press, 1996, as a
contributing editor), Turkish Cinema: A Story of Rhetoric and
Pathos (London: British Film Institute, as author; forthcoming), Turkish Modernity and Identity (London
& New York: Routledge, as co-editor with Professor Kevin Robins;
forthcoming).
KAYNAKÇA:
İhsan Işık / Yazarlar Sözlüğü (1990, 1998) - Türkiye Yazarlar Ansiklopedisi
(2001, 2004) – Encyclopedia of Turkish Authors (2005) - Resimli ve Metin
Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2006, gen. 2.
bas. 2007) - Ünlü Fikir ve Kültür Adamları (Türkiye Ünlüleri Ansiklopedisi, C.
3, 2013) - Encyclopedia of Turkey’s Famous People (2013), Cem Sökmen / Yusuf
Kaplan ve Bir Medeniyet Tasavvuru (Biyografi Analiz, sayı: 10, Nisan-Mayıs 2014),
Yusuf Kaplan (eilahit.com, 11.06.2017).
