Asker, tuğgeneral (D. 1925, Hoten / Sincan Uygur Özerk Bölgesi - Ö. 17
Şubat 2010, Ankara). 1934 yılında bağımsız Doğu Türkistan Cumhuriyetinin Çinliler
tarafından yıkılması üzere küçük yaşlarda annesiyle birlikte ülkesini terk
etmek zorunda kaldı ve önce Hindistan’da, ardından Afganistan’da yaşamaya
başladı. Afganistan’da, aynı zamanda yakın akrabalarından olan, yıkılan Doğu
Türkistan hükümetinin önde gelen liderlerinden Mehmet Emin Buğra’nın desteğiyle
okul hayatını devam ettirerek genç yaşta İngilizce ve Farsça öğrendi. Mehmet
Emin Buğra’nın girişimleri ve Türkiye’nin Kabil Büyükelçisi Memduh Şevket
Esendal’ın katkılarıyla 1937 yılında askeri öğrenci olarak Türkiye’ye geldi. Maltepe Askeri Lisesi ile Kara Harp
Okulunda ögrenim gördü. Kore Savaşına, Birinci Türk Tugayı Topcu
Taburunda tegmen rütbesiyle katıldı. 1965’te Kara Harp Akademisini,
1966’da Yüksek Komuta Akademisini bitirerek, Genelkurmay istihbarat Başkanligmda
Şube Müdür Vekilligi ve Van Jandarma Tugay Kurmay Baskanlığı gibi çeşitli
görevlerde bulundu. Tuğgeneral rütbesiyle 1977’de emekli oldu. Türkiye’nin
Tahran Askeri Ataşe Muavinliği görevini de ifa etti. Başbakanlıkta bir süre
uzman olarak çalıştı. 1986 yılında, çocukluğundan beri içinde büyük bir sevda
olarak yaşattığı Doğu Türkistan davasına hizmet için tüm resmi görevlerini
bırakarak Doğu Türkistan Vakfını kurup başkanlığını üstlendi. Vakıf çalışmaları
süresince eğitime büyük önem vermiş ve yurtdışından getirdiği yüzlerce
öğrencinin Türkiye’nin çeşitli üniversitelerinde eğitim görmesini sağlamıştır.
Doğu Türkistan mücadelesinin yurt içi ve dışında tanınması için yoğun faaliyet
gösterdi ve bu mücadeleyi birçok uluslararası platforma taşıdı. Aynı şekilde
dünyadaki Doğu Türkistan faaliyetlerini bir çatı altında toplamak için Doğu
Türkistan Milli Merkezi’nin kurulmasına öncülük etti. Doğu Türkistan Vakfı
Başkanlığı sırasında Birleşmiş Milletlerin isteği ve Genelkurmay Başkanı
Orgeneral Necip Torumtay’ın daveti üzerine Afganistan’a insani ve ekonomik
yardım programı çerçevesinde Pakistan’da kurulan birçok ülkeden uzmanların
katıldığı Mayın Tanıtım ve Temizleme Eğitim Merkezinin başına getirilmiş ve
burada başarılı görevler ifa etmiştir.
2011’de, akciğer rahatsızlığından dolayı altı ay kadar tedavi gördüğü
Ankara Gülhane Askeri Tıp Akademisi'nde öldü. Cenazesi, Kocatepe Camisi'nde
öğle namazından sonra kılınan cenaze namazının ardından Karşıyaka Mezarlığı'nda
toprağa verildi. Anılarını M. Riza
Bekin’in Anıları (2005) kitabında toplamıştır. Evli ve iki
çocuk babası olup, İngilizce ve Farsça bilmekteydi.
KAYNAK: Mehmet Rıza Bekin toprağa
verildi (AA, 18.2.2010), Türkiye Yazarlar Birliği / Türkiye Kültür Sanat
Yıllığı (2012), İhsan Işık / Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve
Kültür Adamları Ansiklopedisi (C. 12, 2015).
